Lc 2,10-11
Nếu có ai hỏi Noel là gì, tôi sẽ không ngần ngại trả lời: Noel là một niềm vui. Niêm vui ấy có thể đọc được trên những cánh thiệp, dù bằng bất cứ ngôn ngữ nào, với lời chúc nhẹ nhàng: chúc Noel vui tươi, chúc Giáng Sinh vui vẻ. Niềm vui ấy có thể thấy được trên đường phố với những ánh đèn điện nhiều màu. Niềm vui ấy cũng có thể nghe được qua những bản nhạc Noel quen thuộc mà những tụ điểm ca nhạc đã hát lên từ những ngày gần đây.
1. Niềm vui Noel thật táo bạo.
Khác với Mùa Vọng vốn hướng về Thiên Chúa như Đấng ngự trên nơi cao xa các tầng trời, hay trên nơi cao xanh giữa ngàn mây, đê trong niềm chờ mong giải thoát, con người chỉ dám ngước mắt ngửa trông “Trời cao hãy đổ sương xuống, và ngàn mây hãy mưa Đấng Cứu Đời” (Is 45,8), hôm nay Noel đến, cho biết Thiên Chúa là Đấng xuống thế làm người với lý lịch rõ ràng có thể trích dọc trích ngang mà vẫn đầy đủ không thể chạy sai.
Chẳng phải vô tình mà trong Tin Mừng, thánh Luca đã nêu lên danh tánh những nhân vật lịch sử ngày nay còn kiểm chứng được và những địa danh hôm nay vẫn còn tồn tại trên bản đồ thế giới, mà hữu ý cho thấy trong dòng lịch sử và trên nền địa lý thật ấy, Thiên Chúa đã làm người thật.
Đó là một xác quyết táo bạo, táo bạo đến độ gây sững sờ sợ hãi, chẳng phải vì khó tin cho bằng vì không dám tin vào điều vượt tầm quan niệm. Thiên Chúa Đấng khôn tả của triết học bỗng dưng trở thành diễn tả được, Thiên Chúa Đấng vô hình của tôn giáo đã chọn cho mình một thể thức xuất hiện hữu hình, và Thiên Chúa Đấng Cứu Độ trước đây chỉ muốn tỏ bày với con người khốn khổ qua trung gian của các thụ tạo được tuyển chọn, giờ này lại ngỏ trực tiếp với con người qua Hài Nhi bé bỏng nằm trong máng cỏ. Quả là một xác quyết táo bạo làm nên niềm vui táo bạo chưa từng có và cũng chẳng bao giờ có lại nữa: Thiên Chúa đã làm người.
2. Niềm vui Noel thật độc đáo.
Niềm vui Noel thật độc đáo, có một không hai, một lần thay cho tất cả, duy nhất cho đời người và cho người đời.
Việc tổ chức lễ Giáng Sinh hằng năm theo niên lịch Phụng Vụ hiện hành nhiều khi cho ta cảm tưởng: Noel là khởi đầu cho một chu kỳ lễ lạc, muốn hay không, gắn bó nhiều hay ít, ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp, cứ ngày 25 tháng 12 hàng năm là nghiễm nhiên lại trở về, hang đá được bày ra, đèn sao được giăng mắc và một lần nữa Thiên Chúa xuống thế làm người. Không phải thế. Giáng Sinh là biến cố đặc biệt chỉ xảy đến một lần tại Bêlem năm xưa, mà lễ Giáng Sinh hằng năm chỉ là kỷ niệm, nhắc nhớ, tưng bừng hồi tưởng về niềm vui đặc biệt “Thiên Chúa viếng thăm dân Ngài” (Lc 1,68).
Nhưng Thiên Chúa không đến viếng thăm nhiều lần và không đi bất chợt như ông vua trong truyện “Nghìn lẻ một đêm”, Ngài đến một lần duy nhất để thiết lập đến ngàn sau chương trình cứu độ cho toàn nhân loại, để biến cố Noel trở thành mốc cắm cho lịch sử đạo đời. Trước Noel là Cựu Ước, sau Noel là Tân Ước; trước Giáng Sinh niên lịch ký hiệu bằng dấu trừ, sau Giáng Sinh là dấu cộng, và cộng thêm mãi cho tới hôm nay.
