Giáo Lý Dự Tòng
SỐNG VỚI NIỀM TIN MỚI
Xin vui lòng tải tập tin đính kèm
SỐNG VỚI NIỀM TIN MỚI
Xin vui lòng tải tập tin đính kèm
|
LỜI GIỚI THIỆU
SONG VỚI NIỆM TIN là cuon sach Giao ly cho người dự tong, mục đích đàc biệt trình bày giao ly đạo Chua cho những anh chị em đàng thanh tam tìm Chua, muon hiệu biết Chua, vui mững gap gỡ Chua, song với Chua.
Nết đặc biệt cua cuon giao ly nay: trình bay nội dung sư điệp Tin Mưng cựu đọ cua Chua Giếsu Kito cho cac anh ếm dữ tong cach tế nhị, mới mế, theo lối than hoc đôi thoai hiện nay, chữ khong vận dung khoa minh giao co điến ngay xữa.
Cuon giao ly nay nhữ muon giới thiệu đao Chua mọt cach co khoa hoc, thực tiện, song đọng, chữ khong qua kho khan, trừu tữớng. Loi trình bay giao ly nham chia sệ mot so" kinh nghiệm vệ đới song đữc tin cu thệ cua mình cho ngữới anh ệm đang khao khat song với niem tin nới Chua, với tất ca long xac tín vao sự hiện diện quyện nang, an sung cua Ngai.
PHAN MỞ ĐẦU CON NGƯỚI SUY Tư TÌM HIỆU
1. The nào là ngưới trướng thành?
Ngữới trữớng thanh la ngữới lớn. Con ngữới lớn lện, trí khon phat triển. Ngữới lớn biết suy nghĩ, tính toan. Ngữới lớn ữa tra hoi thac mac, tìm hiệu đến tan can nguyện, nguon goc cua cac sữ vat hiện diện ớ xung quanh mình. Ngữới lớn biết tữ hoi, tìm hiệu chính mình.
Ngữới trữớng thanh la ngữới biết mình. Con ngữới biết mình khon ngoan hớn muon vat: “nhân linh ưvạn vật”.
Con ngữới đac biệt co linh hon.
Cac vat khac: hoac la vo hon (khoang vat); hoac chỉ co sinh hon (thữc vat); hoac co giac hon (đọng vat). Duy chỉ con ngữới co linh hon thiếng liếng bất diệt.
Con ngữới có kha nang phan biệt điếu phai, điếu trai, điếu thiện, điếu ac, điếu tot, điếu xấu. Con ngữới nhạn thữc đữớc trach nhiệm cua mình. Con ngữới biết mình: phai lam điếu lanh, tranh điếu ac.
Con người cao quí hơn muôn vật ở chỗ con người biết mình cô tư do. Con người cam thấy hanh phúc chấn thực khi mình đườc song bình an va tư do. Đong thời, vời trí khon sang suốt, con người biết tư hoi:
Đời song mình co y nghĩa gì?
Song va hanh đọng như vạy co nghĩa ly gì khong?
Con người song đế lam gì?
Tường lai mai sau, con người sẽ đi về đau?
Trong cuon sach Tư Tưởng, Pascal đa nhân định: “Con người là một cày sậy yếu ớt nhất trong thiên nhiên, nhưng là cày sậy biết tư tưởng ”
Vạy người trường thanh phai biết tư tường sao cho đung; phai biết suy nghĩ vẽ cuộc đời cho khon ngoan va tìm ra đườc những cau tra lời cho that chính xac.
co lế những cau truyện sau đay sế minh hoa phan nao sự khon ngoan, thong minh trong cach ưng xư.
1. Truyện Ngưới con gài thong minh.
Xữa co mọt bac chan cữu nha nghếo. Tữ nho, bac đa phai tha phữớng cau thực, đi chan cữu thuế ớ nhiếu nới. Luc vế gia, ong chan cữu cho nha vua. Mot hom vua bao ong:
- Nha ngữới hay dan đan cữu ra chớ ban, va mang vế cho ta ca tiến ban lan đan cừu.
Ông lao chan cữu hiến lanh, that tha, trung tín, chữa bao giớ trai lệnh vua, va cung chữa bao giớ nghệ mọt lệnh truyện ếo lệ nhữ vây. Ông tữ nhu:
- “Lam sao toi co thế đếm vế ca cai đa ban va ca tiến ban đữớc?”
Ông trớ vế nha, buon rau, lo lang lam. Co con gai ong, mữới bay tuổi, chay ra đon ong. Co thấy cha buon kho thì hoi:
- Thữa cha, cha co việc chi buon kho vạy?
Ông bến kế lai cho con nghệ lệnh vua truyện, va bao: “Sữ tình nhữ vạy lam sao cha khong lo buon đữớc”.
- Chang viẽc gì phai lo, cha a. Con xin cha cư đi ngu ngon. Sang sờm sế đếm lai n^u điếu tot lanh hờn buoi chiếu.
-Sao? Con nghĩ la cha co thế lam đườc viẽc vua trao ha con?
- Vang sang mai cha cứ dan đan cưu ra chờ ban. Cha xến long cưu ban. va cha trờ vế vời ca đan cưu va tiến đa ban long, như lếnh vua ^yến.
Nghế con noi, ong mờ cờ trong bung. Ông đi ngu mọt giấc an lanh. Hom sau, ong đếm bay cưu ra chờ xến long ban, va trờ vế vời đan cưu va tiến ban long, đếm nap cho vua. Vua lếnh bo tiến vo kho va ban cho ong mọt con bế. Rui thay, con bế xinh đẹp cua ong lờn lến lai đi an co lac sang vườn cua mọt nha giau bến canh. Han bat con bế, đếm nhốt chung vời bay cua han. Người chan cưu đến xin lai hay chuoc, han cung chang cho. Hai bến cai nhau va kiên đến vua, xin xết xư.
- Tau đưc vua, người nha giau nay đa lấy mất con bế ma bế ha đa ban cho than trườc đay.
Nhưng tến nha giau cai lai:
- Đau co. Toi chỉ bat những con bế cua toi, an
. yv 4 ^ 9 9 . ./V ề
trến đong co cua toi.
Vua khong biết xử ra sao, ra lệnh rang:
- Cấc ngữới hay vế va sang mai lai đay. Ta sệ trao bế cho ai tra lới đung đữớc cấu hoi sau đay: cai gì mạp nhất? cai gì nhanh nhất? cai gì ếm dịu nhất trên đới nay?
Ca hại trớ vế. Ông lao chan cữu rất buon. Con tến nha giấu vui sữớng. Vớ anh ta hoi:
- Vua giai quyết ra sạo?
Ầnh ta đạp:
- Sang mại ta phai tra lới cho vua: cai gì mạp nhất? Cai gì nhanh nhất? Cai gì ếm dịu nhất trên đới nay?
Chị vớ liến hiến kế cho chong, va anh ta tấm tấc khến hay: Đung qua đi, nang ới! Khong co gì mạp bang con hếo nai nha ta. Khong gì nhanh hớn con cho san nha ta: no đuoi bất kịp ca tho rững. Khong gì ếm đếm hớn chiếc nệm long cua vớ chong ta. Khong gì ếm dịu hớn mạt ong cua ta.
Con ong chan cưu long buon rười rười. Con
/ • A 4 A7 1 9 •
gai ong đến hoi:
- Cha ời, sao cha buon ba thế?
Ông kế lai cấc cấu hoi cua vua ma ong chưa biết tra lời sao cho đung. Con gai ong mời noi:
- Cha ời, cha cư đi ngu ngon đi. Ngay mai, khi vua hoi: cai gì map nhất trên đời nay, thì cha hay tra lời: chính la trai đất. Cai gì nhanh nhất, thì cha hay đấp: Đo la tư tường, cai suy nghĩ, y nghĩ cua ta. Cai gì ếm đếm nhất, thì cha hay thưa lấ: Giấc ngu. Con cai gì ếm dịu nhất thì cha hay đấp la cai goì đấu, nhưng vua hay đế tay dười đấu lấm goì, đế co giấc ngu ngon va giấc mọng đẽp.
Người chấn cưu thấy an tấm hờn. Nhưng vấn con lo. Sang mai, hai người vao cung. Vua hoi: Thế nao, cai gì mấp nhất?
Người giấu nhanh nhẽn đấp:
- Thưa con hẽo nai ba nấm cua toi, nặng trên mười ta, mờ dấy ca gang tay. Toi khong thấy gì mấp hờn no trẽn đời nấy.
Con ong chấn cưu thì thưa rang:
- Tau bệ hạ, than trọm nghĩ rang: khong gì mạp bang trai đất nay, vì no nuoi song va chữa đựng đữớc mọi ngữới chung ta.
Vua khến cấu tra lới cua ong thất chính xấc. Vua lại hoi anh nha giấu:
- Cai gì nhanh nhất?
Ầnh ta đạp:
- Thữa ngại, đo la con cho san nha toi. No chạy nhanh hớn ca tho rững.
Nha vua quay sang hoi bấc chan cữu. Ông ta khiếm ton đạp:
- Muon tấu bệ hạ, than nghếo kho, nến trọm nghĩ la: cai y nghĩ cua ta la cai nhanh nhất. Trong khi hạ than đang ớ đay, những chớt nghĩ tới đứa con thì y nghĩ đa bay vế tới nha với đữa con roi.
Vua hoạn nghênh cấu tra lới cua bấc chan cữu. Va vua khang định: Đo la cấu tra lới rất đung.
Vua lại hoi:
- Bay giớ, ong nha giấu, hay noi cho ta biết: cai gì ếm đếm lại ếm dịu nhất trên đới nay?
rri Ạ __ 4.0 _ ____________ 1 _1_ Ạ _ V Ạ 4^ 1_ ^ _ z ế
- Tấu đưc vua, khong gì ẽm đẽm bấng cấi nẽm long cua vờ chong toi, lai khong gì ẽm dịu hờn to ong đấy mất trong vườn nuoi ong cua chung toi.
Vua hoi:
- Con bấc chấn cừu, bấc tra lời sao cho cấu hoi đo?
Người chấn cừu đấp:
mẠ _ _ 1_ ^ 1__ _ * Ạ7 _ *>_ Ạ________ 4^ _1_ A7, V _ * ế A7 •
- Tấu bẽ ha, giấc ngu ẽm đẽm nhất vấ cấi goi lai ẽm dịu nhất, nhưng bẽ ha sẽ co nhưng giấc mọng đẽp, nếu bẽ ha đế tay dười đấu lấm goi.
Nha vua lai khẽn cấu trấ lời cua bấc chấn cưu va lẽnh cho anh nha giấu phai tra lai con bẽ cho bấc chấn cưu vì ong đa thang cuọc.
Sau khi anh nha giấu đi roi, đưc vua lai hoi ong chấn cưu:
- Ai đa chỉ cho ong cấch tra lời như vấy?
Người chấn cưu that tha đấp:
- Đo la con gai ha than đa gop y.
Nha vua bẽn nghĩ phai thư co ta mời đườc. Vua noi:
- Vạy ong hay cam bo sới gai nay vế bao con gai ong may quan ao cho tất ca binh sĩ cua tram. Nếu khong sệ bị mất đau.
Ông chan cữu vế, coi long tan nat. Ông tự nhu: “Tranh vo dữa gap vo dữa”. Những co con gai ong xin ong đừng buon.
Nang bao:
- Con sệ may, cha ạ! Cha cữ đi ngu ngon. Sang hom sau, khi cha co thữc dạy, co đữa cho cha mọt nam cui nho va noi:
- Xin cha hay đữa nam cui nho nay cua con cho Đữc vua va “Xin vua hay lam cho con mọt cai khung cữi, vai cai guong tớ, mọt con thoi va những ong chỉ cung mọi dung cu can thiết đế dệt”.
Ông lao chan cữu lo sớ vao cung, trình đữc vua:
- Kính tấu bệ hạ, toi đếm cho ngại mọt nam cui nho va con gai toi xin ngại lam cho no mọt cai khung cữi, vai cai guong tớ, mấy suot chỉ cung mọi dung cu can thiết đế dệt.
Noi xong, ong đữa nọp vua mọt nam cui to bang mong tay cai.
Nghệ thấy thế, vua sai ngữới luọc mữới cai trứng gạ, va vua đữa cho ong lao chan cữu, bao đếm vế cho con gai ong cho gạ ấp thanh gạ con. Nếu mữới cai trững niệm ấn nay khong nớ thanh gạ con, thì co gai sệ mất đau.
Ông chan cữu kho sớ, trớ vế, đếm thếo mữới cai trứng va kế lại lệnh truyện cua vua cho con gai nghệ. Co gai vui mững lấy mữới cai trứng đếm phất cho cấc ếm nho an hết va noi:
- Cấc ếm hay an đi, qua cua vua ban cho cấc ếm đấy!
Sau đo, co lấy hại nam thoc, cho vao noi luọc cho chín đi. Đến sang hom sau, co đếm bo vao mọt cai tui nho, đữa cho cha co va noi:
- Xin cha hay đữa cai bị nay cho đữc vua va trình vua: “Hay giếo chung đế lấy thoc cho gạ con an”. Nếu ong bao: “Đay la thoc đa luọc chín roi, thì cha đừng sớ ma thữa rang: Con gai toi noi: mữới cai trững vua đữa cho no cung đa luọc chín roi”.
Ông lao chan cữu mang bị thoc đến cung va thữa rang:
- Tau bệ hạ, con gai toi bao đếm đến cho ngại so" thoc nay, đế giếo cấy lấy thoc cho gạ con an.
Nha vua nhìn thấy thoc thì noi rang:
- Những thoc nay đa luọc chín roi, sạo mọc đữớc?
- Vang, con gai toi cung noi thế, la sao no co thế ấp nớ mữới cai trững đa luọc đữớc?
Lan nay, đức vua biết la co gai rất thong minh, liến sai mọt quan cạn than mạc giạ ngữới dan thữớng đến thữ co gai. Ông ta go cữa nha ong chan cữu những khong co ai tra lới. Lam sao bay giớ? Ông ta đấy cửa bữớc vao, ong thấy co gai đang ngoi bến lo sữới.
Co lam vế ngạc nhiến hoi:
- Xin loi ong, nha toi khong co tại.
- Co ớ nha mọt mình thoi sạo? Co co ba ma, anh ếm khong?
- Toi co mọt anh.
- Ầnh co đạu?
- Anh toi đi đoi tến vai thữ hạt.
- Anh co sạp vế chữa?
- Nếu anh toi đi đường ngấn nhất thì vẽ chấm. Nếu anh đi đường xa thì vẽ nhanh hờn.
- Thế mẽ co đấu?
- Mẽ toi đến nha hang xom lấm mọt co dấu mời tư hai ba cu gia.
Ông quan that chang hiếu gì nhưng lời co đoi đấp. Bí qua, ong đanh thu that sư tình, va xin co giai nghĩa những lời co đoi đấp, đế ong vẽ tấu vua.
Co đấp:
- Nếu trong nha khong co cho, thì coi như nha khong co tai. Ai đo ra vao tư nhiẽn. Anh toi đi xay thoc. Khi nhưng hat thoc đa xay roi thì đoi tẽn thanh gao hay bọt, tấm. Trẽn đường vẽ nha toi, co hai loi: Đường gan co quấn, nẽo xa khong. Đi đường gan, anh toi thường ghẽ quấn, nẽn vẽ chấm. Đi đường xa, khong co quấn ma lai hoa ra nhanh hờn. Mẽ toi thực hiẽn cấu tuc ngư: Sửà hài cài ào cu thành một cài ào mới đày.
Ông quan khẽn ngời:
- Co noi rất hay.
Ông trớ vế trình thuat lại mọi điếu nhữ lới ngạn ngữ co noi cho vua: đay ly thu va khon ngoạn.
Vua lại thữ tai co lan cuoi. Vua cho với ong chan cữu tới va bao:
- Hay vế noi với con gai ong đến cung điện cua ta, khong cới ma cung khong đi bọ, khong trên đữớng ma cung khong ớ trên, khong mạc ma cung khong cới. Mang qua cung nhữ chang mang. Nếu nang đến đay đung nhữ lới, thì nang sệ la hoang hấu khon ngoan cua đất nữớc chung ta. Nếu khong thì sệ mất đau.
Ông chan cừu long buon kho, trớ vế kế lại cho con gai cững nghệ những điếu vua đa dạy. Những co gai an ui cha:
- Cha ới, hay đếm cho con cai lữới bất ca, mọt con tho rừng con song va đoi chim bo cấu xinh xinh.
Khi ngữới cha dọn cho con những thữ can dung, thì nang tữ cuon vao mình chiếc lữới bất ca, giấm trên cu ong choi, mang thếo tho rững va đoi chim cấu.
Co lến đữớng tới cung vua. Mọt chan trên đữớng va mọt chan trên co. Đến cữa cung điện,
mọt bấy cho dữ chay ra cấn. Co tha con tho rưng, chung liẽn đuoi thẽo. Co tiến thang vao hoang cung, đưng trườc ngai rong co thưa:
- Xin kính chao bẽ ha! Xin bẽ ha hấy vui nhạn mon qua nấy cua tiẽn nữ.
Co lấy qua la đoi chim cấu cấm trẽn tay, trao cho vua. Vua vừa đon nhấn thì co tha chim bay mất. Thế la hoan thanh tất ca nhưng đoi hoi cua vua. Vua thấy nấng thong minh, kiẽn nhấn trong thư thấch. Vua hoi nấng rang:
- Ai đa cho nấng đườc thong minh va khon ngoan như thế?
Nấng đấp:
- Tấu đưc Vua, chính Thường Đế Ngai đa ban cho con nhưng điẽu ấy.
Thế la đa vui mưng cười nấng lấm hoàng hàu khon ngoàn va họ chung song vời nhau suot đời”.
^ Người khon ngoan la người biết kham pha ra nhưng điếm hoc bua nhất, tìm ra nhưng lời giai đấp cho nhưng bai toan kho đat ra trong coi
đới. Ngữới thong minh, khon sang la những ngữới tìm ra ngay những lới giai đạp chính xấc. Đong thới trong mọi ững xữ luon lam chu đữớc vấn đế, khong lo au, khong hot hoang, khong sớ hai. Những luon bình than tiến tới điếm cuoi cung cua cuọc thach đo’ đế đạt tới thanh cong.
2. Truyện Vua Salomon khôn ngoan
Trong Kinh thanh, Sach Cấc Vua cung tữớng thuat lại cho chung ta Truyện Vua Salomon khon ngoạn.
“Mọt ngay kia, co hại ngữới đan ba bất thuấn cung nhau, kếo đến thữa kiện trữớc mạt vua. Mọt trong hại y thị tấu vua rang:
- Muon tấu thanh thữớng, toi va chị kiạ ớ chung mọt nha, va toi đa sinh con. Co chị ấy ớ trong nha. Toi ớ cữ đữớc ba ngay, thì chị ấy cung sinh con. Chung toi ớ chung với nhau, khong co mọt ngữới lạ nao ớ trong nha. Chỉ co hại ngữới chung toi ớ trong nha ma thoi.
Mọt đếm nọ con chị ấy chết, vì chị ấy đếm ngu nam đế lến con. Giữa đếm chị đa dạy bong lấy con toi nới cạnh sữớn toi, trong luc toi đang
nấm ngu, mấ đat no nấm nời long chị. Con con chị đa chết, chị đẽm đat nời long toi. Sang ngấy toi dấy cho con bu, thì thấy no chết roi. Nhưng khi nhìn kĩ no ban ngấy, thì nấy no khong phai la con toi, đứa toi đa đẽ ra. Nhưng chị kia noi:
- Khong đấu, đưa song chính la con toi; đưa chết la con chị.
Chị kia cai lai:
- Khong phai, đưa chết la con chị, đưa song la con toi.
Họ đa cai nhau như thế trườc mat vua.
Đoan vua phấn:
- Lấy cho trấm mọt thanh gườm.
Va người ta đẽm gườm đến trườc mat vua. Vua lẽnh phanh thấy đứa song lấm hai va cho chị nấy mọt nửa, chị kia mọt nưa.
Chị co đưa con song khoc loc, long da no bong xot lẽn vì con, chị tấu vua:
- Dấm xin thanh thường cho chị kia đưa con con song. Xin đưng giết no.
Nhưng chị kia noi:
- No chang thuọc vẽ chị, cung chang thuọc vẽ toi. Đung như vua đa truyẽn day: xin cư phanh thấy.
Đưc vua lẽn tiếng phấn:
- Hay cho chị đang khoc loc kia đưa trẽ sờ sinh con song, đưng giết no.
Toan thế dấn Israẽl nghẽ biết phấn quyết cua vua thì đẽm long kính phuc uy cua vua, vì họ thấy nời vua co sư khon ngoan cua Thiẽn Chua đế thi hanh cong ly.
Chung ta thường noi: co những con người được Trời bàn cho trí khon ngoàn, uyên bác hớn ngữới.
Kinh thanh ghi lai rang: “Thiên Chuà đà bàn cho vuà Sàlomon đữờc long trí khon ngoàn hờn tàt cà sữ khon ngoàn cuà ngữời Phữờng Đong và cuà dàn Ai Cập. Ông khon ngoàn hờn tất cà càc bàc hiên nhân quàn tữ trữờc ong”. (1 V 5, 9-14)
Tiếng đon vẽ sự khon ngoan cua Vua vang khấp cấc dấn nườc. Salomon đa viết ba ngấn cấu chấm ngon va thi ca ong sang tấc ca trẽn
1005 bai. Càc dan xung quanh hết thay đếu nghệ biết sữ khon ngoạn loi lạc cua ong. Nữ hoang Saba nghệ đon vế sữ khon ngoạn cu ạ vua Salomon đa đến ra cấu đo" thữ tai ong. Ba đến thu đo Giệrusàlệm với ca đoan quan than hao hoa sang trọng hết sức. Lạc đà tài hữớng tràm, vàng bạc cung nhiều ngọc quí.
Bà đến và noi với Salomon tất cà những gì tính toàn trong long. Vua Salomon đà giài đàp cho bà tất cà mọi điếu bà thỉnh vấn. Khong co điếu nào là ấn khuất trữớc vua mà vua khong giài đữớc. Khi Nữ hoàng thấy tất cà sự khon ngoạn cua vua Salomon và dinh thự làu đài, co
1_v __ A7 , ệ yv , r? 1 /, . • Ậ ,1 Ậ ___ A 1 _ Ặ _ _ ____
bàn yến tiệc, to chức triếu thàn quàn hàu, y phuc, nhất là đến thớ dàng hiến Giàvế Thiến Chua, bà rất đoi ngạc nhiến, thàn phuc. Bà đà noi với vua Salomon ràng:
- “Quà thàt, tất cà những điếu toi đà nghệ khi
Ọt ______ Ạ _ 1 _ V_____ / _______________ • Ạ . V • IV ____________ V_______________ • t_t_ Ạ
ớ quế nhà vế càc việc ngài làm và vế sự khon ngoạn cua ngài, toi đà khong muon tin những lới đon đài cua thiến hà cho tới khi màt thấy... thì này, ngữới tà đà khong thuàt lài đữớc mọt nửà vế sự khon ngoạn, phuc lọc cua Ngài đà troi xà lới đon thoi toi đà đữớc nghệ. Chuc tung Thiến
Chua cua Ngai! Đấng đa sung ai ngai va đat ngai trẽn ngai Israẽl. Người đa đat ngai trẽn ngai đế thi hanh đưc cong chính”. (1 V 10, 1-10)
Roi ba đa dang cho vua mọt tram hai mười ta vang va hường tram nhiẽu qua đoi cung vời ngọc quí. Chưa bao giờ người ta thấy nhiẽu hường tram như hường tram nư hoang Saba đa dang cho vua Salomon (1 V 10, 10).
Như vấy, sự khon ngoan tai trí khong phai tư nhiẽn ma co đườc, cung khong phai ai cung co đườc tấi trí thong minh như nhau. Nhưng bấc đai tai đai trí la nhưng: Thiên tài, Thiên phu, chính Thiẽn Chua đa ban tang, phu bấm cho ai, tuy y Ngai. Ngai yẽu thường ai thì Ngai đa tiẽn liẽu mọi sư cho người ấy, va Ngai cất đat họ lẽn đế thi hanh cong ly, đế đẽm lai bình an, hanh phuc cho nhiẽu người.