Chính với ghi nhận này, chữ “hôm nay” trên môi miệng của sứ thần báo tin, đã trở nên chữ đem lại niềm vui độc đáo: hôm nay, Thiên Chúa đã xuống thế làm người, những cũng kể từ ngày hôm ấy, Thiên Chúa đã khai trương một kỷ nguyên mới trong đó Ngài can dự vào đời sống con người và con người cũng chỉ tìm ra ý nghĩa đích thực của mình khi tự nguyện buông mình dính dáng đến mầu nhiệm của Thiên Chúa.
3. Niềm vui Noel phổ quát đến hết mọi người.
Nhưng nếu niềm vui Giáng Sinh chỉ có thế thì có lẽ chẳng có lễ Noel. Thật vậy, sở dĩ có lễ Noel là bởi vì niềm vui ấy còn có nét đặc biệt mang tính cứu đời, ảnh hưởng đến vận mạng của cả nhân loại, cả vũ trụ, hay nói theo sứ thần trong bài Phúc Âm là “cho toàn dân”.“Hôm nay Đấng Cứu Thế đã giáng sinh cho anh em”.
Vâng, chữ “cho anh em” thật quan trọng. Nó trả lời cho câu hỏi Thiên Chúa vào đời đề làm gì? Và nó cho biết Ngài nhập thế là để đem trần thế vào lại trật tự hài hòa nguyên thủy như nét đẹp ban sơ của trần thế ngày sáng tạo, mà tội lỗi đã làm hư đi, đã làm tổn thương. Chính vì thế, mà Noel cũng còn được gọi là “Ngày sáng thế mới” và đêm Noel vẫn được nhìn như đêm đất trời giao duyên trong nhiệm mầu của ơn cứu độ.
Vâng, chữ “cho anh em” thật diệu kỳ. Nó trả lời cho câu hỏi Thiên Chúa làm người để làm gì. Và chính trong đêm nay nó cho biết Thiên Chúa làm người là để đem con người trở về với bến bờ cứu độ. Ngài là Emmanuel “Thiên Chúa ở cùng chúng ta”, đã đến ăn đời ở kiếp với nhân loại để nâng nhân loại lên ngang tầm với vinh quang Thiên Chúa. Do đó, không lạ gì khi thiên thần hát vang: “Vinh danh Thiên Chúa trên trời, bình an dưới thế cho loài người Chúa thương”, và cũng chẳng lạ gì khi sau này các Giáo phụ Đông Phương suy tư tiếp nối để kết tinh trong công thức đã trở thành niềm vui cứu đời cũng là niềm vui vỡ bờ của mùa Noel. Công thức ấy là: “Con Thiên Chúa làm người cho con người được làm con Thiên Chúa”.
Như vậy, Noel là một niềm vui rất đặc biệt: táo bạo vì Chúa đã làm người giữa chúng ta, độc đáo vì Chúa đã làm người như chúng ta, và phổ quát vì Chúa xuống thế làm người để cứu độ chúng ta.
Nhìn Noel dưới lăng kính của niềm vui như vừa chia sẻ, tức là một cách nào đó, lặp lại cùng với cộng đoàn đêm nay lời cầu chúc Giáng Sinh, một lời cầu không giống như trong công thức xã giao quan hệ bình thường, một lời chúc khác với những nghi thức khuôn định của xã hội, nhưng là lời cầu chúc làm nên bởi tâm tình nguyện cầu và những chúc nguyện phát xuất từ sự chân thành của những kẻ cùng họp mừng Noel.