Chung ta, moi người cung đườc Trời ban tang mọt chỉ sô' thong minh nhất định như cai
Ạ7 _ , V ệ J_ s , ề r*?_ 1__ V 1 ề ỵs _ _ rri "ì._ 1_ ^ _ _ _ 2 _ 1- _ _ ề
von tấi trí tiẽm ấn, ky diẽu. Tuy hoan cấnh moi người, chung ta co bon phấn phai phất huy nhưng kha nấng Thiẽn Chua đa phu bấm cho đo đế lấm lời gấp đoi, gấp nấm, gấp mười cho Chua va phuc vu tha nhấn. Co nhan thưc ro
đữớc những bon phàn và y nghĩà nhữ thế cu à đới song, chung tà mới càm thấy đới song tà co y nghĩà thàt và cuọc đới tà mới là cuọc đới đếm lài hạnh phuc chàn thàt.
Ngữới khon ngoan con là ngữới biết lữà chọn đi tìm y nghĩà đới song. Đung rà, con ngữới co thế tữ hoi: song như thê' nào mới là cuọc song co y nghĩà chàn thực?
II. ĐI TÌM Y NGHĨA ĐỜI SÔNG CÔN NGƯỜI.
Người biết song mọt cuọc đời co y nghĩà la người la người biết tra lời đung nhưng cấu hoi sau đấy:
- Toi là ài?
- Con ngữời là gì?
- Số phàn con ngữời sẽ rà sào?
- Toi song ờ đời này đê làm gì?
1. Toi là ai?
La người trường thanh, co bao giờ ban bất chờt tư hoi mình cấu ấy chưa?
Đo la mọt cấu hoi suy tư phấn tỉnh. Toi tư hoi vẽ chính mình. Đời toi đà bắt đàu nhữ thế
nào? No tữ đâu đến?
Đa hấn toi do cha mẽ sinh ra. Nhưng ngay ca cha mẽ va du cha mẽ toi la nhưng nha bấc học đi nưa cung khong biết trườc đườc đời toi no sẽ như thế nao? Tường lai toi sẽ ra sao? Trí khon toi, tấm tính toi no sẽ phất triến, lờn khon như thế nao?
Cấc ngai chang quyết đoán trườc đườc. Du la những nghiẽn cưu tiến bọ vẽ tiến trình sinh
sàn và di truyện học ngày nay, cung chàng giup ích gì nhiếu cho sữ hiếu biết vế toi.
Mọt ếm bế chào đới vàn là mọt huyện nhiệm. Bí màt cua sự song vàn là mọt lành vữc con ngữới luon suy tữ tìm hiếu. Con ngữới vàn chữà làm rà đữớc sữ song và khong vĩnh viện duy trì đữớc sự song.
rp ệ Ạ -IV Ạ . 7 • .Ạ _• 7 4 Ạ J / Ạ , _ _ _
1 oi vàn là mOt hiên sinh đOc đào mọt con ngữới lịch sử.
Toi co mọt toa đọ khong giàn và thới giàn.
rri___ . _ 4Ạ _ 11 Ạ _ _ / , Ạ • ________________________ V _____________ V_________ ệ _ ~
Trữớc đày khong co toi, và sau này roi cung khong bào giớ co toi. Toi là mọt con ngữới. Toi là mọt sinh vàt cào đàng, co linh hon bất diệt. Toi linh thiếng hớn muon vàt. Toi co đữớc mọt so" những khà nàng. Những đong thới toi cung bị giới hạn: khà nàng tài trí toi khong vo hạn.
Toi luon song với nhưng người khàc xung quanh toi. Nhớ già đình, moi trữớng xà họi, Toi dàn dàn phàt huy mọi khà nàng thiến phu. Toi vào đới nhữ mọt àn huệ cua Thiến Chua, cung với cong ớn to lớn cua chà mệ toi:
“Cong chà như núi thái sớn,
Nghĩà mê như nước trong ngúồn chày rà”.
Toi song vấ lờn lẽn nhờ bao cong ờn sinh thanh dường duc cua cha mẽ va nhưng người than thường.
“Gio muà thu mê ru con ngu,
Nàm cành chày thức đu nàm cành”.
Tình yẽu hy sinh quang đai cua cha mẽ toi day toi rang: Toi khong co đờn. Toi khong đờn đọc. Nhưng toi luon song trong tình yẽu thường đum bọc cua gia đình, cua nhấn quấn xa họi. Toi song vời nhưng người toi thường yẽu vấ nhưng người yẽu thường toi.
Toi song liên đời vời người khấc. Niẽm vui cua toi sau lao đọng vất va mẽt nhọc, chính la thấu lườm đườc kết qua, đẽm tang lai tất ca nhưng thanh qua đo cho những người toi yẽu.
Toi song vời nhưng ườc mờ nho nho, những mọng đẽp mong manh, nhưng hoai bao nhiẽu khi khong noi lẽn đườc bang lời noi.
Toi om ấp nhưng ưu tư. Toi mong ườc đườc mọi người xung quanh thong cấm, hiếu biết toi.
rri Ạ • ______ Ạ7 _ _ Ạ7 _ ____ Ạ _ 4 V.ề iA7, 4 _ 4^ Ạ7 _ _ ________ •
Toi muon song cuọc đời tot đẽp, đấm ấm, an vui. Toi muon đời song toi vấ đời song những người
xung quanh toi đườc hanh phuc. Nhưng hanh phuc co phai đờn gian, dẽ dang như vấy khong?
Tai sao Toi đau kho? Con người sinh ra đế hường hanh phuc hay đau kho? Đau kho đến vời con người tư bao giờ Nguon goc loai người bời đấu? Than phấn con người sẽ đi vẽ đấu?
Lờn lẽn, cang song sấu vao long thời gian, toi cang ưa thấc mac. Toi thích nhưng giờ tram ngấm suy tư mọt mình.
Toi thích nhưng ngấy giờ song chan hoa anh sang trườc thiẽn nhiẽn bao la, long lọng... Bấu trời xanh lờ, biến ca mẽnh mong. Thời gian như lang đọng. Bao cấu hoi dọi vang trong tấm trí
toi mong tìm ra lời giai đấp.
Trườc đấy chưa co toi. Toi đang song. Sau nấy roi cung sẽ chang co mat toi nưa trẽn coi đời nấy. Đấy la mọt cuọc hanh trình. Đời toi la mọt lữ khấch. Toi đang đi trẽn mọt đoan đường đời. Đời song toi hờn kẽm cung lấm cung chỉ ngot ngẽt trong vong 100 nấm:
Bà vạn sàu ngàn ngày là mày?
Cành phu du trong thày cũng nực cữời.
Như bong đên, như mày nổi, như gio thoi, như làn khoi biếc, như giấc chiêm bào
Đới song nhữ con ngữới như giấc mọng kê vàng: chong qúà, màú hết: như múi tên bày, như chiếc thoi đưà...
Những toi là mọt sinh vàt co y thữc. Toi biết nhàn định vế toi. Toi biết trà hoi tìm hiếu chính mình. Toi bới đàu mà đến? Toi đàng song? Sữ
_ A7 _ 9 4_ _ -4- ề 1 ^ 4 Ạ7 1 Ạ 1 Ạ7_____________________________ 1 A7, rp Ạ ệ
song cua toi đàng đi dàn đến cho chàm hết. Toi sệ đi vế đàu?
2. Con người bởi đâu ma cô?
Nhữ thế đo: Nguon goc cuà toi, toi chữà ro làm. Co lệ vì toi là toi. Toi gàn toi quà, nến khong nhìn thấy mình đữớc. Ngữới tà bào:
Múốn nhìn ro toàn thể trái đất, con ngưới phải đi rà Xà khoi no. Con ngưới phài rà kho i trài đất. Con ngưới phài ngoi trong nhưng con tàú vũ trú, vượt lên khong giàn. Và qúà khúng cưà so cúà con tàú vú trú, ngưới tà nhìn lài trài đất.
Ngữời tà thày trái đàt là mọt hành tinh, mọt quà địà cầu tron, rực rờ mọt màu xành tữời.
Vấy toi cung phai đoi hường nhìn. Thay vì tự nhìn mình, toi xin đi thẽo vết chấn nhưng nha khao co học, nhấn chung học, than học. đế tìm kiếm lai lịch sử khấch quan cua loai người.
Cấc nha nghiẽn cưu thường đong y vời nhau nhạn định rang: “Loai người đang co. Con người đang song. Con người phai co to tong. Con người phai co gia pha, dong giong”
Con ngữời co to co tong,
Nhữ cày co cọi, nhữ song co nguồn.
Nhưng kinh nghiẽm cho chung ta thấy rang cang lui xa, ngườc dong dĩ vang, ta chỉ con nhờ mang mang mọt ít biến co’, mọt đoi ky niẽm vẽ
,Ạ ,__________ /?• J. V* • Ạ7 9 / 1 _ Ạ. _ A ế ^ _ 1 _ Ạ7 • 9 .
tẽn tuoi, đời song cua cấc bấc tiẽn boi cua ta.
Cang lui sấu vẽ qua khư, thí du: Cấch đấy vai tram nấm trườc, to tiẽn, ong ba. chung ta đa song, ấn mạc, ờ, sinh hoạt như thế nao? Ta kho long mường tường tường ra đườc.
Lịch sư nhiẽu dấn tọc thường tư hao la co bon hoạc nấm ngấn nấm vấn hiến. Co người chu trường dấn tọc mình đa co tư thời tiẽn sư,
thời co sư, thời con người mời bất đấu xuất hiẽn trẽn hanh tinh nấy. Nhưng co di tích gì xấc định đườc điẽu qua quyết đo khong?
Kế tư khi con người co vấn hoa, người ta chỉ thấy lờ thờ mọt đoi nẽt sờ sai qua nhưng dấu tích đế lại nời cấc hang đọng, thời con người con ấn long ờ lo. Cung co đoi khi nha co sinh vạt học sưu tạp đườc mọt so" vạt hoa thạch, chìm sấu dười cấc lờp địa tang đườc khai quạt, sấp xếp lại thanh mọt số hình tường gia định, ghẽp noi mọt so" manh xường vun va lạp thanh gia thuyết: Co lê đày là thuy tổ củà con ngữời trên hành tinh củà chung tà. Những trong các lành vực già thuyết, các Thuyểt Tiên hóà và Biên hoà này vẫn chữà co lời giải đàp minh xàc, nhàt định. Già thuyết vàn nàm trong già thuyểt... đế như mọt tiẽn đẽ cho con người đạt thẽm nhiẽu cấu hoi, tiếp tuc con đường tìm kiếm.
Vì thẽo như nhạn định cua cấc nha khoa học, thì Thuyết Tiên hoà cho đên này vẫn chữà phải là định luật khoà học bất biển. Đo mời chỉ la nhưng lấp ghẽp, chấp va rời rạc giưa cấc vạt chất vo cờ va sư song, giưa hon song sinh vạt va linh hon con người vàn con mọt quãng
cách, mọt ngữớng cữà mà mọt mình khoa học thữc nghiệm khong thế vữớt quà đữớc, khong thế càt nghĩà đữớc: Vì sào tư cài trước lài nhày sàng cài sàú? Và sang nhữ thế nào?
Nhà sinh học J. Kàlin viết: Đẩ giài thích ngúồn gốc tinh thần con ngưới, càc y niêm và phướng pháp cúà một mình khoà hoc sinh hoc khong đú. Đo là môt điếm giới hàn. Ớ đo tiêng noi cúà nhà khoà hoc thực nghiêm phài im đi, nhướng cho cho thinh lặng cúng kính. (Trích T.H.S.T. 1-11. Tràng 76. X. Làpplê I. Trg 65).
Nhữ thế thì vấn đế: càn cữ nguyện vào khoa sinh học mà thoi đế đi tìm lài nguon goc con ngữới vàn con là vấn đế mo chàú đày biến.
Biến quà khứ nhàn loài thì dày đàc, mệnh mong. Tuoi tàc con ngữới thì quà ngàn ngui, khà nàng con ngữới lài co giới hạn đế làm những cong việc quà dài! Những điếu con ngữới bàt đàu khàm phà vế Ngúồn goc loài ngưới thêo Khoà hoc mới chỉ là nết chấm phà, vài điếm loệ sàng làn tinh, muon phà rọi vế quà khữ xà xàm mu mịt, hàu nhữ khong sào thấu đữớc.
Nhưng nếu khoa học khấch quan khong cho ta đu phường tiẽn, thuyẽn buom đế bời vẽ biển mịt mung cua qua khư đế biết ro nguon goc con người, thì liẽu tường lai nhấn loại co cho ta biết ro hờn vẽ nguon goc cua con người hay chang? Sự thạt thì con người tư duy vấn luon tra hoi vẽ hiẽn hưu cua mình: Tại sao co con người? Loai người co tư bao giờ? Loai người co la do ngấu nhiẽn hay do an bai, sấp đạt? Thẽo Kinh Thanh thì Thiẽn Chua đa sang tạo nẽn trời đất, vu tru, cấc thiẽn thế, hanh tinh, cấc sinh vạt va con người như thế nao? Con người va lịch sư loai người sẽ đi vẽ đấu?
3. Số phạn tương lai của con người
Định mẽnh tường lai cua con người sẽ ra sao? Con người hom nay đang đưng trườc bình minh cua thế ky XXI hường nhìn vao tường lai nhấn loại.
Phường hường lịch sư loai người co vẽ tiến bọ tot đẽp vẽ tường lai.
Ngấy nay con người co vẽ khon ngoan, tiến bọ hờn cha ong chung ta ờ nhưng thế ky trườc vẽ mạt khoa học ky thuạt. Nhiẽu chưng bẽnh
truyện nhiệm đà bị đày xà. Ngày nay con ngữới đà khàm phà rà nhiếu phữớng dữớc trị đữớc những bệnh nan y mà ngày xữà càc y sĩ đành bo tày chịu tràn. Con ngữới khàc phuc đữớc nhiếu loi làm việc cữc nhọc, hào ton nhiếu cong sữc nhớ mày moc vạn nàng, đế song nhàn hà vui thu hớn.
Với những phữớng tiện mới vế truyện thành, truyện hình màu, vế cong nghệ thong tin ky thuàt so", vế điện ành, bào chí. Con ngữới ngày nay dế dàng, mau chong thàu bàt đữớc những trữ luớng thong tin nhành nhạy, chính xàc gấp bọi ngày xữà.
Ky thuàt điện tử đàng dàn con ngữới ngày nay du hành trến đoi hià bày dàm y nhữ trong truyện thàn thoại.
Loài ngữới đà co cớ họi tham quan, khào sàt, đạt chàn lến bế màt nguyệt càu, đàng dự tính du hành thàm những hành tinh khàc nữà trong thài dữớng hệ bàng những con tàu vu tru.
Xệt vế màt tích cữc: con ngữới ngày nay co loi song vàn minh, trình đọ, ít man rớ hớn xữà. Loi trững phạt phanh thày, moc màt, hoàc àn tữ
hình ờ nhiẽu nườc vấn minh đa loại bo hấn. Con người ờ nhiẽu nời co phong cấch cư xử nhấn đạo hờn vời nhau. Xẽt vẽ hường đi nấy, chung ta thấy con người đang tiến vẽ tường lai tot đẽp. Tuy nhiẽn xẽt vẽ mạt tiẽu cưc: Du đa sau bao nhiẽu thạp niẽn tiến bọ vẽ vấn minh khoa học ky thuạt, con người ngay ca đang song ờ trẽn những phấn đất vấn minh nhất lại vấn chưa xoa bo đườc chính bấn nấng hiếu thang, đọc ấc trong tấm con người. Loai người vấn thấch thức chạy đua vu trang, kế ca vu khí hạt nhấn, gấy nẽn moi đẽ dọa tấn sất ca tạp thế nhấn loại, như hai trai bom nguyẽn tư đa no ờ Hirosima (ngấy 06.08.1945) va Nagasaki (ngấy 09.08.1945) gấy nẽn nhưng tai họa khung khiếp khon lường. Thế mấ nhấn loại vấn khong ngưng thi đua chế ra bom A (bombẽs atomiquẽs), bom H (bom hạt nhấn đong vị hydro), bom ngai (bom nờtron) la loại bom hạt
_ 1 _____ _ ______ 1_ • ^ Ạ7 • V / ,1 /? , ệ__ 1 ệ yv ,
nhấn nguy hiẽm cuoi cung, co thẽ tiẽu diẽt hang triẽu con người trong vai giấy. Đong thời phong xạ rờngẽn lạp tưc gay nẽn nhưng biến tính vo phường cưu chưa. P. Bauẽr noi: “Nếu như mọt trai bom hạt nhấn, sức mạnh mọt mẽgaton no trẽn Nưu Ườc, thì lạp tưc chết
ngày 2 triệu ngữới và 3 triệu rữới ngữới sệ bị nhiệm xạ. Thành pho" Luàn Đon chỉ càn mọt trài bom 1 mệgàtôn no, làp tữc tiếu diệt trến 3 triệu ngữới”.
Viện sĩ Epghếni, Hàn làm viện Khoà học Liến xo noi: “Trên thế giới hom nay, mọt phut ngữới tà chi gàn mọt triệu đolà cho vu trang. Trong 40 nàm quà, kho vu khí hạt nhàn đà tích luy 50.000 đàu đạn nguyện tữ. Sức no tong cọng lớn hớn 5.000 làn càc chất no đà no tữ khi co chiến tranh cho đến bày giớ. Noi cu thế, moi ngữới chung tà hom nay đàng ngoi trên 3 tấn rữới thuoc no.
Tữớng lài nhàn loài nhữ thế thàt bấp bệnh. Mọt làn nữà, bong toi thàn chết lài chạp chớn sàn sàng càt đứt trong giày phut tất cà mọi ữớc mớ cua nhàn loài. Con ngữới mớ ữớc mọt tữớng lài trong sàng hạnh phuc hớn, tiện nghi hớn; những cho bi đàt là: nguy cớ huy diệt tững phàn hay tàp thế nhàn loài ngày mọt bất on hớn.
Nhữ thế, phài chàng là lịch sử loài ngữới quà khứ, hiện tại, tữớng lài khong co gì vững chàc.
Con ngữới đàng song co thế ky vọng đữớc những gì? Con ngữới làm gì đế làm chu đữớc vàn mệnh tữớng lài cua mình đày?
4. Con người song trên đời nay đe lam gì?
Trên đữớng đới, bạn gàp rất nhiếu ngữới. Bạn nhàn xệt thấy: co những ngữới họ song nhữ những kế mọng du trong cuọc song. Họ chàng biết tài sạo mình song, và cung chàng biết mình song đế làm gì? Ở đàu thế ky XXI này, thế ky vàn minh vàt chất, thế ky khoa học ky thuàt hiện đài. Nếp song đo thị và cong nghiệp cuon hut con ngữới vào guong mày quay cuong, don dàp nhữ cớn loc. Trạng thài tinh thàn con ngữới càng thàng, mệt nhọc, ít đựớc thành thới thữ giàn. Mọt so" ngữới đành chấp nhàn quện đi mọi sữ, tạm vui với cuọc song mày moc, xo bo. Mọt so" ngữới trế khàc hào hữc làn xà vào cuọc đới hữớng thu, vui chới thoa màn duc tình. Màc chà mệ can ngàn, nhà giào duc hữớng dàn cung khong đữớc. Họ nhữ con ngữà khong cữớng, nhữ con thiếu thàn lào mình vào lửà. Cung co mọt so" càc bạn trế sớm nhàn thức y nghĩà sàu sàc hớn cua cuọc song con ngữới: là dấn thàn phuc vu ly tữớng
ton giao, đạo đức, hay khoa học ky thuạt đế phuc vu con người, xấy dưng cong bang xa họi. Nhưng đa so" người khấc kẽo lẽ cuọc đời vất va, vạt chất: toi ngấy lo cờm ao, học hanh, lo cong danh, sư nghiẽp. Ườc mờ cua họ la phấn đấu đế thanh đạt mọt đời song kinh tế, vạt chất kha hờn, cho gia đình on định hờn: vẽ cấc khấu: ấn, ờ, mạc. Họ nhạn định vẽ trấch nhiẽm cu thế cua mình la phai lo cho cuọc song hang ngấy cua mình, cua gia đình va xa họi moi ngấy mọt tiến tời. Con mọt so" người khấc lại song cấu an, thờ ờ vời mọi trấch nhiẽm, kế cấ bon phạn trau doi kliến thưc va tư cấch con người cua chính mình. Họ song tấn trạng hoai nghi, tiẽu cưc coi đời la phi ly. Trườc bấi toan kho giai la cuọc song, họ bo tay, đấu hang, khong đi tìm lời giai đấp. Tấm gường ngời sang cua nha bấc học Albẽrt Einstẽin: khi ong đoi diẽn vời cuọc đời, trườc thiẽn nhiẽn vu tru rọng lờn, A. Einstẽin đa cấm thấy ngấy ngất, sững sờ trườc sư hai hoa cua cấc định luạt thiẽn nhiẽn, do Thiẽn Chua đa an bai.
Nha vạt ly Louis Dẽ Brogoliẽ con lạc quan hờn nữa. Ông noi: “Người ta chỉ cấn phai biết
ngạc nhiẽn đung mưc hờn nưa trườc những huyẽn bí cua vu tru, nhưng la nhưng huyẽn bí cua vu tru, nhưng la nhưng huyẽn bí co thế dấn dấn minh giai đườc. Con người co khấ nấng xấy dưng đườc mọt khoa học trẽn nẽn tang đo (Physiquẽ ẽt Micro - Physiquẽ P. 230). Ở đấy, chung ta khong muon xếp loại cấc hạng người nhưng chung ta chỉ muon quan sất mọt so" hiẽn tường tiẽu biếu cua mọt so" nhưng thai đọ song cua con người thời đại, trườc vấn đẽ: Con người song đế lấm gì?
Cấu hoi: Toi song đê làm gì trên đời này? Vấn la mọt bấn khoan thấc mac triẽn miẽn, thuc bấch toi đi tìm lời giai đấp sao cho thoa đấng.
Khong cấn phai nhưng nha triết học hay khoa học chuyẽn nghiẽp mời tra lời đườc cấu hoi đo. Nhưng tuy vao hoan canh song cua toi, toi co thế nhạn biết đườc lời giai đấp cho cấu hoi đo đang ấm vang trong tấm hon toi. Lời giai đấp đo hình như rất vấn, gọn, ro nẽt, goi gẽm trong mọt chữ duy nhất. Đo lấ: yẽu.
Con người song trẽn đời nấy muc đích chỉ la
4/? _ 1 _ Ạ. _ 1 _ * Ạ7, .V _ 1 __________ Ạ ____ \ A7 .V _ 1 ______________________________________ Ạ
đẽ nhạn biẽt tình yẽu vấ song tình yẽu.
Tình yêú phảng phất trong khong khí tà thớ.
Tình yêú là biền cà mênh mong.
Tinh yêú là đỉnh cào cúà càc chòm cày, đỉnh núi.
Tình yêú là dong súối màt. Tình yêú là các cong trình tày tà xày dưng.
Tình yêú là mài nhá chê chở tà, là to ám già đình.
Tình yêú là cúốn sách, là tàm gướng soi.
Tình yêú là con đướng dài dẫn tà đi tới nhưng cúôc hên ho, gặp gớ, trào đoi.
Tình yêú là đong tàm nhát trí, rà tày hành đông thực hiên nhưng cong cúọc cưú nhàn đo thế.
Tình yêú kho ng dưng lại ớ cám xúc giác qúàn, khong đám mê trước nhàn sắc ngưới yêú.
Tình yêú khong phải là chiếm đoạt, thỏà mãn đàm mê nhúc dúc.
Tình yêú là tư hiên hy sinh: song và chết cho ngưới mình yêú.
Tình yêú chán thật là con đướng tìm kiếm khong mêt moi, khong ngưng đong; nhưng lúon thiết thà mớ hướng tới chân trới vĩnh cửú.
Tình yêú đưà tà vào ngúồn mạch yêú thướng, dàn tà tới gàp gớ chính Thiên Chúà tình yêú.
Vì thêo thành Gioàn nhàn thức: “Thiên Chúà là tình yêú”. (1Gà 4, 8-10)
Ai khong yếu thữớng, thì khong biết đữớc Thiến Chu à.
Nhà thàn học trữ dành Von BàlthàZà đà viết: “Nếú khong co gio Xúàn đưà lại cho tình yêú hướng thớm cúà vo cúng; nêu toi khong yêú đong bào toi với moi tình vượt trên khá năng yêú mến hạn hêp cúà toi; nếú trong cúọc gặp gớ mạ chúng tà, cái đàng goi là tình yêú khong bát ngúon tư Thiên Chúà và trớ vê cúng Thiên Chúà, thì chúng tà chẳng nên hoài cong thư nghiêm cúoc phiêú lưú”. (Von Balthazar. Diếu ết l’hommệ d’aujourdhui. X. Duy An Mài. Sđd. Tr. 94-95)
Cuọc phiếu lữu hững thu đi tìm hiếu vế nguon goc, sữc mạnh cua tình yếu cuon hut toi đi. Tình yếu chính là lệ song cu à đới toi. Tình yếu co hữớng vị tuyệt đoi.
Con ngữới song mà khong biết song đế làm gì, khong biết đới song con ngữới tràn ngàp
tình yẽu, khong nhạn biết hường vị ngọt ngao cua tình yẽu, khong nhạn ra nẽt thanh cao, sưc mạnh vo biẽn cua tình yẽu thang vườt trẽn cấ sự chết, thiết tường con người chưa biết song. Bấy giờ nếu bạn hoi lại mọt lấn nữa:
“Con người song trẽn đời nấy đế lấm gì?”
Toi sẽ tom tất tra lời ngấn gọn lại cho bạn: “Con người ta song trẽn đời nấy đế nhạn biết Thiẽn Chua la tình yẽu, đế yẽu mến Chua, vì Ngai la Cha chung ta, va đế chung ta thường yẽu nhau, cung nhau xay dưng mọt cuọc đời tot đẽp, đế ngấy sau cung đườc hường phuc vời Ngai trẽn thiẽn đấng”.
PHAN I NIEM TIN TON GIAO
TÔN GIAÔ NỞI CAC dan TÔC CÔ SỞ
Lịch sư gia đình nhấn loại đa trai qua tưng thiẽn niẽn ky. Trong qua trình sinh ton va phất t^n, con người co sờ đa co thời ấn long ờ lo, song chui ruc trong cấc hang đọng. Luc đấu, con người chưa biết canh tấc, chưa co vấn tự, chưa biết đọc, khong biết viết. Nhưng roi khi trí khon phất triền, con người suy tư, lấm chu địa cấu. Con người đạt tẽn cho cấc sinh vạt. Con người biết sấp xếp, phấn loại chung, sư dung chung va dung chung như cấc vạt trao đoi vời cấc sac dấn khấc. Con người phất huy những tiẽm nấng cua mình đế tìm hiếu, nhạn thưc sấu xa va bao quất cấc hiẽn tường thiẽn nhiẽn: khí hạu, nấng mưa, thời tiết, giong bao, lut lọi_
Trẽn đường tìm kiếm, con người vưa lo sờ vưa hy vọng. Con người thấy mình luon phai tranh đấu giữa thiẽn va ấc, lanh va dữ. Con người cấm thấy mình tinh khon lấm mời co thế sinh ton. Hờn nưa, con người khong phai chỉ song đờn lẽ cho riẽng mình. Như mọt sinh vạt
cao đàng, co xà họi, con ngữới con phài lo làng bệnh vữc, giup đớ ngữới yếu đuoì, phài làm thếo tiếng lữớng tàm chỉ dạy. Con ngữới khong thế làm ngớ trữớc lữớng tri.
Con ngữới đà lành nhàn những ớn lọc cua Trới, con ngữới biết tri àn Thữớng Đế. Vì Trới chê, Đát chớ con ngữới (Thiên phú địà tải). Con ngữới biết mình co tữớng quan màt thiết với Tào hoa. Con ngữới là con cua Thữớng Đế, Đấng Toi Cào. Tào hoa yếu thữớng càc vàt Ngài đà tào thành. Tào hoa càm quyến sinh tữ, thữớng phạt ngữới lành kế dữ phàn minh.
Trong nến vàn hoa cua dàn tọc Việt Nam co lệ Tế Giao. Nhà vua thày màt toàn dàn tịnh trài (àn chày), thành tày mình, roi đứng rà dàng lệ tế trới (tế thiến) ớ Đàn Nam Giao mọt càch uy nghi, trang trọng, thành kính.
Trớ vế nguon goc, tữ đới càc Vua Hung, chung tà cung con đữớc nghệ càc truyện truyện ky lịch sử nhữ Truyện Thành Giong (Phu Đong Thiến Vữớng). Con ngữới thành, đữớc trới sài đến cữu giup dàn tà, đành giàc An, chong xàm làng, giữ nữớc. Sau khi thành Giong hoàn thành nhiệm vu đà cung ngữà sàt bày vế trới. Quàn
niẽm nhấn gian Viết Nam chung ta: giưa trời va người co moi quan hẽ gan bo Trời khong xa người... Trời luon phu họ con người khi thi hanh những viẽc quang minh chính đại. Tư ngấn xưa, người dấn Viết chung ta con giư moi tường quan ton giao tư nhiẽn đo, khi cấu đảo vời trời:
Lày trời mưà xuong,
Lày nước toi uống,
Lày ruọng toi cày,
Lày bàt cơm đày,
Lày khúc cà to.
Đọc lịch sư nhấn loại, tư 5.000 nấm trườc cong nguyẽn, con người đa co mọt nẽn vấn minh co’ cựu. Con người đa biết song họp đoàn thanh xa họi, biết phấn bo xa họi, chia nhau thưc pham, kiến tạo nhưng trung tấm quyẽn lưc. Vấn hoa, ton giao niẽm tin (tín ngường) đườc truyẽn ba sấu rọng. Nẽn vấn minh Cạn Đong, Lường Ha (giữa hai con song Tigrẽ vấ Euphratẽs) vấ mọt số nẽn vấn minh A đong đạc biết đườc lưu y:
Vấn minh Sumẽriẽ co vao khoang 3.000 nấm (tr. CN).
Vấn minh Ai Cạp co vao khoang 2.000 nấm (tr. CN).
Vấn minh An Ha co vao khoang 2.500 nấm (tr. CN).
Vấn minh Trung Hoa co vao khoang 1.500 nấm (tr. CN).
Qua cấc cong trình ky thuạt, kiến truc, điẽu khấc, vấn chường con đế lại, cấc nha khao co đa phất hiẽn đườc long tin ton giao nời cấc dấn tọc, phấn anh nời cấc biếu tường vấn hoa con đế lại.
Trườc tiẽn, tín ngường cấc dấn thường co dấu vết đa than. Vì sinh hoạt bọ lạc ngấy xưa, con người trai qua đời song du muc. Con người moi bọ tọc ưa thờ cấc Vạt To (Totẽms) cua sac dấn mình. Roi khi di chuyến tời cấc miẽn đất khấc, họ lại du nhạp thẽm viẽc thờ cung cấc tho than địa phường: Đàt co tho cong, song co hà bá... Do đo, hiẽn tường ton giao phiếm than, đa than hấu như pho biến ờ cấc sac dấn co xưa.
Con việc phàn biệt địà vị cào thấp cua càc thàn, thì tuy sàc dàn quan niệm. Mọt so" dàn tọc co quan niệm vế mọt vị thần minh siêú viêt, Ngài co địà vi cạo vữớt trến hết thày chữ thàn. Trong Kinh Thành, thới Abràhàm (2200-1700 tr. CN), Mệnchisếđệ xững mình là tữ tế cua Đấng Toi Cào (x. Kn, 14).
TÔI ĐI TÌM NGÀI TRONG CÁC TÔN GIAO LỞN
An Giao
An Giào con gọi là Balamon giào, mọt ton giào rất thịnh hành ớ An Đọ. An Giào xuất hiện vào khoàng 1.500 nàm (Tr. CN) cung với sàc dàn Aryan, cữ ngu trến bàn đào ấy.
An giào là mọt con đữớng đi tìm chàn ly, khới đi tữ những kinh nghiệm cua con ngữới vế mình. Con ngữới khong ngững trà hoi vế bàn ngà, vế bàn thế sàu thàm cua mình quà những suy nghiệm và hoi tàm liến tuc. Gàndhi nhàn xệt: “An giáo là mọt cúoc trạ tìm chán ly khong mêt moi. Đo là con đướng cú à chán ly. Chán ly là Thướng Đế. Chúng toi khong bào giớ phú nhận Thướng Đế, khong bào giớ phú nhàn chán ly. Chán ly là múc đích dúy nhát mạ toi”.
Quang cấch giữa con người va Thường Đế la moi tạn tấm lờn cua nhưng ai muon đi tìm Ngai, muon đườc song than mạt vời Ngai.
Cai gì lấm cho toi xa Ngai? Cai lấm cho toi xa lìa Ngai chính la duc vọng xấu xa ờ nọi tấm toi.
Ngay ờ nhưng trang đấu cua cuon Tự Truyện Mahatma Gandhi đa tấm sư rang: “Khi
tư phê phàn, toi sẽ co' nghiêm khắc như sư thát. Và toi muon nhưng ngươi khác cúng nghiêm khác như thế. Toi tư đo lương mình thêo tiêu chuẩn ày. Toi muon noi thêo Surdàs: co ơ đàu mọt kê khon nạn, xấu Xà và đáng ghêt hơn toi?
rT' Ạ • J ^ 7 ? 7~\ rr-T TT / 9 , ề V , ế
Toi đá ruong bo Đang Tào Hoà cuà toi vì toi quà nghêo tín đưc... Bơi vì đoi vơi toi, mọt sư giày vo rày rứt khon nguoi là toi vàn con quà Xà vơi Thương Đế, ngươi toi biết ro và đàng thong trị trên tưng moi hơi thơ mà đơi toi. Ngươi tư đo toi sinh rà. Toi biết rằng chính nhưng dục vọng xấu Xà ơ nọi tâm đà khiên toi lìà Xà Ngươi, tuy nhiên toi vàn khong thê lìà bo chung”. (Gandhi. Tư Truyẽn, Tr.14-15).
Tính cời mờ, uyẽn chuyến, tế nhị va bao dung cua An Giao hấu như vo hạn. Gandhi xấc tín rang: “Đạo đức là nên tàng mọi sự, và chán
ly là tinh thê cúà moi nên đạo đưc”. Mọi thữc tài ớ tràn giàn: Sữ song, niệm vui, nhàn phàm, yếu thữớng... đếu đữớc coi là vo thữớng và là nguon thong kho. Con ngữới chỉ co thế thoàt đữớc những thữc tài này nhớ việc diệt duc và trì niệm (àd - vàità - vàdàndà) bàng cà ch thữc hành mọt so" phữớng thức tĩnh niệm và tham thiến (sàmkhyạ - yogà). Cuọc giài thoàt này là do Tiếu Ngà (Atman) tàn hoa vào Đài Ngà Balamon (Brahma). Noi khàc đi: Việc giàc ngọ chàn ly ớ đày chính là Tiếu Ngà thấm nhàp vào Đài Ngà. Tiếu ngà siếu thoàt khoi cảm, thưc, ái, thoàt khoi bàn ngà con ngữới, hiệp nhất với đài ngà, nghĩà là tiếu ngà thoàt khoi cành vo thữớng trong cuọc song. Trong việc giài thoàt này, kế nào khong siếu thoàt đữớc sệ phài tràm luàn, đàu thài vào kiếp khàc sau khi chết, thếo luàt nghiệp chữớng (Kàrmà). Tuy thếo nghiệp, con ngữới co khi phài đàu thài vào kiếp thấp hớn, hoàc cào hớn: suc sinh hay con ngữới. Giào thuyết này hàm ngu y tữớng: con ngữới luon đi trến con đữớng làm lạc, con phài chịu kiếp luàn hoi, nếu nhữ sữ làm lạc đo khong phài là vo ớn hay phàn bọi tình yếu. An Giào cho tà biết mọt so" khài niệm vế nhàn
__ 2 rni _ A7, 1 A 1 À: • 1 ề A7 4 Á5 ề __ _ _ / _ 1 _ề Ạ7
quà. Thuyết luàn hoi, biến đoi quà càc kiếp,
hình nhữ là phàn ành những sinh hoạt trong đới
song xà họi co giài cấp cua An Đọ. Nếp song Ẽ ,Ệ xà họi An Đọ phàn biệt càc giài cấp:
Giài cấp tữ tế Balamon.
Giài cấp dung sĩ.
Giài cấp nong thữớng, lào cong và bàn đinh.
Giài cấp cuoi cung là tiện dàn này thữớng bị càc giài cấp trên miệt thị. Chính ớ điếm này, Gàndhi đà nghiệm khàc nhàn định: những khuyết điếm cua An Giào hết sữc ro rệt đoi với toi. Nếu nguyện tàc vế hà tiện co thế là mọt phàn cua An Giào, thì đo chỉ co thế là mọt phàn thoi thà, mọt phàn bài tiết. Toi khong thế nào hiếu đữớc ly do ton tài cua mọt so" rất nhiếu những giài cấp và chi phài. (Sđd, tr. 187188). Gàndhi là mọt màu ngữới An Giào đàc biệt. Ông là con ngữới miệt mài đi tìm chàn ly khong mệt moi, khong thành kiến. Trong mọt buoi họi nhom đế trào đoi kinh nghiệm ton giào tài họi nghị Willington, Gandhi đà chià sệ ràng: “Khong gì co thê ngăn càn toi khoi thêo Kito Giáo, nếú toi cảm thày tiêng goi cúà nó...
Vì tư lâu, toi đà luyên cho mình váng thêo tiếng gọi nọi tàm. Toi sung sương được phuc tung tiêng gọi ày. Hành đọng trái vơi tiếng gọi ày sê là mọt điêu kho khân và kho tám đoi vơi toi” (Sđd. Tr. 185).
Nhưng đọc hết tư truyẽn cua Gandhi, toi đa thấy rang: Gandhi đa khong cấm nhạn đườc tiếng gọi nọi tấm thuc bấch đo.
Đoi vời toi, đấy lại la ca mọt huyẽn bí mời nưa. Khong ai đến đườc vời Ta, nếu Cha Ta khong loi kẽo no. Lời Đưc Giẽsu trong Phuc Am đa khang định như thế. Cho khấc, toi cung đọc thấy lời Đưc Giẽsu cấu nguyẽn rang: “Lây Chà là Chuà trơi đàt, con ngơi khên Chà, vì Chà đâ giấu khong cho nhưng ngươi khon ngoàn thong thái biết nhưng điêu ày, nhưng lại mác khải cho nhưng kê bê mọn. Vâng, lây Chà, vì y Chà muon như vây”. (Mt. 11, 25-26).
Tuy nhiẽn, nời Gandhi, mọt người An Giao, chung ta gạp đườc mọt con người tấm thanh, luon no lưc khong ngưng trẽn đường thanh luyến đế nẽn hoan thiẽn. Mọt lấn kia, kinh nghiẽm bấn than vạch cho ong thấy sau cờn thư thấch, ong đa kinh nghiẽm thấy Thường Đế
cưu ong, Gandhi ghi lại như sau: “Thương Đế là gì? Và Ngài đâ tác đọng cách thế nào trong tà? Toi mơ ho hiểu rằng Chính Thương Để đâ cưu toi vào dịp ày. Vào tàt cà mọi cơn thư thách, chính Ngài đâ cưu toi, ngày này co mọt y nghĩà sáu Xà đoi vơi toi. Tuy toi vân câm thày mình chưà nắm được y nghĩà hoàn toàn cuà no. Chỉ co kinh nghiêm phong phu giup toi hiẩu đây đu hơn. Song trong mọi thư thách mà toi, co tính cách tàm linh, toi co thê bảo rằng: Thương đê' đâ cưu toi. Khi mọi hy vọng đêu tiêu tàn, khi khong ngươi giup đơ và cung thiêu hân tiên nghi, toi nhận thày cuối cung vẫn co sư giup đơ đên vơi toi, bâng cách nào đo, và tư đâu, toi khong ro. Sư cầu khàn, thơ phương, nguyên Xin khong phải là dị đoàn mê tín. Đo là nhưng hành vi con thực hơn cà viêc ăn uong, ngoi hây đi. Tà co thê noi khong quà rằng: Đáy là thực tại duy nhàt, con mọi cài khác đêu phi thực. Thẽo Gandhi nhấn mạnh: “Sư thơ phung hây cầu nguyên như thê' khong phải là mọt sư cạo hưng cuạ tài hung biên, khong phải là lơi tàn tung ngoài moi. No tuon trào tư tám hon. Bơi thê, tà co được sư trong sạch nọi tám, khi tàm khong con gì ngoài tình yêu nấu tà giư được
cho dảy đàn đúng tiết điêú chúng sê ngản lên thành ám nhạc mà tà khong con thày đước giày đàn. Sư cảú ngúyên khong càn đến lới. tư no đọc lập với moi cám qúàn. Toi khong chút nghi ngớ rằng: Sư cảú ngúyên là mọt phướng tiên chác chán đê gạn lọc tàm hon khoi hết dú c vọng. Nhưng viêc cầú ngúyên ày phải phoi hiêp với long khiêm cúng tọt bực. (Sđd. Tr. 107-108).
Những lới Gàndhi chià sệ càch chàn thành, toi thấy hình nhữ ong khong con xà chàn ly ong miệt mài tìm kiếm. Thữớng Đế đà cữu Gàndhi nhiếu làn trong những cớn cung khon, trong những càm do, thữ thàch ong làm điếu trài với lữớng tri và đào ly: đo là những cam do Gàndhi chiếu thếo duc vọng. Thữớng Đế đà giup Gàndhi vữớt thàng đữớc những hoàn cành giàn nan nhữ thế: đữà ong trớ lài với mọt đới song nọi tàm trong sàng, can đàm, kiến quyết tiến lến trến đữớng hoàn thiện.
An Giào nhữ thế đà hệ mớ cho toi thấy con đướng hoàng cúng dàn dàt tàm tữ toi phài bàng lữớt quà đế đi gàp chính Thiến Chua, Ngài chính là thàn chàn ly, Thữớng Đế tình yếu.
Đườc song trong chấn ly va tình yẽu Ngai, tấm hon toi hoan toan hạnh phuc thạt.
Phật Giáo
Đế co khấ nấng thẽo sất con đường hanh đạo thẽo ton chỉ An Giao, thường giai cấp bấn đinh khong thưc hiẽn noi. An Giao đoi hoi tri thưc cao, vấ thường danh cho nhưng thanh phấn ưu đai trong xa họi. Vì thế, co mọt đạo mời xuất hiẽn, đạo nấy tường đoi dẽ thưc hiẽn, do Đức Phạt (Buddha) sang lạp. Đưc Phạt, quí danh la Tất Đạt Đa (Siddata), hiếu Co Đấm (Gautama). Ngai sinh vao khoang nấm 560 (tr. CN). Ngai đa giấc ngọ va tìm ra đườc con đường giai thoat cho chung sinh. Con đường giai thoat ờ đấy khong phai chỉ la viẽc tư bo bấn nga, nhưng cot yếu la ờ viẽc giư đườc thế quấn bình giưa sư song sung man vấ tư bo mình. Tuy cấ hai giao thuyết cua Phạt Giao va
^ 9 ' v
An Giao cung chung chia sẽ quan niẽm vẽ luá n hoi va vẽ viẽc giải thoát đạt Niết Bấn. Nhưng Phạt giao chu trường hanh đọng rất thực tiẽn:
Bạn hây cư hành đọng đi, đừng bàn tàm trạ hoi: sâu cuọc đơi này con co gì khác nữà
khong? Hày hành đọng với tất cà đài hung đài lữc đài tữ bi, đế thoàt khoi bến mế bế kho.
Trong truyện Tữ Mon Xuất Du kế lài ràng: Đữc Phàt mọt ngày kià thoàt rà ngoài cung điện triệu đình. Hom thữ nhất Ngài đi rà cữà Đong, gàp mọt ong lào già, yếu đuoi. Hom thữ hài, rà cữà Nam gàp mọt ngữới bệnh tàt, rến siết. Hom thữ bà, rà cữà Tày, thấy mọt xàc chết thui thà. Sau hết, rà cữà Bàc gàp thấy Sàmon, ngữới tu hành thoàt tuc khoi kho. Càu truyện này nhữ diện tà hành trình tữ duy cu à Đữc Phàt vế cuọc đới con ngữới. Đữc phàt đà nhìn thấy mọi cành kho cua thàn phàn con ngữới trên coi đới này. Ngài đà quyết tàm tữ già cung điện triệu đình, vớ con, dấn thàn vào chon rững xanh, tìm càc bàc đạt tiến đế bàn hoi vế vấn đế diệt kho. Những khong ài giài đàp đữớc thoa đàng đữớc cho Ngài. Ngài liến bo loi tu hành kho hạnh cua càc tu sĩ đữớng thới, roi ngày tữ tham thiến nhàp định, tràm tữ màc tữớng cho đến khi giác ngọ, nhìn thấy càn do cua sữ kho: già yếu, bệnh tàt, chết. Chính Ngài đà tìm rà giài phàp đế diệt kho. Đữc phàt đà dạy ràng: Sớ dĩ con ngữới kho là do những khàt
vọng ham biết, ham song. Vì thế, con người phai biết thang vườt chính mình, phai diết duc đế thoat kho. Đạt đườc điẽu đo la thay đườc cờ cấu sấu thấm cua bấn nga con người, mờ đường vao Niết Bấn (Nirvana), nời khong con kho, khong con lan quan trong coi vo thường. Con người thoat khoi vong u minh, hoan toan đưng vưng trong coi im lạng, hết luan hoi nghiẽp bao.
Giao thuyết cờ bấn cua Phạt qui tu vao ba điếm lờn:
Tư Diêu Đê' (Tư Thành Đê')
Tháp Nhị Nhản Duyên
Bát Chánh Đạo
Tư Diẽu Đế gom:
Kho đế (Durkhà: đơi là đàu kho)
Tạp đế (Sàmudàyạ: cân do khổ)
Đạo đế (Màrgạ: đương lo'i diêt kho)
Diết đế (Niràdhà: diêt kho).
Thạp Nhị Nhấn Duyẽn (Pràtyyạ sàmutpádà): mười hai cai nguyẽn nhấn gay nẽn đau kho: vo
minh, hành, thức, dành sàc, luc nhàp, xuc thu, ài, thu, hữu, sinh, lào, tử.
Bàt Chành Đào: là con đữớng phài thữc hiện đế đạt chành quà. Bàt chành đào gom co: chành kiến, chành tữ duy, chành ngữ, chành hiệp, chành mệnh, chành tinh tiến, chành niệm, chành định. Thữc hiện những điếu cớ bàn trến là con ngữới đữớc giài thoàt. Trong thữc hành, Phàt tữ con dung nhiếu phữớng thế: chày tịnh, sàm hoi, tữ bi hỉ xà, tiết duc và diệt duc.
Vế điếm này, Phàt giào đi vào cu thế hớn An giào và phàt triện sàu rọng ớ Đong Nam A nhiếu hớn An giào. Dĩ nhiến, giào thuyết Phàt to khong dữà trến mọt nến tàng mac khài, nhữ Kito Giào, Do Thài Giào, hoàc Hoi Giào... Phàt Giào, mon phài Đài Thữà (Màhàyạnà) truyện bà quà Trung Hoa, Nhàt Bàn, Bàc Việt Nam rất mạnh. Và Phàt Giào Tiếu Thữà (Hynayana) Phàt giào nguyện thuy, truyện bà quà càc nữớc Đong Nam A nhiếu hớn. Nhìn chung, Phàt Giào co mọt tàm ành hữớng rất rọng ớ Đong Nam A Chàu.
Đạo giao cua đưc Phạt thạt la mọt ton giao cua Chấn Khong huyẽn bí. Đo la con đường giai thoat, lấy chính viẽc giai thoat lấm cưu canh.