Trực tiếp xin cầu cho mọi người biết sống niềm vui Noel bằng cách mở rộng tâm hồn mình ra mà đón Chúa sinh vào. Khách quan, Chúa đã sih ra 2000 năm rồi, nhưng chủ quan Người chỉ có thể sinh vào đời ta nếu ta biết tiếp nhận Người. Đừng như những quán trọ thênh thang phòng ốc, nhưng lại khép kín với giàu sang, nghêng ngang với quyền lực và sực nức với hơi lạnh đồng tiền, như bài đọc thứ hai đã nêu lên, khiến Chúa phải ra đi. Xin cho mỗi người nên như một hang đá nhỏ, đơn sơ như đời thường dung dị, nhưng đã sẵn đợi Chúa sinh vào.
Gián tiếp xin cầu cho mọi người biết phát triển niềm vui Noel bằng cách sinh Chúa ra cho người khác qua đời sống gương mẫu biết trân trọng sự sống vốn được Thiên Chúa trân trọng, biết vun chăm sự sống vốn được Thiên Chúa nhận lấy và biết triển khai niềm bình an trong đời mình và đời những anh chị em lân cận, bởi lẻ chính niềm bình an ấy đã góp phần làm vinh danh Thiên Chúa.
Noel là một niềm vui tưng bừng mà sâu lắng, xem như chỉ dành cho những kẻ tin, nhưng thực ra như bản tin HTV tối qua cho biết, niềm vui ấy lại thênh thang mở rộng đến cả cộng đồng nhân loại.
Ai cũng có chỗ đứng trong niềm vui Noel. Vì thế, xin chúc cộng đoàn, mọi người và mỗi người, thủ đắc và tận hưởng được niềm vui ấy, cho dẫu trong thực tế không thiếu những nghịch lý phải chinh phục và những nghịch cảnh phải vượt qua.
Tháng 9 năm 1998, có dịp hành hương tới Bêlem. Trên đường đi tôi cứ miên man suy nghĩ với niềm vui là mình sẽ được đặt chân tới vùng đất bình an tươi đẹp đã từng gợi hứng cho những ca khúc Noel bất hủ, nào ngờ thực tế đã cho thấy điều ngược lại, an bình thì không rõ, nhưng dấu vết chiến tranh ở đó vẫn còn ghi đậm.
Ngay đêm nay, tại Bêlem vẫn còn bao phủ bởi hận thù, ông Sharon của Israel không cho phép ông Arafat của Palestine đến dự lễ, nhưng ông này vẫn giữ nguyên ý kiến của mình là sẽ tới Bêlem trong đêm Giáng Sinh.
Không biết đêm nay Bêlem có an bình? Ngay tại Hang đá Bêlem, đất đai cũng bị chia cắt về những chủ quyền khác nhau: đường đến thì lính gác khám xét kỹ càng, lối vào hiện nay là một nhà thờ gần như hoang phế; và Hang đá ở phía bên phải nhà thờ do Chính thống giáo quản lý, trong khi phía bên trái lại thuộc quyền Công giáo.
Quả là cảnh manh mún se lòng. Noel là đại lễ của niềm vui, nhưng chính tại nơi khai sinh của Noel lại dường như thiếu vắng niềm vui. Noel là đại lễ “tay bắt mặt mừng”, nhưng “sự công chính và nền hoà bình viên mãn” vốn là quà tặng của Đấng Cứu Thế xem ra vẫn còn phải chờ những tấm lòng tiếp nhận và phải đợi những đôi vai gánh vác.
Người ta giải thích rằng: về mặt địa lý, Hang đá Bêlem quả đã bị chia cắt thành từng mảnh, nhưng về mặt tinh thần, phải xem đó như một chia sẻ để niềm vui Noel đến được với nhiều người. Đó là nghịch cảnh của Bêlem, và thiết nghĩ đó cũng là nghịch lý của niềm vui Noel mà đêm nay ta cùng chiêm ngưỡng trước Hài Nhi bé bỏng nhưng lại là Đấng Cứu Thế muôn dân trông chờ.
Noel vui tươi không gian ngời sáng, Noel hân hoan câu ca vang lừng. Noel họp mừng trời đất nối kết, Noel cánh thiệp lời chúc an bình.
Tác giả Vũ Duy Thống, Gm