Đức Phạt khong hứa cho tín đo cua Ngai Niết bấn hay hạnh phuc trường cưu nao ca. Vì bao lau thiẽn nam tín nư con mờ ườc hạnh phuc la họ vấn chưa diết đườc tham duc, chưa thế đạt đườc chanh qua. Con đường cua Ngai chỉ dạy: chính la hanh đọng giai thoat nời tư than no.
Trung Hoá Giáo
Loi song đạc biết cua người dấn đạc biết co’ cưu Trung Hoa cung biếu trưng những nẽt đạc biết vẽ phường diẽn tư tường va ton giao. Họ co mọt nhấn sinh quan va vu tru quan xay dưng trẽn hai yếu to: Ấm, Dương. Hai yếu to Am (Yàng), Dường (Yin) nấy thẽo họ la nguyẽn khời lấm nẽn vu tru.
à. Vu tru quàn:
Co thế tom tất quan niẽm Trung Hoa vẽ vu tru: “Mọi sư đẽu do sư hoa hờp cua ấm dường. Trời la dường, đất la ấm. Trời đất hoa hờp phất sinh mọi sự”. Nhạt nguyẽt xoay vấn, vu tru tuấn hoan moi chu ky 129.600 nấm roi phấn
phuc. Vu tru quan Trung Hoà gọi tiến trình này là đào: “Am dướng chi vị đạo”. Đào là cho khới đàu hài yếu to gàp gớ nhàu. Tìm đữớc đào là tìm đữớc nguyện khới cua sự song.
Nhàn sinh qúàn:
Đào song cu à con ngữới co tữớng quan với nhàn quàn xà họi.
Khong Tữ (551 Tr. CN), ngữới thấu triệt con đữớng truyện thong tữ tữớng Trung Hoa vào những điếm chính: tàm cướng, ngú thướng. Tú thân, tê già, trị qúốc bình thiên hạ. Trong thữc tiến, Tàm Cướng đoi với xà họi Trung Hoa xữà là bà giữớng moi lớn Qúân Thần, Phú Tử, Phú Thê. Cọng với nàm điếu thữớng hàng phài giữ (ngu thữớng) là: “Nhân, nghĩà, lê, trí, tín”.
Vế vàn hoa đào đức, tràt tữ, sinh hoạt xà họi thì Hàn Du (768-823) đà bàn luàn: “Ngưới tà song ớ đới: rọng long yêú, gọi là nhàn, làm đúng gọi là nghĩà. Noi đướng ày mà đi, gọi là đạo. Tư xưạ đến nạy: Đạo đưc là noi ghêp nhân với nghĩà lại với nhàú. Các bậc đế vướng tên co khác nhàú, nhưng bậc thánh nhân thì ái cúng như nhàú.
Vẽ vấn hoa giao duc cua cấc Vua xưa thì co: Ngu Kinh: Kinh Thi, Kinh Thư, Kinh Dịch, Kinh Xuan Thu.
Vẽ phẽp tấc: co Lẽ, Nhạc, Hanh chính. Vẽ trạt tư co: quấn - than, phu - tư, sư - sinh, bang - hưu, tấn - chu, huynh - đẽ, phu - phu.
Vẽ dấn co: sĩ, nong, cong, thường.
Vẽ thưc pham co: Thoc gạo, rau qua, ca thịt...
Vẽ đo mạc co: tờ, gai.
Vẽ cho ờ co: nha cưa.
Cấi đạo ấy dẽ hiếu. Cai giáo ấy dẽ lấm. Nẽn lấy đo đế sửà mình thì thuạn va ro; lấy đo đế giup ngươi thì thiên va cong; lấy đo đế trị cấi tám thì hOá vá bình; lấy đo đế lấm viẽc thiẽn hạ thì đoi vời điẽu gì chang xưng đấng?
Cho nẽn, Song thì vui đườc cấi tình thưc, Chết thì đườc cai Lê thương.
Tế giao thì Trời va than chưng. Tế Nha Miếu thì To Tiẽn hường.
Đạo ấy la đạo xưa nay, chư khong phai la đạo viẽn vong cua nhưng kẽ kia, gọi la Đạo. (TTK. Sđd. Tr. 225)
SàkúràZàWà khi nghiến cữu vế triết học, tín ngữớng Trung Hoa đà nhàn định: Trung Hoa co mọt nến vàn hoa co" cữu vào bàc nhất ớ A Chàu. Triết học Trung Hoa là mọt triết ly thữc dung. Tữ bàn chất no khong co cớ sớ trên mế tín dị đoạn. Triết học ấy là mọt đào song, mọt đữớng loi sinh hoạt thữc tiến.
Quàn niệm vế Trới, Thướng Đế, ớ Trung Hoa giào khong phài là mọt đào màc khài, mọt Thiến Chua co ngoi vị toi cào.
Tuy nhiến, quan niệm: thiên, địà, nhàn và càc moi tướng quan: thiên nhàn tướng dư (trời khong xạ con ngưới) thiến mệnh, tế thiến. đu cho tà thấy mọt nến tín ngữớng sàu xà và thành kính:
Hoàng hĩ thữớng đế (Thữớng Đế' ràt lớn)
Làm hà hữu hàch (soi sàng ro ràng)
Giàm quan tữ phữớng (xếm xệt bon phữớng)
Càu dàn chi mạc (tìm xếm ngữới khon)
Thiến sinh chững dàn (trới sinh ngữới dàn)
Hữu vàt hữu tàc (co sự vàt co phếp tàc)
Dàn chi bình di (dàn phài giữ đạo thữớng)
Hiếu thị y đưc (yẽu lấy đức tot)
(Kinh Thi)
Duy thiẽn sinh dấn hưu duc,
Vo chu nai loan (Chỉ co Trơi sinh nhân dân, co long muon, khong co chu thì roi loạn)
Vì trời co tường quan mạt thiết vời con người, nẽn sấch Lẽ ky dạy: nha vua phai đưng ra thay mạt dấn ma tế trời đất Thiên tư tê' thiên địà. Đa hấn, khong ai đoi hoi ờ Trung Hoa giao mọt khai niẽm hoan toan minh bạch vẽ mạc khai luạn như kiẽu Than học Kito Giao. Tuy nhiẽn chung ta cung cấm nhạn thấy ngay rang: khi tiếp xuc vời truyẽn thong vấn hoa, luan ly, đạo đưc cua người dấn Trung Hoa, nhất la nời cấc bạc hiẽn nhấn quấn tư, co trình đọ đạo đức, kiến thưc cao... chung ta tìm thấy nời họ mọt quan niẽm rất sấu sac vẽ trời, vẽ thiẽn mẽnh:
“Duy thiẽn chi mẽnh,
Ô muc bất dĩ, Thiẽn chi sờ dĩ vi thiẽn” (Chỉ co mênh trơi là sâu thâm lâm thày, Bơi vì trơi co như vạy mơi là trơi).
Từ nhưng nhạn thưc tư nhiẽn, cấn bấn vẽ Trời siẽu viết trẽn con người, hường dấn lường tấm con người (thiên cân von ơ long tà...)
Trời co quyẽn điẽu khiến vạn mạng con người. Con người chung ta khong dừng lại ờ Trung Hoa giao ma dẽ dang hanh trình tiến lẽn tìm hiếu cấc ton giao mạc khai xẽm chính Thiẽn Chua sẽ tư bấy to mình cho nhấn loại chung ta như thế nao? Đế tư đo, ta đườc hiếu biết hờn vẽ Ngai va đườc gạp gờ chính lời Ngai trong anh sang chấn ly.
Hồi Giáo
Cung vời An giao, Phạt giao, Trung Hoa giao, Hoi giao cung la mọt ton giao lờn, xuất hiẽn vao khoang nấm 612 (sau CN) giưa cấc sac dấn A Rạp.
Tại La Mẽcquẽ (Mẽcca) giưa luc cấc sac tọc A rạp đang thờ đa than, thì Mahomẽt (Mohamẽt) đưng ra giang dạy cho dấn vẽ mọt Thường đế (Allah). Mohamẽt tư coi mình đườc chính Allah mạc khai đế sang lạp nẽn đạo mời nấy. Ông khang định ong la ấn tín quết định cua cấc tiẽn tri. Ông noi: “ong đườc thị kiến
màc khài cho biết càc màu nhiệm tữ Abràhàm đến Đữc Giếsu”.
Trung tàm giào thuyết Mohàmết là trình bày Thữớng Đế nhữ mọt Thiến Chua duy nhất và quyến phếp.
Tàc phàm ghi chếp lài những màc khài mà ong bào là cua Thữớng Đế đà đọc cho ong tững lới đế ong ghi chếp là Kinh Coran. Kinh Coran gom 114 chữớng, 6219 càu thớ. Moi chữớng co mọt tiếu đế riếng biệt.
Những tín điếu càn bàn mọt tín đo hoi giào phài giữ :
à. Phái nhìn nhận Allàh là Thướng Đê' đọc nhát, phái túyên đức tin nới ngài.
Moi ngày phái hướng vê Là Mêcqúê cầú ngúyên 5 lần.
Phái bo thí cho kê nghêo.
Trong tháng Rạmàdàm, phái giư chạy tư hưng đong cho đên khi mật trới lăn.
ê. Ít nhất mọt lần trong đới, phải đi hành hướng tại thành đo Là Mêcqúê.
Trong nhưng ngấy thứ sấu thường tuấn, co họi họp cấu nguyẽn nời Họi đường Hoi giao, nếu so" người tham dư tư 40 người trờ lẽn.
Trong viẽc ton thờ, cấm khong đườc dung ấm nhạc, va vẽ tạc ấnh tường.
Bon phạn mọi tín đo la phai tham gia thanh chiến. Kẽ nao tư trạn trong thanh chiến lạp tưc đườc lẽn thiẽn đấng. Con nhưng kẽ khấc, kế cấ người hiẽn đức cung chỉ đườc lẽn đo khi đến ngấy tạn thế.
Ngấy tạn thế la ngấy Đức Giẽsu quang lấm.
Hoi giao cho phẽp đa thẽ.
Kẽ dư sẽ bị luạn phạt nời địa nguc.
Nhìn chung, giao thuyết cua Mohamẽt khong nhất quấn. Cờ sờ tư tường ton giao, triết học cua Kinh Coran, đẽ tai truyẽn kế, truyẽn ngu ngon vẽ sang tao, tọi nguyẽn to, ngấy tan thế. lấy nguon tư những tư tường ton giao, triết học Do Thai Giao, Kito Giao; đong thời co mọt nguon anh hường khấc tời kinh Coran la ton giao Doroaxtờ cua người Iran, từ thời co đại (Tk VII,
Tr. CN). Màt khàc, già tài Folklore co A Ràp cung là mọt nhàn to" cấu thành bọ kinh Coràn.
Kinh Coran co ành hữớng lớn đoi với sữ phàt triến tữ tữớng, Vàn hoa, Triết học, Đào đức, Luàt phàp ớ càc nữớc A Ràp Hoi giào.
Anh hữớng cua kinh Coran đoi với nến vàn học A Ràp Hoi giào phữớng đong cung giong nhữ ành hữớng sàu rọng cua Kinh Thành đoi với nến vàn học, nghệ thuàt Phữớng tày (x. Nguyện Vàn Khoa. BKTĐ. VH.).
Kinh Coran vay mữớn chất liệu cu à Kinh thành Thiến Chua giào rất nhiếu, những nọi dung tín ly, luàn ly đà đữớc Mohàmết biến chế đi quà xà với nguon goc Thiến Chua Giào. Ông đà làp nến mọt ton giào mới hoàn toàn khong con giong long tin và luàn ly Do Thài Giào hoàc Kito Giào nữà.
TÔI ĐA gặp ngai trông kinh thanh CựU ƯỚC
Nguon goc Kinh Thánh
Trữớc mọt cuon Kinh Thành, chàng hạn nhữ bàn dịch cua Linh muc Nguyện Thế Thuấn,
xuất bấn 1976 hoạc bấn dịch tiếng Phấp cua Trường Kinh Thanh Jẽrasalẽm (Cẽrf, Paris xb); hoạc bấn dịch Anh ngữ: Thẽ Holy Biblẽ, bấn dịch đườc hiếu đính lại nhiẽu lấn thẽo nguyẽn co bấn Kinh Thanh (tư 1611-1952) do Thanh Kinh họi tai bấn (Thẽ King Jamẽs vẽrsion xb. 1611). Cung vo vấn bấn Kinh thanh khấc đườc dịch ra hấu hết cấc thư ngon ngữ. Toi thường tư hoi: nguon goc Kinh Thanh ờ đâu?
Trong mọt cuọc triền lấm Kinh Thanh nấm 1972, tại Vatican, Kinh Thanh la cuon đọc nhất vo song, cuon sách trên các sách, đa đườc dịch sang nhiẽu thư tiếng nhất thế giời. Nấm 1969, Kinh Thanh đa đườc dịch ra 1326 thư tiếng trẽn thế giời.
Kinh Thanh khong những la cuon sấch co tính cấch lịch sư, co gia trị vấn hoa, ma đạc biẽt: Kinh Thanh la cuon sấch cho biết Thiẽn Chua đa va đang hoạt đọng, Ngai đang noi vời tấm hon toi.
Toi đa co dịp tham quan cuọc triền lấm Kinh Thanh tại thư viẽn Họi đong Giấm muc Viết Nam, tư 7 tời 21.1.1973. cấc bấn dịch Kinh Thanh mời, cu đườc trưng bấy, kế ca bấn LXX
bàng hy ngữ, cung với nhiếu bàn dịch càc sinh ngữ: Anh, Phàp, Đữc, Y, Liến xo, A Ràp, Trung Hoa, Nhàt, Lào, Thài, Miến, Việt Nam, mọt số bàn dịch ngon ngữ cua dàn tọc ít ngữới ớ Việt Nam. Tất cà càc bàn dịch đữớc trững bày trến mọt dày bàn dài và 2 tu kính lớn, đày càc bàn dịch Kinh Thành. Con càc tu khàc chữà đày càc sàch chu giài Kinh Thành, tữ điến và tàp san Kinh Thành.
Trên thế giới, co những nhà sữu tàp Kinh Thành, họ co" gàng tìm kiếm những nguyện bàn xữà nhất, lớn nhất, nho nhất. Ớ tu viện Gumbếrt Sàlisburg, co bàn Kinh Thành lớn nhất: 80 x 45 cm, càn nàng 40 kg. Cuon Kinh Thành nàng nhất: 22 tà, bàng vàn ệp, viết bàng dui nung đo, viết 12 nàm mới xong. Cuon Kinh Thành nho nhất: 6 x 6 x 2,5 milimết tài thữ viện Màyếncế (Đữc).
Co những bàn Kinh Thành viết trến chỉ thào (papyrus), viết trên dà lạc đà, trến vo cày, trến go, khàc trên đà, trến chì, ghi trên bàng tữ, trên dĩà thu àm, trong nào điện tữ. Tuy nhiến, khong đàu bàng Kinh Thành đữớc ghi tạc mài
mai trong tấm trí loai người, qua mọi ngon ngữ khấp nấm chấu.
“Hây yêu mên Thiên Chuạ là Chuạ ngươi hêt long, hất sức, hêt trí khon ngươi, lơi tà truyền dạy ngươi hom nạy, ngươi phải ghi long tạc dạ và truyên lại cho con châu mài sâu. ngươi hây suy niêm lơi tà luc ơ nhà, khi đi đương, luc nảm nghỉ, cung như khi thưc dạy” (Đnl 6, 4-7).
Nguon goc Kinh Thanh chính la sang kiến cua Thiẽn Chua. Chính Ngai muon tư mạc khai cho ta biết: Ngai la ai? Ngai yẽu thường ta thế nao? va thai đọ chung ta phai co đế đấp lại tình yẽu cua Chua.
Nội dung Kinh Thánh
Kinh Thanh ghi lại cho ta nhưng cong trình Thiẽn Chua đa sang tạo nẽn trời đất, vu tru, vạn vạt. Chính Thiẽn Chua đa kẽu mời chung ta tư do tham dư vao cong trình xay dựng, bao ton vạn vạt, cung như chường trình ờn cưu đọ cua Ngai. Sau tọi nguyẽn to, chường trình cứu đọ nấy thế hiẽn qua lời kẽu gọi to phu
Abraham, Chua hứà đấng cữu đọ cho con chàu,
_ _ • Ạ _1 _ _ Ạ Ạ 4 Ạ7 _____________ A 4 Vi •
miếu duệ ong đến muon đới.
Lới Thiến Chua hữà là lới giao ữớc. Tuy nhữ thài đọ trung tín cua dàn Chua co giữ lới giao ữớc, co tuàn thu càch nghiệm tuc hay khong, mà Chua sệ àn thữớng, bào vệ, chế chớ, giàng phuc cho dàn hay khong.
Đế hiếu biết toàn bọ sữ điệp Kinh Thành, thiết tữớng tà phài biết qui tu lài tất cà càc điếm màc khài vào mọt điếm lớn là Đữc Giếsu Kito, ngài là trung tàm điếm và đích điếm cua lịch sữ ớn cứu đọ.
“Thúớ xưạ, đầ nhiêú lần và bâng nhiêú cách, Thiên CMà đầ dúng tiên tri noi với to phú chúng tà, nhưng bày giớ trong thới búoi cúối cúng này, ngài đầ noi với chúng tà qúà chính Chúà Con” (Dt 1, 1-2)
Thúớ xưạ là toàn thế lịch sữ Cữu Ước, toàn dàn ngong vọng vế Đức Kito, Đấng Thiến Sài. Ngày nạy là thới Tàn Ước, toàn thế con ngữới, vu tru, vạn vàt đàng rến siết vọng vế ngày cành chung, ngày Ngài sệ lài đến trong vinh quang.
Lịch sử ờn cứu đọ chia lấm hai phấn: trườc chua Giẽsu Kito, gọi la giao ườc cu (Cưu Ườc). Sau Chua Giẽsu Kito, gọi la giao ườc mời (Tấn Ườc).
Ca ch tính nấm trong lịch sư nhấn loại hiẽn nay đẽu lấy Chua Kito lấm trung tấm điếm.
Ví du: lịch sư Viết Nam thời Hong Bang (2875-258) trườc cong nguyẽn, con đời Vua Quang Trung (1789-1792) sau cong nguyẽn hoạc sau Chua Giang Sinh. Nấm sinh cua Chua Giẽsu Kito đườc lấy làm trung điẩm đế tính cấc biến co’ lịch sử nhấn loại.
Cựu ước vá Tán ước
Cưu Ườc va Tấn Ườc lấm thanh toan bọ Kinh Thanh.
Cưu Ườc trình bấy nọi dung ton giao đọc than chuan bị toan dấn Israẽl đon nhạn tin mưng con Thiẽn Chua Giang sinh cưu chuọc.
Cựu Ườc gom cấc sấch: Lịch sư, cấc sấch Thi ca (Thanh vịnh, Nha ca.) cấc sấch Tiẽn tri (loan bao trườc vẽ than thế, sư nghiẽp Đấng Cưu Chuọc sẽ đến).
b. Tấn Ườc, phấn Kinh Thanh ghi lại cấc lời giang dạy, cấc phẽp lạ Chua đa lấm đế chứng minh Ngai la con Thiẽn Chua đườc sai đến. Moi Phuc Am thư la mọt sấch trình bấy lại chấn dung Chua Giẽsu tư mấu nhiẽm nhạp thế, giang sinh, qua cuọc đời cong khai rao giang Tin Mừng, cuọc tư nạn va phuc sinh đế ban ờn cưu chuọc cua Chua cưu thế.
m _ _ _ rri Ạ _ V / -| rri Ạ _ 4 ^
Trong Tấn Ườc con gom sấch Tong đo Cong vu, cấc thư muc vu cua cấc Thanh Phaolo tong đo vấ cấc thư cua Thanh Giacobẽ, Thanh Phẽro, Thanh Gioan, Thanh Giuđa, vấ sau hết la sấch Khai Huyẽn cua Thanh Gioan tong đo.
Toi đá gáp Ngái trong Kinh Thánh
Khi toi tra cưu, học hoi Kinh Thanh, toi đa gạp đườc kho tang lời hang song. Kinh Thanh chính la lời Thiẽn Chua noi vời toi. Toi đa gạp đườc lời Ngai. Ngai đa noi vời tấm hon toi. Lời Ngai la đẽn soi bườc chấn toi. Chính lời Ngai hường dấn, an ui, nấng đờ, bẽnh vưc, chẽ chờ, dìu dất toi trẽn mọi bườc đường đời. Tiếp xuc vời chính bấn vấn Kinh Thanh va Lời Chua cư hanh trong cấc lẽ nghi phung vu, toi cấm nhạn
đữớc Lới Chua. Đo là Lới Chua đàng bo dữớng linh hon toi, Ngài dàn toi quà nếo chính đữớng ngày, vì ton dành Ngài.
Toi học Kinh Thành, chàng những là đế toi hiếu biết lới Ngài, những chính là toi đế cho lới Ngài thu hut toi đến với Ngài. Toi tữ ngoi xu ong bến Ngài, làng nghệ lới Ngài. Toi càm thấy diếm phuc đữớc dấn thàn vào cuọc gàp gớ Ngài, hàu chuyện cung Ngài. Ngoi bến Ngài, toi co thế thành khàn thữà lài với Ngài: “lạy thày, bo thày con đi với ài? Vì Thày mới co những lới bàn sữ song”. Đọc Kinh Thành là cớ họi tuyệt với đế toi thàn thữà cung Chua: “lạy chua, chua muon con làm gì?” (Cv 9, 6)
Đữớc biết ton y Ngài, toi cữớng quyết lữà chọn làm thêo lới Ngài dạy.
Trữớng Chua dạy toi chính là Kinh Thành. Dữới mài trữớng thàn yếu vĩnh cữu này, toi ngoi học bài học nhìn ngàm càc cong trình ky diệu do tày Chua tào thành. Càc việc Chua làm đếu tuyệt hào.
Khong co Chu à là ton sữ chỉ dạy, toi sệ khong bào giớ biết đữớc vế nguon goc loài
ngữới, và than phàn con ngữới, hiện tài và tữớng lài.
Kinh Thành màc khài cho toi biết: Thiến Chua là Chua trới toi, Ngài chính là đấng sàng tào nến loài ngữới và muon loài muon vàt. Ngài thiết định cho chung càc định luàt sinh ton. Ngài bàn chung hon thiếng sàng làng giong hình ành Ngài. Ngài gọi con ngữới là con cua Ngài. Ngài muon cho họ sau này đữớc hữớng hạnh phuc vĩnh cửu với Ngài. Loài ngữới chung toi bới Ngài mà rà, sau này cung sệ lài trớ vế cung Ngài. Nhớ Kinh Thành, toi đữớc biết tình yếu cua Ngài đoi với chung toi là moi tình phu tữ, mọt tình yếu ngàn đới chung thuy: “Người mê co thê qúên đước đưà con mình sinh rạ chăng? Cho dú ngưới mê co qúên con, tà cúng khong qúên ngưới đàú” (Is 49, 15)
TÔI ĐÀ Gặp ngài trông đới sông
Ngái hiện diện ở trong tôi
Nhữ toi đà tàm sự với bạn: trên đữớng đới dong duoi, toi đà đi tìm kiếm Ngài. Toi ữớc mong đữớc họi kiến Ngài đế đữớc hiếu biết Ngài, đữớc song than màt với Ngài. Toi đà
78
ngạc nhiẽn hết sức: khi thấy Ngai hiẽn diẽn ờ ngay trong toi. Ngai nhu toi: “Con đa chang đi tìm kiếm Ta, nếu con đa chang thấy Ta”. Phai, đo la mọt huyẽn diẽu. Chính toi đa co duyẽn phạn vời ngai. Chính ngai đa dun dui toi đế toi đi gạp gờ Ngai.
Ngai đa co sang kiến trườc, Ngai đa lẽn tiếng noi trườc. Ngai đa gời y va đa đanh thưc toi trong cờn mờ ngai ngu cua cuọc đời xon xao mẽt moi. Chính Ngai đa lay tỉnh hon toi. Chính Ngai đa muon toi tư đạt nhưng cấu hoi vẽ mình: Toi la ai? Tại sao toi co mạt trẽn coi đời nấy? Toi song đế lấm gì ?
Thao thưc muon nhạn biết Ngai, nhưng Ngai la ai? Ngai ờ đâu cho toi đến gạp Ngai?
Từ khi đườc ờn Ngai, toi nhạn thấy ngay: Ngai đang hiẽn diẽn ờ trong toi.
Ngai khong ờ xa xoi. Ngai như nha nghẽ sĩ toi cao đa đế lại dấu vết cua tay Ngai trẽn cong trình, tấc pham cua ngai.
Trong phuc ấm, lời Ngai noi vời toi: “Ai yêu
tà và tuân giư lơi Tà, Chà Tà sê yêu mấn kê đo,
và Chung Tà sê đên và cư ngu trong kê đo” (Ga 14, 23).
Moi khi biết trờ vẽ vời chính mình, song nọi tấm sấu sac: toi nhạn thấy chính Ngai đang hiẽn diẽn nời toi. Đong thời mờ hường nhìn ra xung quanh, toi lại vui mưng khon xiết khi nhạn ra chính Ngai cung đang hiẽn diẽn nời anh ẽm toi, nời những tấm hon thanh thiẽn, va toi chuc tung ngời khẽn Ngai.
Ngái hiện diện xung quánh toi
à. Toi đâ thày ngài trong mọt ngày song củà toi
Từ bình minh lẽn cho tời hoang hon, từ luc toi mờ mất thưc dạy trong tiếng chim ca, trong anh sang rưc rờ tười hong cua mọt ngấy mời: toi cấm ta hong ấn Thiẽn Chua. Ngai đa ban tang cho toi anh sang, khong khí dịu ẽm đấy sưc song.
Toi xin dang cho Ngai mạt trời chính ngọ, vang thai dường choi chang sưc nong, nhiẽt tình tuổi thanh xuan, sức mạnh, y chí ngoan cường phấn đấu cho chấn ly ngời sang.
Toi xin chuc tung Ngai vì bong xế hoang hon. Mấu nấng ẽm dịu om ấp đồi cấy, ngọn co, to thấm vẽ đẽp dịu dang trẽn canh vạt do Ngai
tàc tào. Ngài buong thà màn đếm chàm chàm ru toi vào giấc ngu tri àn.
Cuọc song toi, mọt ngày troi đi trong lào đọng, suy tữ và càu nguyện. Chung tà gàp gớ nhàu, trạo đoi, chià sớt buon vui, trong tin yếu, pho thàc; Ngài luon hiện diện ớ giữà chung tà, nếu ớ đàu co hài ngữới đong tàm, hiệp nhàu càu nguyện.
Toi luon đữớc hiệp nhất với Ngài, Ngài nhữ trí oc cho toi tữớng tữớng, Ngài là con tim cho toi học biết yếu thữớng, Ngài nhữ đoi tày cho toi làm việc, Ngài là nhịp hới toi thớ, là cớm bành toi àn, là bớ noi, là chiếc vong cho toi nàm nghỉ, Ngài là ành nhìn bàn mài và khếp đoi bớ mi cho toi an giấc điệp miến trữớng.
Toi đầ gẳp ngài trong ánh êm toi
Ai là anh ếm toi? Anh ếm toi là ngữới cung mọt to tiến, cung mọt nguon goc.
“Chúng tà gọi Chúà là Chà
Thê'nên tát cà đê ú là ánh êm”.
Tình anh ếm huynh đệ, tình hữu nghị, khong phài chỉ là những tữ hoa my. Những tình huynh
đệ là sự song, là hành đọng, là yếu thữớng, càm thong giup đớ vo vị lới, là hy sinh cho nhàu.
“Yêú nhàú cới áo cho nhàú
Vê nhà doi mê qúà cầú gio bay...”
Tình yếu thữớng bàc ài khong phài chỉ là những lới noi suong, những là hành đọng cu thế. Toi đà gàp Ngài nới những tấm long đài lữớng, giàu tình yếu, hy sinh xà ky.
Toi đà thấy Ngài nới những cong trình bàc ài xà họi do những linh muc, tu sĩ nam nữ, giào dàn xà thàn vì những ngữới anh ếm đàu kho, bất hạnh, đàu yếu, tàn tàt nới càc bệnh viện, nới những trại phong cui, nới những co nhi viện, những viện dữớng lào, nuoi nấng phuc vu những ngữới hấp hoi.
Toi đầ gạp Ngài nới thân mẫú toi
Noi thế chàc bạn cho là ky dị, chu quan? Những co gì đàng ngạc nhiến đàu?
“Cong chà mê như cong Tạo hoà
Nhài cớm lưà cá, nhài cà lưà xướng
Làm sạo đên đáp tình thướng
Làm sạo bo mê lên đướng thêo ánh?”
- “Làm râm con thắp đên trời
Câu cho chà mê song đời với con”.
Toi vấn thấm cấm ờn Chua đa ban cho toi tình yẽu cua người mẽ. Chính Ngai đa tạo nẽn trai tim hiẽn mấu va ban tạng tình yẽu dịu dang, lo lang, chấm soc toi, tư trong long mẽ. Chính Ngai nuoi dạy toi, dìu dất toi trẽn tưng bườc đường đời.
“Đọi ớn chín chư cu lào
Sành thành kê mày non cạo cho vừà?”
Toi đá gặp Ngài trong nên văn hoạ dàn tọc toi
Dấn tọc Viết Nam chung ta co hờn 4000 nấm vấn hiến. Vấn minh, vấn hoa cua dấn tọc ta cao sấu khong thua kẽm bất ky mọt dấn tọc nao trẽn thế giời. Toi tư hao vẽ nẽn vấn minh, vấn hoa cua dấn tọc toi.
Toi đườc diẽm phuc sinh ra, lờn lẽn trẽn miẽn đất quẽ hường, giang san gấm voc cua to tiẽn toi đa đế lại qua bao ngấn nấm trường ky đấu tranh gian kho đế giư gìn va truyẽn lại cho con chấu la gia sấn.
Toi đườc cung anh ẽm đong bao toi thưa kế gia tai cua to tiẽn chung ta, nẽn vấn minh lau dai co bẽ dấy lịch sư cao qui.
“Uo'ng nước nhớ nguồn
Làm con phải hiếu”.
T-'V , Ệ ys. 4 /, 1 ^ 9, A? , Ệ Ệ
Đẽ tri ấn cong đức cao dấy cua to tiẽn, toi kham pha ra trong nẽn vấn hoa dấn tọc Viết Nam biết bao tấm tình đạo đưc qua nẽn vấn học dấn gian, truyẽn co, cao dao tuc ngư, qua nhưng bưc phu điẽu, tranh anh, họi họa, kiến truc. Vấn chường, chư viết phấn anh cho thấy niẽm tin, tín ngường sấu xa cua to tiẽn, cha ong chung ta. Qua ngon ngư lới ân tiêng noi cua cha ong ta, toi cấm nhạn thấy ro sư hiẽn diẽn cua Ngai la Đấng Tạo Hoa, la Ông Trời. Cha ong ta thường biếu lọ mọt tấm tình trọng kính sấu xa đoi vời Trời, tin tường vao quyẽn nấng chẽ chờ cua Trời:
Trời chẽ đất chờ = Thiên phu địà tài.
Nhờ Trời phu trờ cho con chấu
Nhờ ờn Trời nấm nay lấm ấn khấm kha.
Mua ườt cho chí mua kho, nhờ Trời phu họ.
ơn Trới mưạ nắng kịp múà
Nới thì cày rúọng nới thì bưà sàú.
Long tín ngữớng cua dàn tà rất đớn thành bọc phàt: khi mững vui cung nhữ khi đàu kho ngữới tà luon gàn bo với Trới, kếu Trới:
Trới ới, kho quà.
Cữc quà trới.
Thiệt là con nhà trới đành thành vàt
Trới ới, hom nay hến quà.
Kho quà Trới.
Trới ới sinh giặc làm chi?
Cho chong toi phái rạ đi chiên trướng.
Lạy Trới mưạ xúong, láy nước toi úống
Lạy Trới cho cà gio nom
Thiên địàphong trần, hong nhàn đà trúàn...
Thúớ Trới đất noi cớn gio búi
Khách mà hong nhiấú noi trúàn chúyên”.
Địà vị cua ong Trới siếu việt hớn hàn địà vị cua con ngữới. Trới nàm vàn mệnh con ngữới. Con ngữới phài song thếo thiến mệnh.
Trới phu bấm cho con ngữới cà tính khí. Chung tà thữớng gọi ngữới co nhiếu nàng khiếu hay co tài nàng đàc biệt là: “thiên tài, thiên phú, thiên bẩm”.
Thi hào Nguyện Du trong Truyện Kiệu cung viết:
Rầng qúên mất nêt đi roi,
Dớ háy thoi cúng tính trới biất sạo?
Nên phú hậú, bác tài dành
Văn minh nất đát, thong minh tính trới.
Ngữới Việt Nam tà thữớng noi:
“Chà sinh con, Trới sinh tính”.
Trới đàc biệt con nàm quyến thữớng phạt cong minh: Thiến bất dong giàn. (Trới khong thà cho nhưng kê làm điêú giàn ác).
Thàt là Ông Trới co màt.
Trong kho truyện co Việt Nam con cho tà thấy quan niệm dàn giàn vế Ngọc Hoàng Thữớng Đế. Ngài co quyến nàng trến cà những hiện tữớng thiến nhiến. Coc kiện Trới.
“Con coc là càú Ông Trới
Ai mà đành no thì Trới đành cho”.
Nhưng khai niẽm vẽ Thiẽn Loi, Trời đanh. “Trới đánh con trành miêng ân”, tiẽm ấn mọt niẽm tin bình dấn vao mọt quyẽn uy siẽu viẽt cua Trời trẽn thiẽn nhiẽn vấ trẽn cấ nhưng kha nấng hưu hạn cua con người.
Trong sấch Lĩnh Nam Trích Quai co ghi mọt đoi nẽt vẽ sự tích Trời: “Ngày xưạ, mọi sư trong vu tru đêu do Trới sinh rạ. Trới là bậc co quyên phêp siêu nhiên, ngư trị trên cạo hớn muon loài muon vạt. Tất cà nhưng biên đọng hàng ngày đêu do Trới sinh rạ. Trới co mắt nhìn thâu tàt cà, biết tàt cà mọi viêc trong dàn giàn. Trới thướng phạt ràt cong minh, khong thiên vị ải. Do đo mà con ngưới tin ớ đáo Trôi. Trới co sinh co dướng.
Con ngưới khi song ớ dướng giàn, khi chất vê châu Trới”. (Trần Thê' Pháp. Lĩnh Nám Trích Quái).
Vu tru quàn siêu nhiên cua người dấn Viết chung ta, mọt dấn tọc co nẽn vấn hoa tín ngường lau đời, cho chung ta thấy:
Vê Tín ngướng ton giảo: Người Viết Nam chung ta co mọt quan niẽm sấu xa vẽ thế giời siẽu nhiẽn. Trong nếp song nếp nghĩ, người
87
dàn Việt co mọt nến tín ngữớng đàng kính phuc. Ngữới dàn Việt co mọt niêm tin chàn thành, gàn bo với Trới.
To tiến tà tữ ngàn xữà đà co những nhàn thữc sàu xà vế thế giới siếu nhiến: nhìn nhàn thấy khàp nới quyến nàng vo hình cua Thữớng đế co ành hữớng trữc tiếp đến mọi sinh hoạt cua con ngữới. Đấng quyến nàng vo hình ấy to tiến chung tà gọi là Trới. Trới luon hiện diện tữớng quan màt thiết với con ngữới. Trới thấu suot mọi hành vi thiện àc cu à con ngữới, và Trới là Đấng thữớng phạt rất cong minh. Lữới Trới long lọng, khong ài tron thoàt đữớc.
Đạo Trôi co sàn trong quan niệm cua moi ngữới dàn Việt chung tà, trong nến vàn hoa dàn tọc chung tà. Tuy ngày thuớ bàn đàu chung tà chữà thế nhàn thữc minh nhiến vế Ngài là mọt Thiên Chúà Toi Cào, Đàng Toàn Năng, co Ngoi Vị. Ngài là Đàng tạo thành múon vát hữú hình và vo hình. Ngài là Chà chúng tà ớ trên trới. Những dàn dàn quà những suy tữ nhàn thữc ly luàn, và với ớn Chua mạc khài soi sàng, dàn dàn chung tà nhàn biết ro: Trới đất này
phải co Chủ, Thiên Chu. Trới đàt phải do Thiên Chuạ làm nên.
Hờn nưa, Ngai con la Thường đế, Đấng xẽt xư chí cong vo tư. Nời Ngai co sư tot lanh, cong bình tuyết đoi.
Toi thạt la mọt hạu sinh may man. Toi nhạn biết Ngai qua bao kinh nghiẽm qui bấu cua to tiẽn toi. Nhất la nhờ Đức Giẽsu, con Thiẽn Chua giang sinh lấm người, Ngai đa chỉ cho toi biết Thiẽn Chua la Cha chung ta ờ trẽn trời. “Thây vê cung Chà Thây cung là Chà cuạ ảnh êm. Vê cung Thiên Chuạ Thây cung là Thiên Chuạ mạ ảnh êm”.
Ngai đa dạy toi cấu nguyẽn bang kinh Lạy Cha: “Lạy Chà chúng con ớ trên trời, chúng con nguyên dành Chà cà sáng. Nước Chà trị đên. Ý Chà thê hiên dưới đà't cung như trên trới”.
Bườc vao niêm tin ton giảo, toi khong thấy mình xa lạ gì vời nẽn va hoa tín ngường nếp
, Ắ? .i ế -/v , ệ _1 _ J A. _ í -'V ế m * •
song nẽp nghĩ cua to tiẽn toi, dấn tọc toi. Trai lại, toi kham pha thấy Đạo Trới đa nhập thê tư làu đới trong nẽn vấn hoa dấn tọc toi. Va toi con mong ườc đườc chia sẽ cho mọi người anh
ếm toi trến toàn thế giới biết: dàn tọc Việt Nam chung toi co mọt nến vàn minh, vàn hoa làu đới, thấm nhàp tinh thàn luàn ly đào đữc, gàn bo giữà con ngữới với Tào Hoa mọt càc sàu sàc, chàng những khong thua kếm bất cữ
_ _ Ạ , _1 -*• _ i Ạ _ V , Ạ ,1 A7 • /1 • \ \ / 11 9
mọt dàn tọc nào trến thế giới mà con co khà nàng ngàng bàng và troi vữớt hớn nhiếu dàn tọc khàc.
Sữ kiện này cung cho thấy con ngữới du ớ chàn trới goc biến nào, nếu thành tàm nhìn nhàn co Chu à cà trới đất, thì con ngữới cung xững đàng đữớc Ngài bàn cho họ co khà nàng nhàn biết: chỉ co Ngài là Thiến Chua thàt. Và con ngưới chính là thọ tạo do tày Ngài làm nên. Ngài chính là Thữớng Đế duy nhất, Đấng toi cạo, Ngài là Đấng Tạo Hoà. Mọi tàc phàm cua Ngài đếu thuọc quyến sớ hữu cua ngài. Tà hày nghệ lới Đữc Giếsu, Con Mọt cu à Chu à Chà đà càu nguyện ràng: “Chà ới, mọi kê Chà bàn cho con thì con múốn rằng con ớ đàú, thì chúng cúng sê đước ớ đày với Con đê chúng chiêm ngướng vinh qúàng mà Chà đầ bàn cho Con trước khi tạo thành thê giàn.”
Như thế, chung ta thấy ro: Chua khong muon đế mất hay lìa xa nhưng cong trình Ngai đa sang tạo va cưu chuọc. Trai lại, Ngai luon muon cho chung ta đườc thong phấn hạnh phuc vĩnh cưu vời Ngai muon đời.
Chính vì thế ma tim toi rẽo vui, than trí toi hoan lạc dang lẽn Chua lời cấm tạ tri ấn, vì tất ca những gì Chua đa lấm cho toi qua to tiẽn toi. Chính nhờ đời song đạo đưc cua cấc ngai, Chua đa chuẩn bị sấn mọt tiẽn đình trang lẽ cho toa nha đức tin rực rờ cua toi, đế toi đon nhạn đườc tất ca hong ấn cứu chuọc cua Ngai ban tạng cho toi. Toi đườc Chua la phấn cờ nghiẽp. Toi đườc gọi chọn lấm con cai Chua va con cai Họi Thanh Chua.
PHAN II:
ĐỨC TIN KITO
I. TÔI ĐA gAp ngai trông tan ƯỚC
Tạn ước lạ gì?
Tàn Ước là 27 vàn thữ dài vàn khàc nhàu đữớc viết rà đế giới thiệu Đữc Giếsu cho mọi ngữới, đong thới hữớng dàn những ngữới tin thếo Đữc Giếsu Kito song đào và hành đào cho đung với giào huấn cua Đữc Giếsu Kito.
Tàn Ước noi gọn lài chính là Giao Ước mới do Đữc Giếsu Kito thiết làp đế kiện toàn Giao Ước cu là Thành Kinh Cữu Ước.
Toi gặp Ngại trong Thạnh Kinh Tạn ước
Chính trong Niệm Tin, toi đi tìm Ngài, toi đà đến và xếm. Toi đà đữớc gàp Ngài, chiếm ngữớng dung nhàn Ngài. Toi đà đữớc song với Ngài. Toi đà làng nghệ Lới Ngài. Toi đà đọc, đà đon nhàn những sữ điệp cu à Ngài trong Phuc Am. Chính Ngài đà hữớng dàn cuọc đới toi đi thếo Ngài. Toi đà say mế cuọc đới Ngài đữớc trình thuàt trong 4 Phuc Am
Tin Mừng thẽo thanh Mathẽu
Tin Mừng thẽo thanh Marco
Tin Mừng thẽo thanh Luca
Tin Mừng thẽo thanh Gioan
Roi đến cấc sấch: Tong đo Cong vu.
Cấc Thư muc vu cua cấc thanh tong đo:
14 thư cua Thanh Phaolo
thư cua thanh Giacobẽ
thư cua thanh Phẽro
thư cua thanh Gioan 1 thư cua thanh Giuđa
Sau cung la sấch Khai huyẽn cua thanh Gioan Tong đo, muc đích khích lẽ tinh than song kiẽn nhấn chịu đưng gian kho vì đạo Chua, đế chờ đời ngấy Chua quang lấm: “Lậy Chuạ Giêsu, xin Chúà hây đến”. (Kh. 22, 21)
Sứ điệp củá Thánh Kinh Tán ước
Co bào giớ bạn đậ đọc hêt toàn bọ Thánh Kinh chưạ? Co khi nào bạn dành trọn mọt thới giàn liên tuc đê đọc và học hoi hêt nọi dung Tin mưng đậ đước ghi chêp trong bon Phuc Ăm Thư khong?
Tất cà càc sàch Phuc Am đếu co chung muc đích giới thiệu cho mọi ngữới tất cà cuọc đới Đữc Giếsu Kito, Đấng Cữu Thế, Ngài đà đữớc Thiến Chua Chà sài đến đế cứu chuọc tràn giàn, đế tất cà những ài tin vào Con Ngữới, thì khong phài hữ mất những đữớc song đới đới. Tất cà càc Phuc Am đếu muon tữớng thuàt lài cuọc đới Đữc Giếsu, ghi chếp lài tất cà những lới noi, giào huấn cua Ngài và càc việc Ngài đà làm, càc phếp là Ngài đà thữc hiện vì long tữ bi thữớng xot cua Ngài đế cữu nhàn đọ thế.
Cuọc đới Đữc Giếsu Kito, Con Thiến Chua Chà đà đến trên tràn giàn này. Ngài đà đữớc sinh rà bới Đữc trinh nữ Màrià. Ngữới đà song ấn dàt 30 nàm dữới mài già đình Nàgiàrết. Ngài đà cong hiến 3 nàm cuoi cung cua cuọc đới Ngài: cong khài giàng đào. Ngài bị phàn bọi, bị nọp cho ngữới dàn ngoài, bị hành hình tho bào, bị đong đinh giết chết trên thàp tự già, đữớc an tàng trong mo. Những đến ngày thứ bà thì Ngài song lài đung nhữ lới Ngài đà loàn bào trữớc.
Toi tự hoi: “Ngoài Ngài rạ, co ái dám hy sinh mạng song mình đê chịú nạn chịú chất thày cho toi, đê bàn tăng cho toi sư song đới đới
khong? Tại sạo Ngài lại yêu thướng toi như vậy? Nấu toi biết đon nhận tình yêu Ngài, nếu toi tin nhận Ngài, thì tư trong tâm hon toi trào dâng lên mạch nuớc hằng song. (Gà 17)
Đo la chính hong ấn thanh hoa cua Thanh
m1- ^ _ 1_ ề Ạ7 _ -f r?ệ J -'V ề , Ạ _ _ _ _/ ệ rrvl • Ạ /^1 _ _ _ _
Than biẽn đoi toi nẽn con cấi Thiẽn Chua, con cai sư sang.
Những chứng tá củá Tin Mừng
Lịch sử Thanh Kinh Cưu Ườc trình bấy cho bạn thấy: mọt bọ tọc trườc tiẽn thuọc dong tọc Sẽm, sinh song giữa hai nẽn vấn minh Lường Ha va Ai Cạp. Sau qui tu lại thanh dấn tọc Israẽl.
Israẽl đườc Thiẽn Chua quan phong tuyến chọn thanh dấn riẽng cua chua. Chua đa ky kết giao ườc vời họ va họ thẽ hưa tuấn giư mọi giời ran vấ huấn lẽnh cua Ngai. Đo la giao ườc nui Sinai.
Sấch Thư Luạt ghi chẽp: “Nào co thằn nào đằ đến kiếm cho mình mọt dàn giữà các dân tọc khác hây chằng?” (Tl. 4, 24)
Thế ma Thiẽn Chua, Ngai đa co sang kiến trườc. Ngai la Thiẽn Chua duy nhất, toi cao, vườt trẽn hết thấy cấc chư than, Ngai chọn cho Ngai mọt dấn riẽng, đế họ thờ phường Ngai.
Họ là đoàn dàn Ngài tuyến chọn, là đoàn chiến thuọc quyến sớ hữu cua tày Ngài. Họ đà song làu đới trong giao ữớc với Ngài, những họ vàn hàng trong đới vào lới Hữà. Họ chớ mong Đấng Thiến Sài ngữ đến đế kiện toàn Giao Ước cu, hoàn thành Giao Ước mới. (Jếr 31, 31)
Bữớc sang thới Tàn Ước, Họi Thành Chua Giếsu đữớc gọi là Dàn Thiến Chua. “Anh êm là
dân đước túyền chọn, là sớ hữú cúà Thiên Chúà”(1Dt 2, 9). “Là hàng tư tê' vướng già, chúng tọc thành thiên, dân riêng cúà Chúà”. (Kh 1, 6; Dnl 7, 8; Cv 9, 13; 1C 1, 2. 3, 17)
Cọng đoàn Kito hữu đữớc càc thành dàng hiến cho Thiến Chua. Họ đữớc co Chua là phàn già nghiệp muon đới.
Đọc Tin Mừng, toi đà nhàn rà đữớc những con ngữới đữớc hữớng may màn đàc biệt đo. Họ là những chững tà đàu tiến cua Tin Mững. Toi nhàn biết họ là những mon đệ đàu tiến đà tữ bo mọi sữ mà đi thếo Ngài. Họ là những ngữới đữớc đích thàn Ngài kếu gọi tuyến chọn. Họ đà đến ớ với ngài, cung àn cung uong với ngài. Họ đữớc ngài yếu thữớng giào duc, đào tào, huấn luyện. Họ là những chững nhàn màt
thấy tai nghẽ, chưng kiến tất ca nhưng lời giang dạy la nhưng phẽp lạ Ngai lấm. Sau cuọc tư nạn Phuc sinh cua Ngai, Ngai đa sai họ:
“Các con hằy đi làm chưng nhân cho Thày vê tàt cà nhưng gì chung con đằ thày và đằ nghê, tư Giêrusàlêm cho tới tận cung trài đàt”.
Thanh Phẽro tong đo trong Bai giang đa lấm chưng vẽ Đưc Giẽsu Kito như sau: “Các ong đâ biết: Điêu đằ xảy rạ trong toàn coi Giuđê, khới đi tư Gàllilê, sáu viêc thành tảy củà Gioạn rạo giáng. So là co Đức Giêsu, ngưới Nàgiàrêt, Thiên Chúà đả xức dảu tản phong Ngưới bằng Thành thân và quyên nâng. Roi Ngài đả ngàng quạ thi án giáng phúc và chữà lành mọi kê bị mạ qui áp bức, thong trị. Vì co Thiên Chúà ớ cùng Ngài. Chung toi là chưng nhàn vê mọi điêu Ngài đả làm trong vùng ngưới Do Thái ớ Giêrusàlêm. Họ đả trêo Ngài lên cày go và giết đi. Chính Thiên Chúà đả cho ngưới song lại, ngày thư bà, và đả cho hiên rạ, khong phải với toàn dằn, mà là cho nhưng chưng nhàn Thiên Chúà đả tuyến chọn trước, tưc là chúng toi, nhưng kê đả được cùng ân, cùng uong với Ngài sáu khi Ngài đả song lại tư trong coi chết. Ngài đả truyên dạy chúng toi phải rạo giáng cho dằn mà đoạn chưng rằng: Chính Ngài là Đảng Thiên
Chúà Chà đă đật làm thầm phàn trên ngưới song và kê chêt. (Cv 10, 37-41)
Đón nhận Phúc Ẩm tuyên xưng Đức tin nơi Chúạ Giêsu Kito
Quà những bàn trình thuàt Phuc Am, toi vui sữớng đon nhàn Tin Mững Đữc Giếsu Kito, đon nhàn Lới hàng song cua Thiến Chua chà đà dành cho toi. “Sư song đới đới đới là đước nhận biết Thiên chúà là Chúà thật và Đấng Ngài sài đên là Đức Giêsú, Con Mọt Thiên Chúà Chà sài đến”. (Gà 17, 3)
Trên đữớng tin yếu Chua, toi khong con co đớn. Toi đữớc song co Ngài, song bến Ngài, song trong Ngài. Ngài là Thày, là Chua cua toi.
“Ngài chính là Đướng, là sư thật và là sư song” cua toi. (Gà 14, 6)
Đi trong đữớng loi Ngài, toi khong sớ lạc loi. Co Ngài là Chàn ly, toi khong bị sài làm. Chính Ngài là sữ song, toi khong sớ phài chết đới đới.
Nhữ thành Phàolo đà càm nghiệm và đà khàng định: “Toi song, nhưng khong phải là toi song. Chính Chúà so'ng trong toi”. (Gl 2, 20)
Toi hiến dang đời song toi cho Chua. Toi xin Ngai luon ngư trị trong toi. Ngai co toan quyẽn trẽn toi, toi xin Ngai sư dung toi như khí cu bình an cua Chua. Toi xin Ngai hanh đọng bang đoi tay toi. Suy nghĩ bang trí oc hạn hẽp cua toi, yẽu thường bang trai tim toi, quyết định bang y chí toi. Toi biết toi chỉ la vạt mọn hẽn va giời hạn, nhưng chính Ngai mời la quyẽn nấng vo biẽn vo hạn, xin Ngai dung quyẽn nấng Ngai lấm cho no nẽn hoan thiẽn thẽo thanh y Ngai.
“Lạy Chua Giẽsu Kito, Chua la sưc mạnh, la anh sang, la tình yẽu. Con song vời Niẽm Tin yẽu Chua. Con xin phu thấc sự song con trong tay Chua. Chua la tất ca niẽm vui, hạnh phuc, gia nghiẽp đời con”.
TÔI ĐA gặp ngai trong giao hội
Giáo hội lá công trình kỳ diệủ củá Chủá
Chính Giao họi do Chua Giẽsu sang lạp đa giời thiẽu cho toi biết Thanh Kinh. Giao họi trình bấy giao ly trung thực cua Đưc Giẽsu cho toi. Giao họi la mẽ toi, tai sinh toi trong đời song ờn thanh sung, Giao họi đon nhạn toi
99
trong vong tày yếu thữớng, cho toi diếm phuc đữớc làm con Thiến chua và con Họi thành.
Trong long Giào họi, toi lành nhàn đữớc hết ớn này đến ớn khàc. Toi lành nhàn tràn đày thành àn cua Thành Thàn quà càc Bí tích cữ hành trong Giào họi.
Quà sàch Tong đo Cong vu, toi thàt sự càm nghiệm ro Giào họi là cong trình cua Chua Thành Thàn. Chua Giếsu Kito là đàu cua nhiệm thế Giào họi, Chua Thành Thàn là Đấng bàn sữ song. Chu à Thành Thàn đoàn tu tất cà mọi thành phàn dàn Chua nến mọt trong Chua Giếsu Kito, Chua chung tà.
Tất cà cọng đoàn những kế tin nhàn Chua Kito tạp họp thành dàn Thiên Chúà (1Pr 2, 9-10), mọt Giào họi đữớc xày dững kiến co’ nhữ mọt thành trì trên nến tàng đà vững vàng mà cửà địà nguc cung khong phà đữớc.
Đữc Giếsu Kito cung tín nhiệm trào bàn cho Simon Phếro, ngữới đững đàu Giào họi chìà khoa Nữớc Trới, “Sư gì con cầm búọc dưới đầt, trên trới cúng cầm búọc, sư gì con cới mớ dưới đất trên trới cúng cới mớ”. (Mt 16, 18-19)
Dấn Thiẽn Chua bao gom đu mọi mấu da sac tọc, mọi chung tọc ngon ngữ, mọi thanh phấn: giao sĩ, tu sĩ nam nữ, giao dấn. Mọi thanh phấn thong hiếp vời nhau lấm nẽn mọt Giao Họi: duy
nhảát, thành thiên, cong giáo, tong truyên.
“Vì tảt cà chúng tà đêu đước thành tảy trong mọt Thành Thằn, đế trớ nên mọt thản thế” (1Cr 12,13).
“Chúng tà tuy nhiêu nhưng cúng chỉ là mọt thán thế, vì chưng chỉ co mọt bánh, tàt cà chúng tà đêu chiàphận cúng mọt bành”. (1C 10, 17)
Sông trong án sủng Chủá - Sông trong Hội thánh
Toi đườc song trong mọt Giao họi Duy nhất, Thanh thiẽn, Cong giao, Tong truyẽn. La toi đườc hiếp thong vời toan thế Họi thanh Chua, đườc song trong nguon ờn thanh sung trấn đấy cua Chua Thanh Than.
Ngai ban ờn soi sang trí khon toi, ban sưc mạnh kiẽn vưng cho đời song đạo cua toi, Ngai con ban ờn trờ giup cho toi trong mọi hoan canh thử thấch cua cuọc song, Ngai thanh hoa toi trong cấc ờn bí tích toi lanh nhạn, đế toi luon hang say, tin tường phu dang đời song toi
phuc vu Chua và xày dững nhiệm thế Chu à Kito trong đữc tin và đữc mến.
Toi đà thấy biết bào điếm thiếng dấu là càc Thành Tong đo đà thữc hiện nhàn dành Đức Giếsu Kito Nàgiàrết và trong quyến nàng cu à Thành Thàn. Sữc tự nhiến cu à con ngữới khong bào giớ co thế làm đữớc những điếu ky diệu nhữ thế. Chính Chua Thành Thàn giớ đày vàn đàng hoạt đọng trong Giào họi và trong tàm hon mọi ngữới. Chính Ngài sàn sàng bàn ớn cho toi đế toi luon biết song xững đàng làm mon đệ Chua:
Song với niệm tin,
Song với niệm trong cày, hy vọng,
Song với ớn biết kính sớ Chua.
Bới vì “Khới đầú sư khon ngoạn là ớn biết kính sớ Đức Chúà Trới”.
TÔI LÀNH NHẬN Được cAc ơn qua cAc BÍ TÍCH Được cử hành trông giàô hôi
Chúạ Giêsu Kito thiết lạp cạc Bí tích trong Giạo hội để bạn ơn cưu roi
Toi vui mững khon tà, vì toi đà lành nhàn đữớc muon ớn trong Giào họi.
Chu à Giếsu luon hiện diện trong Giào họi, nhất là quà càc cữ hành càc Bí tích. Toi đon nhàn đữớc tất cà càc ớn lành cua Chua Vì Chua đà phàn: “Tà đên đê' cho chúng đước song và đước song doi dào”. (Gà 10, 10)
Toi là mọt con ngữới yếu đuoi. Khong co Chua, toi khong thế làm đữớc việc gì. “Vì khong co Thày, các con khong thê làm đước gì”. (Gà 15, 5). Toi luon xàc tín điếu đo. Chính vì thế, toi luon càn co ớn trớ lữc cua Chua.
Toi sệ lành nhàn đữớc càc ớn hiện sung, ớn trớ giup ớ đàu?
Toi luon lành nhàn đữớc càc hong àn Chua trạo bàn khi toi sot sàng lành nhàn càc bí tích.
Chính khi Giào Họi cữ hành càc Bí tích nhàn dành Chu à Kito, Chu à Giếsu hiện diện bàn tràn đày càc hong àn Thành thàn cho toi.
Ý nghĩá các cử hánh phủng Vủ Bí tích trong Giáo hoi
Hạnh phuc cho toi biết bao, khi toi đườc học hoi y nghĩa cao sấu cua cấc cư hanh phung vu bí tích. Chính nhờ sư hiếu biết y nghĩa cấc bí tích, toi song cấc ờn bí tích cấch tích cưc, sot sang, chư khong phai toi chỉ tham dư cấc cư hanh bí tích cấch bang quan, đưng xa xa như mọt khấn thính gia đưng bẽn lẽ cấc bí tích, hoạc tẽ hờn nữa la thai đọ dửng dưng, khong tham dư, khong lanh nhạn cấc ờn ích cua cấc cư hanh bí tích.
Đung ra, Bí tích nao cung la mọt cuọc gạp gờ giữa con người vời Thiẽn Chua. Chua khong thích ta đến vời Ngai, nhưng long dạ ta xa lìa Chua. “Dân này chỉ thớ Tà ngoài moi miêng, mà long chúng xạ Tà”.
Đời song toi moi ngấy đườc vinh dư tham dư cấc cử hanh mấu nhiẽm thanh. Toi đườc tham dư bấn Tiếc Thanh Thế. Toi đườc mời gọi đon rườc Chua. Moi ngấy Chua đến viếng thấm nha linh hon toi. Như xưa, chua đi qua nời nao thì Ngai rọng ban mọi ờn lanh cho nời ấy.
Co Chua hiẽn diẽn trong linh hon toi, trong gia đình toi, như xưa Chua than ngư đến nời gia đình ong Giakẽu, Chua sẽ biến đỗi đời song toi, mọi sinh hoạt cua toi trờ nẽn nhưng hanh đọng tot lanh, thực thi thanh y Chua.
Toi phai biết ờn Chua biết bao, vì Chua đa thường thiết lạp cấc Bí tích trong Giao họi đế ban ờn cho toi. Toi biết ờn Họi thanh Chua, biết ờn cấc thừa tấc viẽn Chua đa thiết lạp trong Họi thanh đế cấc ngai phấn phất cấc mấu nhiẽm thanh cho toi.
Toi biết ờn Chua vì Ngai đa ban cho toi co thời gian đườc học hoi giao ly cua Chua cấch đấy đu, khong bị cất xẽn, sư điẽp Tin Mừng khong bị bop mẽo, trai lại đa đườc truyẽn đạt cho toi đấy đu, nhất la nhưng chấn ly cot loi cua sư song đời đời. Đung như lẽnh truyẽn cua Chua đa dạy cấc tong đo: “Các con hằy đi giáng dạy muon dân. Hằy dạy chúng tuân giư mọi điêu Thày đậ truyên dạy các con. Này đày Thày sê ớ cúng các con mọi ngày cho đến tận thê(Mt 28, 19-10)
Thạt la nhưng dâu chỉ đấy ờn, khi toi đườc nghẽ Lời Chua cư hanh trong cấc nghi lẽ, cấc
bí tích, co lới thữà tàc viện dàn giài kếm thếo. Toi tữ nhu: “Phái chăng tàm hon toi đầ chẳng sot sàng lên, khi toi nghê lới Ngài dẫn bảo toi đày ư?” (Lc 24, 32)
Giáo hoi cư hạnh cạc Bí tích
Trong Giào Họi, Chua Giếsu đà thiết làp càc Bí tích:
à. Bí tích Rưà tọi thành tày toi sạch tọi to tong và càc tọi riếng toi đà phạm, bàn ớn thành hoa cho toi trớ nến nghĩà tữ quy yếu cua Thiến Chua và con Họi Thành. Đong thới cho toi đữớc ớn hữớng phàn già nghiệp nữớc trới. Vì nếu khong đữớc tài sinh bới nữớc và Thành Thàn, thì toi khong đữớc vào Nữớc Chua.
Bí Tích Thêm Sưc bàn cho toi đữớc lớn lến trong Chua Thành Thàn, đữớc tràn đày càc linh ớn Thành Thàn: ớn khon ngoạn, ớn thong minh, ớn hiểú biết, ớn biết lo liêú, ớn sức mạnh, ớn đạo đức và ớn kính sớ Đưc Chúà Trới.
Đàc biệt sau khi lành nhàn đữớc ớn can đàm cua Chua Thành Thàn, toi dàm làm chững cho Chua Giếsu, bệnh vực giào ly đức tin, loàn bào Tin Mững, xày dững nhiệm thế Giào họi Chua.
Bí tích Thành thế, hang ngấy toi đườc đon nhạn chính Mình Mấu Thanh Chua Giẽsu Kito cung vời Lời Hang Song. Toi sẽ luon tha thiết cấu xin: “Lạy Chúà Giêsu, xin hây đến”. (Kh 22, 20)
Bí tích Hoạ giải, toi đườc ờn giao hoa cung Thiẽn Chua. Toi chỉ xưng đấng đon rườc Chua Giẽsu Thanh Thế khi tấm hon toi trong sạch. Chính ờn Bí tích Thanh thế gìn giư linh hon toi luon gan bo mạt thiết vời Chua, nẽn moi khi toi thấy mình ấn ờ bất xứng vời Chua, toi liẽn mau man chạy đến lao mình vao long Chua xot thường, xin Ngai ban ờn tha thư cho toi qua thưa tấc viẽn Bí tích Hoa giai cua Chua, va toi luon đườc an vui hạnh phuc, đườc song chan hoa trong tình yẽu. Toi cang cấm nhạn đườc tình Chua thường yẽu toi, Ngai luon rọng lường thư tha mọi tọi loi cho toi.
ê. Bí tích Xức dậu, Khi xấc than toi đau yếu bẽnh tạt, toi xin mời linh muc thưa tấc đến cấu nguyẽn ban Bí tích Hoa giai, xưc Dấu thanh cho toi, đế toi đu sức chiến đấu vời nhưng cờn cấm do, thư thấch. Toi xin mọi người cấu xin Chua cho toi bình phuc, nếu sưc khỏẽ toi cấn thiết cho toi song đẽp long Chua.
Bí tích trúyên chức thành, Giào họi cữ hành Bí tích Truyện chữc thành, bàn thữà tàc vu cho những ài Giào họi xệt là đữớc ớn Chua kếu gọi, tuyến chọn quà trung giàn Giào họi đế phuc vu cọng đoàn dàn thành Chua. Càc thày pho tế, càc linh muc, càc đức giàm muc đữớc Chua bàn ớn chữc bàc hàu phàn phàt càc màu nhiệm thành, rạo giàng Tin Mững, chàn đàt đoàn chiến Chua. Chính Chua Giếsu đà thữớng xot đoàn chiến này, vì họ bớ vớ khong co ngữới chàn. Ngài đà truyện dạy: “Các con hầy cầú ngúyên đế xin Chúà sài thớ gặt đến gặt lúà trên rúọng cúà Ngài”.
Bí tích Hon phoi, thữà tàc viện đài diện cọng đoàn Giào họi đứng chứng nhàn lới thế giao ữớc hon nhàn, sự cam kết tữ do kết hon, khong bị ệp buọc, giữà hài ngữới nam nữ. Họ thế hứà trữớc màt hài nhàn chứng: trọn đới song chúng thúy yêú thướng nhàú, khi thịnh vướng cúng như lúc giàn nàn, khi mạnh khoê cúng như lúc đàú yếú bênh nạn, đế yêú thướng và ton trọng nhàú mọi ngày súốt đới. Đong thới họ cam kết cung nhàu sinh sàn, nuoi dạy con cài mà Chua sệ
thường ban vấ giao duc chung thẽo luạt Chua vấ Họi thanh.
Hon nhấn Kito Giao đa đườc chính Chua Giẽsu đa nấng lẽn hang Bí tích đế ban ờn thanh hoa đời song hon nhấn gia đình va Chua con ban cấc ờn trờ giup đế nhưng ai trung thanh song trong đời song hon nhấn thanh thiẽn, họ đườc nẽn thanh moi ngấy vấ chu toan cấc bon phạn lấm vờ lấm chong lấm cha lấm mẽ thanh đưc, đế lưu truyẽn cho con chấu.
Tom lại, moi Bí tích đẽu co nhưng dâu chỉ bên ngoài đế biếu hiẽn ớn thành súng Chúà bàn bên trong.
Cấc Bí tích đẽu do chính Chua Giẽsu thiết lạp nhờ qua cuọc Tư nạn Phuc sinh cua Chua đế cưu chuọc cấc linh hon.
Trong 7 Bí tích, co 3 Bí tích ghi ấn tín khong bao giờ co thế xoa bo đườc. Đo lấ: Bí tích Rưạ tọi, Bí tích Thêm sức, Bí tích Truy ế n chưc thành. Moi Bí tích nấy chỉ đườc chịu mọt lấn ma thoi.
Đoi vời toi, đến vời cấc Bí tích la đến vời cấc nguon ờn thiẽng khon ta. Moi bí tích đẽu
đữà toi vào cuọc gàp gớ tuyệt với với Thiến Chua. Trong cuọc gàp gớ thàn thiếng này, càc thữà tàc viện trong Giào họi đếu cử hành càc bí tích nhàn dành Đữc Giếsu Kito trào bàn ớn thành sung cho toi. Toi khao khàt nguon suoi ớn thiếng trào dàng tữ cạnh nữớng long Chu à. Toi biết ớn vo hạn tình yếu thữớng Chua đà tữ muon thuớ ngàn đới đà dành sàn nguon ớn cữu đọ cua Ngài cho toi.
PHAN III:
CON ĐƯỜNG NÊN HOAN THIỆN
I. ĐƯC TRINH NƯ MARIA - MAU gương cua ĐơI sông nên HôAn thiện
Điạ vi cuạ Đức trinh nư Mạriạ, Mê Thiên
• • 7 •
Chuạ trong mạu nhiêm Chuạ Kito vạ mạu nhiêm Giáo hoi
“Đo'i với toàn thế Giáo họi Chúà Kito, Đức trinh nư Màrià co địà vị đọc nhầt vo song, cúng như mê là mẫú gướng phi thướng cúà Giáo họi vê cà đức tin và đức mê'n’”. (GH. Ch. VIII. số 52)
Giớ đày, trong ớn sung cua Chua Giếsu, toi đữớc làm con cài Thiến Chu à và làm con Đữc Mệ. Toi đữớc chiếm ngàm Đữc Mệ là hiến màu, là Nữ Vữớng tàm hon toi. Toi sệ luon biết ớn Mệ, luon chạy đến càu xin, thàn thữà cung Mệ: “Lạy mê là Mê con. Toàn thán con thúọc vê Mê và mọi sư cúà con là cúà Mê”. (Totús Túús Mạriàê).
Trong chữớng trình cữu chuọc cua Chua ngày tữ bàn đàu, tữ khi Adam Evà phạm tọi bất
tuấn phuc Thiẽn Chua, Thiẽn Chua đa bấy to y định cưu chuọc nhấn loại. Ngai đa co ngay mọt chường trình hanh đọng. Ngai đa hứa sẽ ban cho nhấn loại mọt trinh nữ vo nhiẽm nguyẽn tọi, người sẽ đạp nất đấu con ran la ma qui. Con ran sẽ hong cấn got chấn Người, va dong doi miẽu duẽ cua con ran sẽ thu nghịch vời dong doi, miẽu duẽ cua Người Nư.
Giao ly Cong đong chung Vatican II đầc
biêt ân cần muon làm sáng to địà vị cúà Đức trinh nư Màrià trong màu nhiêm Ngoi Lời nhập thế và nhiêm thế, cúng như muon làm sàng to bon phận cúà nhưng ngưới đước ớn Chúà cưu chuọc đoi với Mê Thiên Chúà và mê nhân loại, cách riêng Mê các tín hưu”. (Gh so'54)
Đức trinh nử Máriá, máủ gửơng thánh thiện cho cá Giáo hoi
Vời nhưng đạc ấn cao ca tuyết đoi Thiẽn Chua Cha nhấn tư đa ban riẽng cho Mẽ, đế Mẽ xưng đấng lấm Mẽ sinh ra Con Thiẽn Chua. Cấc thanh giao phu đẽu đong thanh tuyẽn xưng Mẽ la Đấng toàn thành. Mê tuyêt my, khong hê vấn vướng tọi truyên. Mê là mọt tạo vật mới, mọt ky cong sàng tạo cúà Thánh Thân’’
(x. Thanh Gẽrmano va Thanh Athanasio - Những Bấi Giang vẽ Đưc Mẽ).
Chiẽm ngấm cuọc đời Đưc Trinh Nư Maria, chung ta thấy ro: Cuọc đời Mẽ trấn đấy ờn phuc, như lời thiẽn sư Gabriẽl đa cung kính chao Mẽ: “Kính chào Trinh nư đầy ớn phúc, Thiên Chúà ớ cung Trinh nữ”. (Lc 1, 28)
Chính ba Isavẽ chị họ Trinh nư, đườc đấy ờn Chua Thanh Than cung đa tuyẽn xưng rang:
“Bà đước chúc phúc giữà các ngưới phu nư và con long Bà đước diêm phúc. Bới đàu toi đước hân hạnh Mê Thiên Chúà đến viếng thầm toi...”
Ca cuọc đời Mẽ đẽu khiẽm ton va can đấm thưa hai tiếng: Xin Vàng. Mẽ luon vang phuc lấm thẽo thanh y Chua.
Du trai tim Mẽ bị gườm nhọn đấm thấu qua (Lc 2, 34-35). Du Mẽ phai hy tế con yẽu dấu mẽ trẽn bấn thờ thạp gia đế chuọc toi thiẽn hạ, Du phai đau kho ganh vấc trấch nhiẽm nạng nẽ trong cong trình đong cong cưu chuọc nhấn loại: “Thưa Ba, nấy la con Ba” (Ga 19, 26-27), Đức trinh nữ cung vui long tư bo y riẽng mình đế lấm thẽo chường trình cưu đọ cua Thiẽn Chua.
Chính Đữc Mệ là màu gữớng càu nguyện giữà cọng đoàn càc tong đo trong dịp Lệ Ngu Tuàn. Chính Đữc Mệ là màu gữớng bàc ài tữ ngày đi thàm viếng giup đớ cho bà Isavệ cho đến bàn tiệc cữới Cànà.
Đữc Mệ luon yếu thữớng bệnh vữc chế chớ phu trì cho tất cà những ài chạy đến kếu van Mệ trong những tình huong ếo lệ ngàt nghếo. Xữà nay chữà thấy ài đến càu xin Mệ mà khong đữớc nhàn lới.
Đữc Mệ thàt là Mệ chung con. Mệ Giào họi lữ hành trên tràn thế. Mệ đữớc rữớc vế trới cà hon làn xàc đế làm Nữ vữớng trới đất. Nữ hoàng đững bến Chua Con, màc đo trang điếm vàng rong lọng lày.
Đữc Mệ co quyến thế trữớc màt Chua, Mệ luon phu họ càu bàu cho càc con cài Mệ đàng con làn đàn trên dữớng giàn.
Cuọc đới con luon đạt hết long tin yếu phu thàc cày trong nới Mệ. “Lạy Nư Vướng, Mê nhân lành, làm cho chúng con đước song, đước vúi, đước cậy... Oi khoàn thày, nhàn thày, dịú thày, Thành Màrià trọn đới đong trinh. Amên.”
Bon phán lám con, chúng tá phái biệt noi gửơng bát chửơc Mệ
Bon phạn lấm con, chung con phai biết ờn Mẽ.
Chung con phai biết hiếp y hiếp long cung Mẽ dang lẽn Thiẽn Chua lời chuc tung ngời khẽn:
“Linh hon toi ngới khên Thiên Chúà
Thần trí toi hớn hớvui mưng
Trong Chúà Đấng cưu đọ toi.
Vì Chúà đầ làm cho toi nhưng điêu cạo trọng. Dành Ngài là thành.
Long thướng xot Chúà trải quạ tư đới nọ đến đới kià,
dành cho nhưng ngưới kính sớChúà.”
Đời song toi con phai học hoi, noi gường Mẽ hang ngấy. Đức Mẽ đa luon lang nghẽ va lấm thẽo thanh y Chua: “Nhưng ái biết lắng nghê và làm thêo thánh y Chúà thì co phúc hơn. ”
MAU gương đời song thanh thiên CỦA CAC thanh
Phung vu Giao họi ton vinh Mẽ Maria co địa vị cao trọng vườt trẽn cấc thiẽn than va cấc
thành. Mệ đàc biệt cung là Mệ càc thành. Càc thành phài nhớ cong ớn cữu chuọc cua Chua Giếsu và cong nghiệp cua Đữc Mệ đong cong cữu chuọc, đế đữớc cữu chuọc và nến thành.
Cạc Thạnh lạ ại?
Càc thành là những ngữới tữ đàu kho lớn lào mà đến. Họ đà giạt ào tràng cu à mình trong màu thành tày cua Con Chiến. Càc thành là những ngữới anh dung đà vữớt quà những thữ thàch giàn nan khon cữc ớ đới này, bày giớ càc ngài đàng đữớc hạnh phuc lớn lào, đữớc hữớng kiến thiến nhàn trong Nữớc Chua. (bài đọc Lê các thành. Trích sách Khải Húyên cúà thành Gioàn Tong đo)
Lơi mơi goi nên thạnh
Nhìn màu gữớng đới song thành thiện cua càc Thành, những ngữới đà can đàm, trung kiến thữc hành Tàm moi phuc thàt:
Phuc cho những ài co tinh thàn nghếo kho, vì Nữớc Trới là cua họ.
Phuc cho những ài hiến lành, vì sệ đữớc đất làm phàn cớ nghiệp.
Phuc cho nhưng ai đau buon, vì sẽ đườc an ui.
Phuc cho nhưng ai đoi khất điẽu cong chính vì sẽ đườc no thoa.
Phuc cho nhưng ai hay thường xot người, vì sẽ đườc người xot thường.
Phuc cho những ai co long trong sạch, vì họ sẽ đườc nhìn xẽm Thiẽn Chua.
Phuc cho nhưng ai ấn ờ thuạn hoa, vì họ sẽ đườc gọi la con Thiẽn Chua.
Phuc cho những ai bị bấch hại vì lẽ cong chính, vì Nườc Trời la cua họ”. (Mt 5, 1-22)
Những tám gửơng điển hình về đơi song thánh thiện củá các thánh
Giao họi Chua Giẽsu muon nẽu cao nhưng tấm gường thanh thiẽn điẽn hình cua cấc phấn tư ưu tu trong Họi thanh, đa thưc hiẽn hoan hao cấc giao huấn Tin Mừng cua Đức Giẽsu Kito, trong cấc nghi lẽ long trọng phong thanh, đế co vo cấc phấn tư khấc trong Họi thanh phai noi gường bất chườc cấc ngai ma nẽn thanh: Như gường rưc sang cua cấc Thanh Tong đo. Cấc ngai đa nghẽ Lời chua kẽu gọi, bo hết mọi sư mấ đi thẽo Chua, đến noi đa hy sinh ca mạng
song mình đế làm chứng cho Chua Giếsu Kito, tữ Giệrusàlệm cho tới tàn cung bớ coi trài đất.
Gữớng song đức kho nghếo cua hài thành Phanxico và Đàminh đế canh tàn Giào họi. Gữớng song đữc hiến lành cua thành Phanxico Sàlệsio. Gữớng tàn tuy hy sinh làm muc vu tong đo càch khiếm ton, nhàn nại àm thàm, siếng nàng giài tọi cua thành Gioàn Màrià Viànếy. Gữớng trinh trong cua thành nữ trế trung Màrià Gorếtti. Gữớng càu nguyện chiếm niệm cua Thành nữ Tệrệsà Avillà, Thành Biến Đữc, Thành tiến sĩ Càtàrinà Siếnà.
Gữớng can trữớng trung kiến tuyến xững đức tin: thà chết khong thà lìà bo đào Thiến Chua, khong phàn bọi Họi thành Chua cua càc thành anh hung tữ đào: “Ai liêú mạng song mình vì Thày và vì Phúc ám, kê ậy sê chiếm đoạt lại đước sư song đới đới. Con ái choi thầy trước mặt ngưới đới, thày cúng sê choi kê ày trước mặt Chà Thày, Đấng ngư trên trới”.
Du biết mình là phàn mong don yếu đuoi, những toi tin co Chua ớ cung toi, co ớn trớ giup cua Chua Thành Thàn và muon vàn gữớng sàng thành thiện cua càc thành phu họ, toi hy
vọng mình sẽ noi gường sang cua cấc ngai, rẽn luyến mình, no lực luon song sao cho đẽp long Chua, lấm thẽo thanh y Chua.
HIỆP THÔNG Vơi cAc thanh
La thanh phấn cua cọng đoan dấn Thiẽn Chua, toi kham pha ra mấu nhiẽm Giao họi la mấu nhiẽm hiếp thong. Giao họi la mọt cọng đoan đưc tin co tính đạc biết liẽn đời giưa cấc thanh viẽn Giao họi lữ hanh, Giao họi vinh quang trẽn thiẽn quoc vấ Giao họi thanh luyến nời chon luyến hình.
Toi sống hiệp thong vơi các tín hửủ
khi toi tham dư thanh lẽ, toi đườc hoa nhạp vời cọng đoan phung vu ton vinh, thờ phường, hiếp thong cấu xin Chua. Chua Thanh Than đoan tu tất ca chung ta thanh mọt than thế trong Đức Giẽsu Kito, Chua chung ta.
Trong thanh lẽ, chu tế va giao dấn cung tham dư mọt banh, cung chia sẽ mọt chẽn thanh, cung hiếp thong cấu nguyẽn cho nhau.
Hiệp thong vơi các Thánh nám nử
Trong khi tham dự cử hanh phung vu thanh lẽ, toi con đườc hiếp thong vời cấc thanh nam nữ
119
trên trới, nhất là trong những ngày lệ đàc biệt ton kính càc ngài. Toi càu xin càc ngài càu bàu cung Chua cho toi biết noi gữớng thành thiện đới song càc ngài, can đàm song đung thếo giới luàt yếu thữớng Chu à truyện dạy, đế mài ngày cung đữớc vinh phuc nhữ càc ngài hiệp đoàn với càc ngài mà thớ lạy Chu à trên thiến quoc.
Hiêp thong vơi cạc linh hon trong luyện ngục
Tham dự thành lệ, hoàc khi đọc kinh càu nguyện trong già đình, toi hiệp thong càu nguyện cho càc linh hon nới luyện nguc. Đày là những thành phàn dàn Chua chữà đữớc thành thoa, sau khi tữ tràn, con đàng phài trà lệ cong bàng trong chon luyện hình. Toi xin hiệp dàng già màu cữu chuọc cu à Đức Giếsu Kito đà đo rà trên thành già và nhớ cong nghiệp Đức Trinh Nữ Màrià, cọng đoàn đong đào càc thành, mà càu xin Chua bàn ớn thà thữ cho càc linh hon, ngày nay, tự sữc càc ngài khong con thới giớ đế làp cong đến tọi cho mình đữớc nữà.
Hàng ngày càc tín hữu dàng nhiếu việc lành: àn chày, hàm mình, đến tọi thày cho càc linh hon, lành nhàn càc ớn xà, ớn đài xà và “Viêc dàng lê căú ngúyên cho các linh hon là
mọt viêc làm lành thánh và co già trị đêm lại ớn giài thoát” (2Màcàbê 12, 45)
Bon phán hiệp thong vơi nháủ
/? _ 1 _ _ i_Ạ • _ 1 _ ? * _ Ạ7 1 _ • _ i1 a __ £*, • Ạ
Bon phạn toi phai song hiẽp thong vời cọng đoan tín hưu, cung chung cấu nguyẽn, chia sẽ mọi noi vui buon: song chết co nhàu la bon phạn liẽn đời, bấc ai. Vì chung ta tuy nhiẽu, nhưng tất ca chỉ la mọt than thế. Chung ta moi người đẽu la nhưng chi thế cua than thế mấu nhiẽm Đức Kito”.
Do đo, moi viẽc lấm, hanh đọng cua mọt thanh phấn nấy đẽu trưc tiếp co liẽn hẽ tời cấc thanh phấn chi thế khấc. Vinh quang cua cấc thanh trẽn trời cung la vinh dư, niẽm hy vọng cua cấc thanh phấn chi thế cua Họi thanh lư hanh con đang ờ trấn gian. Sư đau đờn quấn quại cua cấc linh hon trong chon luyến hình, cung la niẽm khấc khoai lo ấu cua cấc thanh phấn Giao họi đang lạp cong cưu gờ cấc linh hon ra khoi chon cưc hình.
Trấch nhiẽm song hiếp thong, tường than tường trờ, chính la song luạt bấc ai cot loi cua đạo
thành Chua. Song bàc ài thữớng yếu nhàu, thàt là mọt cuọc song co y nghĩà và tot đệp biết bào.
Đương nên hôàn thiện
Chung tà đàng bàt đàu mọt thiến niến ky mới. Đày là ngàn nàm thữ bà Kito giào.
Ngày ớ đàu thế ky XXI này, nến khoa học ky thuàt vàn tàng toc, tiến bọ khong ngững ớ nhịp đọ nhành, rất nhành. Nhất là ớ nhiếu lành vữc nhữ cong nghệ tin học, càc phàt minh mới luon đữớc chuyến tài ứng dung vào trong mọi lành vực: kinh tế, khoa học, y học... làm biến đoi hàn tàm nhìn và thày thế dàn dàn những suy nghĩ, cung càch ứng xử cua con ngữới.
Con ngữới song vào thới đài này đàng co những cớ may, vì so" lữớng thong tin nhành nhạy vữớt bàc. Những đong thới cung đàng đứng trữớc những thàch đo’, nguy hiếm khong lữớng. Tữ họi chứng khủng bo' 11-9 co khà nàng bung no toàn càu, gày nến chiến tranh huy diệt toàn thế nhàn loài.
Con ngữới ngày nay song mất bình an, hạnh phuc chỉ là phu du, ào ành. Màt trài cua tiến bọ là suy thoài kinh tế thế giới. Suy thoài đào đữc
toan cấu. Tọi loi kinh hoang phu ngờp, bong đẽn sư chết hình như co vẽ thang thế.
“Khoa học khong lường tấm chỉ la sư huy hoại tấm hon”. (Sciêncê sạns consciêncê n’êst quê ruinê dê l’ảmê).
Tuoi trẽ chung ta đang song ườm bao dư kiến, mọng ườc đẽp cho tường lai. Nhưng liêu co phướng án nào háy nhảt, nhành nhậy, màu chong nhảt giúp cho chúng tà tiến màu trên con đướng nên hoàn thiên háy khong?
Cấc nha tu đức học, đạo đức học thường khuyẽn chung ta:
Bạn muon nẽn hoan thiẽn:
Hầy tư hạ mình tuân phuc thánh y Chúà.
Hầy tuân giư nhưng giới luật Chúà.
Thực hành các nhàn đức.
Hầy Chiến đấu chong lại tọi loi.
Biết cầu nguyên và hy sinh.
Dân thán trong đới trong tu trì.
Song vâng phuc thạnh y Chuạ
Adam Evà nguyện to đà khong vàng phuc, kiệu ngào, khong tuàn giữ luàt Chua truyện dạy, lài nghệ thếo càm do cua mà qui, nến đà đếm tọi loi nhàp vào tràn giàn. Và vì co tọi nến bị àn phạt: con ngữới sinh rà sệ phài đàu kho, và sau cung phài chết.
Những may thày, nhớ màu nhiệm Con Thiến Chua tữ hà mình xuong, giàng sinh làm ngữới trong cung long Đức Trinh Nữ Màrià. Chính Đữc mệ là màu gữớng khiếm ton, bo mình đi, vàng phuc, xin vâng: xin làm thếo thành y Chua, mà nhàn loài đon nhàn đữớc hong àn cữu chuọc tữ Đức Giếsu Kito, Ngữới đà vàng lới Thiến Chua Chà và vàng lới cho đến chết, du phài uong cạn chến đàng là chết tui nhuc trến thàp già.
Chính ngài là khuon màu cua đới song nến hoàn thiện, và ngài dạy chung tà: “Các con hăy nên hoàn thiên như Chà các con trên trới là Đấng hoàn thiên”. (Mt 5, 48)
Con đữớng nến hoàn thiện tất yếu phài khới đàu tữ cho biết vàng phuc thành y Chua và hoàn tất trong sự vàng phuc làm thếo thành y Chua.
Sống tủán giử các giơi răn Chủá
“Ai yêu mến tà, thì giư lới Tà”. (Gà 14, 21)
Chính Chua Giẽsu đa chỉ đường cho người thanh niẽn giấu co muon đườc song đời đời:
“Nêu con muon đước song đới đới, con hầy tuân giư các giới rằn: chớ giết ngưới, chớ ngoại tình, chớ làm chưng giàn, hầy thào kính chà mê, và hầy yêu thướng kê khác như chính mình”. (Xh 20, 2-17; Tl 5, 6-21)
Kính mến Chua, Thường yẽu người như chính mình la giời ran trọng nhất.
Xin Chua giup con biết luon song trọn vẽn giời luạt yẽu thường cua Chua.
Thực hánh các nhán đức
Khong nhưng song tư hạ mình tuấn phuc thanh y Chua, vang giư cấc điẽu Chua truyẽn dạy, toi con phai quyết tấm thưc hanh cấc nhấn đức: Tin, Cậy, Mến và các nhân đức: khon ngoạn, cong bằng, cạn đàm, tiết đọ.
Song trong ky nguyẽn khoa học ky thuạt cưc ky tiến bọ, cấc nha than học con liẽn kết cấc chấn ly đưc tin va khoa học vời nguon mạch cua sư song, anh sang, chấn ly nời Thiẽn
Chua, đế con ngữới nhớ học hoi hiếu biết Thiến Chua, con ngữới sệ đữớc hiếu biết bàn chất con ngữới càch tữớng tàn hớn và giup con ngữới biết thực thi nhàn đữc càch tích cữc hớn.
Sống chong trạ sức mạnh cuạ toi loi
Con đữớng quyết tàm nến hoàn thiện khong phài là con đữớng phàng phiu, suong sệ. Những luon co sữc mạnh cua tọi loi xuất hiện càn ngàn tà.
à. Vê phướng diên nọi tâm:
Kế nọi thu cua tà chính là những xu hữớng đàm mế xàc thịt: mế àn, mế ngu, mế chới, mế tìm những thu vui thoà màn sàc duc. Hớn nữà, con ngữới tà thữớng bị cam do loi cuon tà hàm muon tiến tài, dành vọng, địà vị ớ đới. Tất cà những duc vọng đàm mế đo nhữ toa ràp cung nhàu tấn cong tà, đế bệp tà dữới sữc nàng cua con ngữới xàc thịt tọi loi, kho long vữớt thàng đữớc.
Vê phướng diên bên ngoài:
Kế ngoài thu cua tà là thế giàn với tất cà sự gàn bo kết hớp bế phài với mà qui. Những con ngữới giàn xào, tọi loi, bạn bế xấu luon càm do, ru rế tà à dua với họ đi vào những nới dàm
o, lấm những điẽu gian ấc, tọi loi xấu xa, vo phuc thẽo thế gian vì thế gian đấy ray nhưng gường xấu, gường mu. (Mt 18, 7)
Chung ta sinh song ờ giưa thế gian, chìm ngờp trong moi trường o nhiẽm tọi loi, chung ta phai biết tỉnh thưc cấu nguyẽn, cạy dựa vao ờn thanh Chua. Vì Chúà đằ chiến thầng tọi loi thê' giàn. Chúà dạy tà: Hầy cạn đàm lên. Thầy đày. Đưng sớ.
Nếu chung ta biết tư khiẽm, tỉnh thưc ấn chay cấu nguyẽn, Chua sẽ giup chung ta thoat khoi những mưu ma chườc đọc cua thế gian ma qui. Thanh Phẽro bao ta: “Anh êm hầy chong trà sưc mạnh gằm thêt cúà mạ qúi như sư tư đoi, chúng đàng chạy rào quạnh tìm moi cắn xê. Anh êm hầy dung cám chong lại no trong đưc tin. (1Pêt 5,8-9)
Ma qui rất nguy hiếm. Nguon goc khi xưa cua no la thiẽn than sa đoạ, nẽn Thiẽn Chua đanh phạt chung thanh ma qui. Ma qui luon ghẽn tường vời loai người, mưu toan tìm cấch loi cuon con người phạm tọi kiẽu ngạo đế vẽ phẽ vời chung, chong lại Thiẽn Chua. Khi nao ta mất canh giấc, kiẽu cang, coi thường sư dư,
làn là chới thàn với chung là tà bị sà vào cạm bày cua chung.
Chiên đau chong lại toi loi vạ sự dữ
Nhữ chung tà thữớng noi: Đới là mọt cúọc chiến đậú. Cuọc chiến khới đàu ngày tữ trong nọi tàm tà.. giữà hài khuynh hữớng: hữớng thữớng và hữớng hà. Giữà con ngữới xàc thịt và tinh thàn. Con ngữới xàc thịt song thếo bàn nàng thì loi kếo tà xuong thấp. Con ngữới tinh thàn thì muon vữớn lến đế đạt tới những ữớc vọng ly tữớng cạo đệp. Trong tràn chiến nọi tàm này, thành Phàolo đà diện tà ro nết: “Trong toi lúon co mọt cúọc xúng đọt gày gật: điêú toi múon thì toi lại khong làm, điêú toi khong múon thì toi lại làm”.
Song tinh thần cầu nguyên vạ hy sinh
Vày nến điếu quan trọng là tà phài luon tỉnh thữc nhìn nhàn thàn phàn con ngữới tà là vàt hến yếu. Tà phài biết khiếm ton chạy đến nữớng tữà vào Chua là thành luy, là sữc mạnh cua tà. Chua là nới con nữớng tữà, con phài sớ chi ài? Song kết hiệp với Chua luon trong hy sinh hàm mình àn chày càu nguyện là tà nàm
đườc chìa khoa sưc mạnh đế chiến đấu nhờ ờn trờ giup cua Chua Thanh Than.
Ai biết song đời tin yẽu phu thấc, cạy trong, cấu nguyẽn, cung sẽ đườc Chua ban ờn thang vườt mọi kho khấn gian nan thư thấch.
Hon tà như cành chim non, sê thoát khoi lưới do cúà ngưới gài bảy bảt chim. ơn phú trớ chúng tà ớ nới dành Chúà.
Chung ta biết dựa vao ờn Chua phu trờ qua cấc Bí tích chung ta siẽng nấng lanh nhạn cấch sot sang, đo chính la phường thế hưu hiếu nhất giup ta lườt thang sưc mạnh ma qui, thế gian, xấc thịt.
Song đơi tủ trì
Toi khong ngạc nhiẽn, vì toi đa thấy ờ nhiẽu nời, co nhiẽu tu viẽn, nhiẽu nha dong xinh đẽp, qui tu nhiẽu nam nư tu sĩ song đời tu trì. Toi tư hoi: Muc đích đời tu trì đế lấm gì?
Toi đọc trong Kinh Thanh, Chua Giẽsu đa bấy to cho mọt chang thanh niẽn giấu co biết:
“Nếu ngưới muon nên trọn lành, ngưới hầy vê bàn hết già tài, đêm chià cho các ngưới nghêo
kho, thì ngưới sê đước kho tàng trên trới roi đên đày thêo Tạ”.
Toi hiếu: bấn chất cua đời tu trì la song đời tư bo nhưng quyến luyến vời tai sấn vạt chất, trao tạng hết cua cai mình co cho nhưng người nghẽo kho, thưc thi đức thanh bấn va đưc bấc ai, roi hết long song gan bo kết hiếp mạt thiết vời Chua, đến song luon ờ bẽn Chua, đi thẽo Chua suot đời. Nhạn Chua la phấn gia nghiẽp đời mình. Đo la ờn gọi song đời tu trì thanh thoat nhất, bình an nhất, trong sang nhất, hạnh phuc nhất. Chỉ co mình Chua la đoi tường duy nhất cua tình yẽu, cua long mến, cua say mẽ dấn than phuc vu Chua va tha nhấn trọn vẽn, suot đời. Đo la con đường nẽn hoan thiẽn cao ca nhất, mấ chỉ những ai đườc ờn Chua cho hiếu, mời hiếu đườc hết y nghĩa tuyết vời cua đời song thực thi ờn gọi tu trì ma thoi.
PHAN IV:
ĐỜI SONG MAI SAU
(Thăn học cánh chúng)
CÔN ngươi và cuôc sông mai sau
Huyên nhiêm sự chêt
ợ những trang đàu tiến cua cuon sàch, toi đà suy tữ vế huyện nhiệm sự song, y nghĩà đới song, và nhữ chung tà đà biết khong ài dàm tự hào là mình am hiếu hết đữớc huyện nhiệm sự song.
Thếo thong kế tữớng đoi ớ Việt Nam: 20
giày co mọt êm bê chào đới. Mọt ngày co
đứà trê sinh rạ. Mọt năm tầng thêm khoảng 1.500.000 ngưới.
Moi mọt con ngữới sinh rà ớ đới là mọt húyền nhiêm. Bàc sĩ Càrrếl khàng định: “Con người là mọt hữú thê húyên bí”. (L’hommê êst inconnú).
Song đà là mọt thữc tài là lung, con ngữới chữà ài hiếu hết đữớc. Chết là càng là mọt thực tài huyện nhiệm bào là hớn nữà. Khong ài co kinh nghiệm đữớc thế nào là sự chết. Khi toi con đàng song, thì chết chữà đến. Khi tữ vong
ạp đến, thì toi khong con song nưa đế kinh nghiẽm đườc: chết la gì?
Toi chỉ biết rang: Đa sinh ra kiếp lấm người thì chấc chấn sẽ co mọt ngấy: toi sẽ phai chết. Cai chết nấm trong qui luạt cua sư song. Khong ai đườc miẽn trư khoi chết. Đấ co sinh la co tư, co song la co chết.
Loai người khong thế chữa trị đườc bẽnh chết. Trai lại chỉ co sư chết lấm tiẽu tan đi hết bẽnh tạt.
Triết gia Hẽiddẽgẽr định nghĩa: “Con ngưới là mọt sinh vật biết mình phái chết”.
“Con ngưới là hữu thế đi tới cài chết”. (Sêin - zum - Todê)
Trẽn thế giời: 1 ngấy co 400.000 người chết. 1 giờ co 16.000 người chết. 1 phut co 2.700 người chết.
Thẽo bấc sĩ Suncano Hiđa: ngấy 06.08.1945, 1 trai bom nguyẽn tư no trẽn Hiroshima, co
người chết ngay va 380.000 bị nhiẽm xạ chết dấn chết mon.
Hàng nàm trên thế giới thiến tài đọng đất lu lut, đất truoi vui dàp trên 250.000 ngữới chết.
Tuoi thọ con ngữới chỉ cào làm cung trong vong 1 thế ky mà thoi.
Những:
“Trầm năm nào co gì đàú?
Bà vạn sàú ngàn ngày là mậy?
Cành phú dú trong thầy cúng nực cưới”.
Cuọc song con ngữới đữớc sành ví:
Như bong đên
Như mày noi
Như làn gio thoi
Như giấc chiêm bào
Như vầng trăng khúyết
Như bong hoạ sớm nớ chiêú tàn
Nới no mọc cúng khong con màng vết tích”. (Tv 102)
Cài chết là mọt thữc tài huyện nhiệm. Cài chết là mọt qui luàt nọi tài ngày trong đới song. Khong ài song mài trên coi đới này. Sữ song cua con ngữới nhữ cài von qui già đữớc Chua cho vay mữớn, mà đà vay, thế nào cung co
133
ngấy phai tra. Đo la nhưng nẽn bạc Chua gời. Ta phai biết khong ngoan vạn dung đời song ta, sao cho sinh lời cho Chua.
Tái sáo con ngửơi phái chet?
Cấu tra lời co trong Thanh Kinh: “Bớ mọt
ngưới mà tọi đầ nhập vào trần giàn và bới tọi mà co sư chết”. (Rm 5, 12)
Nhưng chết khong phai la hết. Chết la chết vẽ phấn xấc ma thoi, linh hon con người ta khong thế chết đườc. “Khi ngoi nhà ớ trần giàn này bị huy diêt tiêu tàn, thì Chúà lại cho tà đước cư ngu vĩnh viên trên trới”. (Kinh tiên tung Lê án táng).
“Chết là thế phách,
Con là tinh ánh”. (Nguyên Du)
So phận con ngửơi sáủ khi chet se rá sáo?
Sau khi chết, xấc con người trờ vẽ bui đất, con linh hon con người đến trườc toa Thiẽn Chua ma chịu phấn xẽt vẽ tất ca nhưng viẽc lanh dư khi song ta đa lấm.
à. Thiên Đàng:
Sau khi chết linh hon ngữới cong chính, khong vữớng màc tọi gì, thì đữớc lến thiến đàng hữớng kiến chiếm ngữớng vinh quang Thiến Chua. (Dê Fidê) (12; Tv 16, 15; Lc 23, 43).
Lúyên ngúc:
“Ngữới sệ chàng rà khoi nới đo cho đến khi trà xong đong xu cuoi cung” (Mt 5, 26).
Hoà ngúc:
Nới Chua dành sàn cho mà qui và những kế nghệ thếo no. Hình phạt đàu kho nhất: nới bị thiếu đot trong lữà khong hệ tàt, nới khoc loc nghiến ràng. linh hon đới đới kiếp kiếp phài xà rới hạnh phuc khong đữớc hữớng vinh quang với Chua. (Mt 25, 41-46)
TẬN THE và phàn XET chung
Tạn thê'
Thành Kinh cho tà biết chàc chàn sệ co ngày tàn thế. Những khong mọt ài co thế biết ro: Ngày nào, giớ nào? Vì Chua bào chung tà
là các con phải lúon tỉnh thức và sẵn sàng, vì
các con khong biết ngày giớ nạo Con Ngưới sê đến. (Mt 25, 13)
Ngấy tạn thế la ngấy Chua quang lấm: Con Người sẽ ngư đến trẽn mấy trời ma xẽt xư trấn gian. (Mt 24, 29-31). Ngấy tạn thế đoi vời nhưng người lanh, đo la ngấy hong phuc “Ngày đo các con hầy đứng dậy và ngảng đầu lên...”
“Chung ta mong đời niẽm hy vọng diẽm phuc va cuọc hiến hiẽn vinh quang cua Chua cao ca, Đấng Cưu đọ chung ta. Đưc Giẽsu Kito” (2 Tt 2, 19).
“Thế gian sẽ qua đi cung vời cấc duc vọng đam mẽ cua no. Nhưng kẽ lấm thẽo thanh y Chua sẽ đườc song đời đời”. (1Ga 2, 17)
Phán xet chủng
Quang canh ngấy phấn xẽt chung đườc thanh Matthẽu trình thuạt lại những Lời Chua Giẽsu đa phấn dạy: “Đến Ngày tận thế, xác mọi ngưới đêu đước song lại và co cuọc phàn xêt chung”. (Mt 25, 31-46)
Thiẽn Chua đa ấn định mọt ngấy đế xẽt xử toan thế vu tru cấch cong bình. (Cv 17, 31) Chua Cha đa ban quyẽn xẽt xử cho Chua Con. (Ga 22)
Sau cuọc chung thấm ấy, càc ngữới lành: cà xàc hon đếu đữớc hữớng sự song đới đới. Con càc kế dữ sệ bị nếm cà hon xàc xuong địà nguc. Ngày đo là ngày mớ rà “Mọt Trới mới Đật mới. Người tà sê vúi mừng đới đới vì tà't cà những gì Thiên Chúà đâ làm rạ”. (Is 65, 17). Ngày sàú hết, Thiên Chúà to rạ qúyền năng úy nghi cào cà cúà Người (1C 7, 31; 2P 3, 13). Đức Kito sê giải thoát vú trú khoi tọi và sư dư. Ngài sê trào lại cho thiên Chúà Chà vướng qúoc vú trú đầ đước hoàn toàn phục hoi.” (1C 16, 24).
Thành Gioàn Tong đo trong Sàch Khài Huyện (Kh 21, 1-5) đà diện tà hạnh phuc cua những ngữới đữớc song trong nữớc vinh quang Thiến Chua: “Toi thầy mọt thành đo thành, mọt Giêrúsàlêm mới, tư trới xúo'ng, tư nới Thiên Chúà. Thành đo này diêm lê như mọt tàn nướng tràng điếm trong ngày cưới”. Bấy giớ toi nghệ mọt tiếng phàt rà tữ trên ngài vàng: “Đày là nhà Thiên Chúà ớ với loài ngưới. Ngưới ớ giữà họ và họ sê là dân cúà Ngưới. Và Ngưới chính là Chúà họ. Ngưới sê làú kho mọi giọt lê nới màt họ. Sê khong con chết choc nữà, khong con khoc lo c, khong con đàú kho nữà. Vì thế giới cú
đầ quạ roi. Bầy giớ Đảng ngư trên ngài phán: Tà đằ làm nên vú tru mới”.
Vạy khi ta mong đời Ngai đến trong vinh quang, thì ta phai co thai đọ “vưng long yêu mê'n Chúà”. “Vì khong co gì co thế tách biêt toi rạ khoi long mến Đưc Giêsu Kito”(Rm 8, 38).
TONG KET
Thế la chung ta đa cung nhau suy tư tong quất vẽ:
Ý nghĩà đới song con ngưới
Nguon gốc con ngưới
Số phận tướng lài con ngưới
đế cung nhau tra lời cấu hoi
Mục đích đới song con ngưới sinh ra ờ đời nấy đế lấm gì? Va xấc định bon phạn chung ta phai lấm gì trong cuọc song?
Trong niẽm tin ton giao, chung ta lườt qua mọt so" ton giao lờn, va học hoi sờ lườc tong quất nguon goc Thanh Kinh, chung ta gạp gờ nhạn biết Ngai trong Thanh Kinh Cưu ườc va Tấn Ườc.
Chung ta con gạp gờ Ngai hiẽn diẽn ngay trong Đời song ta, nời nhưng người than yẽu nhất cua ta, nời vấn hoa dấn tọc ta, tư những quan niẽm vẽ Trời, Đạo Trời mờ hường nhìn
cho tà nhàn biết Ngài là Thiến Chua Chà toàn nàng, Đấng tào thành trới đất.
Quyến nàng Ngài vữớt trến hết mọi chữ thàn. Ngài xệt xử thữớng phạt rất cong minh. Và đế chung tà đữớc hiếu biết Ngài, đến thới viện màn, “Ngài đầ sài Con Mọt Ngài đến tràn giàn đế nhưng ái tin vào Con Ngài thì khong phải hư mật, nhưng đước song đới đới”.
Song Với Niệm Tin
Chung tà đon nhàn và tuyến xững Đữc Giếsu Kito: “Là Đữớng là Sữ Thàt và là Sữ Song”. (Gà 14, 5)
Đữớc song thếo Đữớng loi Ngài. Song trong Chàn Ly cua Ngài, chung tà nhàn đữớc sự song viện màn. “Tà đến đế cho họ song và đước song doi dào”. Hạnh phuc sau cung cua tà là đữớc song mài mài chiếm ngữớng vinh quang Thiến Chu à.
GIAO LY Dự TONG
Bai 1
H. Thế nào là mọt ngưới trướng thành?
T. Người trường thanh la người biết suy tư chín chấn, tìm hiếu, biết ro muc đích, y nghĩa đời song con người.
H. Tà song ớ đới này đế làm gì?
T. Ta song ờ đời nấy đế nhạn biết co Chua la Thiẽn Chua thạt, đế thờ phường Chua la Cha chung ta, va thường yẽu mọi người như anh ẽm, cung nhau cố gang nẽn hoan thiẽn đế đườc hường hạnh phuc vời Chua đời đời trẽn thiẽn đấng.
H. Đạo Thiên Chúà là Đạo nào?
T. Đo la Đạo Thiẽn Chua đa dạy cho loai người qua cấc to phu, tiẽn tri va đến nhưng ngấy sau cung, Ngai đa phấn dạy chung ta qua chính Con Mọt Ngai la Đưc Giẽsu Kito, cung uy thấc cho Họi thanh truyẽn lại cho ta. Đo la Đạo Cong Giao. (Cong: chung, giao: Đạo. Cong giao la đạo chung cua hết mọi người nhạn biết va thờ phường Đưc Chua Trời la Đấng tạo thanh trời đất).
Bai 2
H. Đạo Thiên Chúà co tư bào giớ?
T. Đào Thiến Chua co tữ khi co con ngữới. Thiến Chua đà tào dững nến con ngữới và muon loài muon vàt. Con ngữới nhàn biết Chua và ton thớ Chua là Đấng tào hoa, hay là Thữớng Đế, Đấng toi cào.
H. Các dần tọc song thêo đạo tư nhiên, co thế dúng ly trí đế nhận biết co Thiên Chúà khong?
T. Co. Thếo ly trí tự nhiến, con ngữới co thế tìm kiếm, và nhàn biết co Thiến Chua.
Bai 3
H. Thành Kinh là gì?
T. Thành Kinh là bọ sàch đữớc linh ững, ghi chếp lới mạc khài cua Thiến Chua quà càc to phu, càc tiến tri. Đàc biệt Thành Kinh Tàn Ước, càc thành sử ghi chếp lài tất cà những lới dạy và việc làm
cua Đưc Giẽsu Kito, Con Thiẽn Chua Cha sai đến trấn gian nấy, đế nhưng ai tin vao Con cua Người thì đườc ờn cưu roi.
H. Thành Kinh co mảy phần?
T. Thanh Kinh co hai phấn. Mọt la Cưu Ườc (46 cuon). Hai la Tấn Ườc (27 cuon).
H. Tà phái đọc Kinh Thánh thế nào?
T. Ta phai đọc Kinh thanh trong đưc tin va thẽo sự hường dấn cua Họi thanh, đong thời ta phai biết khiẽm ton lấm thẽo cấc điẽu Chua dạy.
H. Co mầy Thiên Chúà?
T. Chỉ co mọt Thiẽn Chua duy nhất ma thoi. Ngoai Chua ra, khong co Chua nao khấc.
H. Thiên Chúà co mảy ngoi?
T. Thiẽn Chua co ba Ngoi.
Ngoi thư nhất la Cha
Ngoi thư hai la Con Ngoi thư ba la Thanh Than.
H. Khi nào tà tuyên xưng màu nhiêm Chúà Bà Ngoi?
T. Khi ta lấm Dấu Thanh Gia.
Bai 4
H. Thiên Chúà ớ đâu?
T. Thiẽn Chua hiẽn diẽn ờ khấp mọi nời. Ngai ngư trong long ta, trong lường tấm ta. Khi ta lấm lanh hay lấm dư, ta đẽu nhạn biết la ta lấm đung thẽo y Ngai hay trai y Ngai. Ngai thong biết hết mọi sư, du mọt y nghĩ trong tấm trí ta, Ngai cung thấu suot.
H.Thiên Chúà ớ khập mọi nới sạo tà khong thảy? T. Vì Ngai la Đấng thiẽng liẽng, nẽn tấ khong thấy.
H. Nhưng quàn niêm cúà ngưới Viêt Nám tà vê Ông Trới, co dần tà đến đon nhận mạc khải vê Thiên Chúà khong?
T. Co. Đo la nhưng y niẽm tư nhiẽn, rất am hờp co thế dấn ta đến cho gạp gờ va đon nhạn Đạo Đưc Chua Trời mạc khai.
Bai 5: THIÊN CHUA SANG TAO
thiên than và lôài ngươi
H. Trong các loài Thiên Chúà đầ dựng nên, loài nào cào trọng hớn?
T. co hài loài cạo trọng hớn. Đo là loài thiến thàn và loài ngữới.
H. Thiên thần là loài nào?
T. Thiến thàn là loài thiếng liếng, Thiến Chua dững nến đế chàu chữc phung vu Chu à trên Thiến đàng và đế thi hành những điếu Chua truyện dạy. Thành kinh cho tà thấy thiến thàn nhiếu khi vàng lệnh Chua, đến loan tin hoàc trớ giup ngữới tà.
H. Mà qúi là loài nào?
T. Mà qui là những tà thàn hay nguy thàn, trữớc kià chung cung là những thiến thàn, những vì chung phạm tọi kiệu ngào, nến bị Chu à giàng phạt thành mà qui, phài chịu hình kho trong hoà nguc.
H. Mà qúi làm gì cho tà?
T. Mà qui chỉ làm hài tà mà thoi. No luon càm do thữ thàch tà, loi cuon tà nghệ thếo no mà
phấn nghịch cung Thiẽn Chua. Ma quỉ la cha sự phỉnh gạt, qui quyết, chung ta phai khon ngoan, khiẽm ton, tỉnh thức, siẽng nấng cấu nguyẽn đế chong tra lại chung.
H.Thiên thần co giúp đớ ngưới tà chăng?
T. Thiẽn Chua thường cho thiẽn than chấm soc, gìn giữ ta. Nhất la thiẽn than bấn mẽnh.
Bai 6
H. Loài ngưới là loài nào?
T. Loai người la loai co linh hon va xấc, Chua đa dưng nẽn giong hình anh Chua.
H. To tong loài ngưới là ái?
T. To tong loai người la Ông Adam va Ba Evấ.
H. Loài ngưới co luon vàng phuc Thiên Chúà khong?
T. Khong. Loai người đa nghẽ thẽo ma qui cấm do, phạm tọi bất tuấn lẽnh Thiẽn Chua đa truyẽn
dạy, nến chuoc lấy nhiếu đàu kho, tài họa cho mình và cho con chàu. Đo là tọi to tong.
H. Sàú khi to tong loài ngưới phạm tọi, Thiên Chúà co con thướng xot loài ngưới nữà khong?
T. Co. Thiến Chua đà tiến liệu sệ bàn ớn cữu chuọc, sau khi phạt tọi hài ong bà nguyện to.
Bai 7: CHUA GIÊSU, ĐANG CỨU THÊ
H. Trong bà Ngoi Ngoi nào rạ đới?
T. Ngoi Thữ Hài rà đới.
H. Rà đới nghĩà là gì?
T. Rà đới nghĩà là Chua màc lấy bàn tính loài ngữới trong long Đức trinh Nữ Màrià, sinh rà làm ngữới, co linh hon và xàc nhữ tà.
H. Ngoi Hài rạ đới co mậy bản tính?
T. Ngoi Hài rà đới co hài bàn tính. Mọt là bàn tính Thiến Chua, hài là bàn tính loài ngữới.
H. Ngoi Hài rạ đới đật tên là gì?
T. Ngoi Hai ra đời đạt tẽn la Giẽsu, nghĩa la Đấng Cưu Thế.
H. Chúà Giêsu sinh rạ ớ đàu?
T. Tại thanh BẽLẽm, hoang thanh Đavit, trong xư Giúđẽa.
H. Chúà Giêsu song ớ thế giàn này bào nhiêu nằm?
T. Chua Giẽsu song ờ thế gian nấy 33 nấm. Ngai song an dạt 30 nấm tại Nagiarẽt. 3 nấm cuoi đời, Ngai cong khai ra giang đạo, loan bao tin mưng vẽ Nườc Thiẽn Chua. Ngai đa lấm rất nhiẽu phẽp lạ: cho kẽ điếc đườc nghẽ, người bại liẽt vấc giường đi đườc, người mu đườc xẽm thấy, người phong cui đườc lanh sạch, cho kẽ chết đườc song lại, xua trư ma qui, khiến song gio bao tố phai im lạng. Tất ca cấc phẽp lạ Chua lấm chưng minh Ngai la Con Mọt Thiẽn Chua cha sai đến, cứu nhấn đọ thế. Sau cung, Ngai chịu nạn chịu chết trẽn thanh gia va đến ngấy thư ba, Ngai Phuc sinh, roi lẽn trời, ngư bẽn hưu Thiẽn Chua Cha quyẽn nấng.
H. Bây giớ Chúà Giêsú ớ đâú?
T. Xệt vế bàn tính Đữc Chua Trới, thì Ngài ớ khàp mọi nới. Xệt vế bàn tính loài ngữới, thì Chua Giếsu ớ trên trới và ớ trong Bí tích Thành thế.
H. Bào giớ thì Chúà Giêsú trớ lại tràn giàn?
T.Đến ngày tàn thế, Chua Giếsu sệ trớ lài đế phàn xệt chung, kế song và kế chết.
Bai 8: ĐỨC CHUA THANH THAN
4. H. Tà múấn đước song đới đới thì phải làm gì?
T. Tà phài sàm hoi và tin nhàn Phuc àm, phài lành ớn Bí tích Rửà tọi: Nhàn Dành Chua Chà, Chua Con và Chua thành Thàn.
5. H. Đức Chúà Thành Thần là Đấng nào?
T. Chua Thành Thàn là Ngoi Thữ Bà, Ngài bới Chua Chà, Chua Con mà rà, cung mọt bàn tính và quyến nàng nhữ hài ngoi cữc trọng ấy.
6. H. Đức Chúà Thành Thần co hiên rạ cho ngưới tà thảy chầng?
T. Chua Thanh Than lấy hình chim bo cấu ngự xuong trẽn Đức Chua Giẽsu trong ngấy chịu phẽp rửa ờ song Giođan, va lấy hình lười lửa ngự xuong trẽn cấc thanh tong đo ngấy lẽ Ngu tuấn.
7. H. Chúâ Thảnh Thần bàn ớn gì cho các thảnh tong đồ?
T. Chua Thanh than ban ờn soi sang trí khon, cấc ờn thanh sung, ban sưc mạnh can đấm cho cấc tong đo đế cấc ngai đi rao giang Tin Mưng, lấm chưng cho Chua Giẽsu Kito.
8. H. Đức Chúà Thành Thản làm gì cho Họi Thành?
T. Chua Thanh Than ban ờn Thanh hoa, gìn giữ, va hường dấn Họi Thanh.
9. H. Chúà Thánh Thần làm gì cho linh hon tà?
T. Chua Thanh Than lấm cho ta trờ nẽn con cai Thiẽn Chua trong bí tích Rửa tọi, va ban trấn đấy 7 ơn Chua Thanh Than cho ta trong Bí tích Thẽm Sưc: ơn Khon ngoạn, ớn Thong minh, ơn hiếu biết, ơn biết lo liêu, ớn sưc mạnh, ớn đạo đưc và ớn kính sớ Đưc Chú à Trới.
Bai 9: THIÊN CHUA BA NGOI
H. Mầú nhiêm Mọt Chúà Bà Ngoi dạy tà điề ú gì?
T. Màu nhiệm mọt Chua Bà Ngoi dạy tà biết: co Mọt Thiến Chua mà Ngữới co Bà Ngoi: Ngoi Thứ Nhất là Chà, Ngoi Thứ Hài là Con, Ngoi Thữ Bà là Thành Thàn.
H. Tà phải làm gì đo'i với Thiên Chúà Bà Ngoi?
T. Tà phài tin cày, kính mến, thớ lạy và biết ớn nhất là phài nàng tữớng nhớ Chua Bà Ngoi ngự trong tàm hon tà là đến thớ cua Ngữới.
Bai 10: GIAO hOi chua KITO
H. Sàú khi vê trới, ái tiếp túc cong trình cứú chúọc cúà Chúà Giêsú nới trần giàn?
T. Giào Họi do Chua Giếsu đà thành làp.
H. Chúà Giêsú lập Họi Thánh như thế nào?
T. Ngai tap họp kẽu gọi đích danh 12 tong đo, huấn luyến đao tao họ, sai họ đi loan bao Tin Mưng, xua trừ ma qui, ban cho họ đườc chưa lanh bẽnh tat. Ngai đạt Phẽro lấm thu trường tong đo đoan. Ngai ban cho cấc tong đo quyẽn giang dạy, thanh hoa va chấn dất đoan chiẽn Chua.
H. Thành phần Giáo Họi gom nhưng ái?
T. Giao Họi gom tất ca cấc giao dấn, tu sĩ nam nư, giao sĩ. Đưng đấu la Đức Giao Hoang, kế vị Thanh Phẽro.
H. Giáo Họi Chúà Kito co nhưng đặc tính nào?
T. Giao Họi co 4 đạc tính nấy: “Duy nhất, thành thiên, cong giáo, tong truyên".
Bai 11: GIAO HỘI CỬ HANH CAC BÍ TÍCH
H. Chúà Giêsu lập các bí tích đế làm gì?
T. Chua Giẽsu lạp cấc bí tích đế ban ờn cưu roi, thanh hoa cấc linh hon, lấm tang trường Giao họi.
H. Trong Giáo họi cư hành mậy bí tích?
T. Giào Họi cữ hành 7 bí tích:
Mọt là phêp Rửà tọi
Hài là phêp Thêm Sưc
Bà là phêp Mình Thành chúà
Bon là phêp Giải tọi
Năm là phêp Xưc Dầú Thánh
Sàú là phêp Trúyền Chưc Thánh
Bày là phêp Hon Phoi
H. Vì sào 3 bí tích: Rửà tọi, Thêm Sức, Trúyền chức thành chỉ được chịú co mọt lần mà thoi?
T. Vì bà bí tích này bàn ấn tín thiêng liêng vào linh hon tà, chàng hệ bào giớ mất đữớc.
H. Nhưng bí tích nào bàn ớn thành ho à tà?
T. co hài bí tích bàn ớn thà nh ho à. Đo là bí tích Rữà tọi và Bí tích Giài toi. Con 5 bí tích kià bàn ớn thành súng. Do đo, khi chịu Bí tích Thành Thế, Thêm Sưc, Xưc Dầú, Trúyền Chức Thánh, Hon Phoi, thì tà phài sạch tọi trọng trữớc đà.
BA BÍ TÍCH KHAI TẦM KITÔ GIẦùÔ:
RỬA TỘI, THÊM SỨC, THANH THE Bai 12: BÍ TÍCH RỬA TỘI
H. Bí tích Rưà Tọi là gì?
T. La Bí tích Chua Giẽsu đa lạp, cho ta đườc tha tọi nguyẽn to va cấc tọi riẽng, ta đa phạm trườc khi lanh nhạn bí tích ấy; đong thời, thong ban sư song siẽu nhiẽn cho ta đườc lấm con Chua va con Họi thanh.
H. Bí tích Rửà tọ i co cằn thiết khong?
T. Bí tích Rưa tọi rất cấn thiết như lời Chua phấn: “Khong ái co thế vào nước Thiên Chúà, nếu khong sinh rạ bới nước và Thánh Thần” (Ga 3, 5)
H. Ngưới lầnh nhận Bí tích Rưà tọi phải thê hưà điêu gì?
T. Họ phai thẽ hưa tư bo ma quy va tin thẽo Chua Kito.
A A A /.
Bai 13: BÍ TÍCH THÊM SỨC
H. Bí tích Thêm sưc là gì?
T. Là Bí tích Chua Giếsu đà làp cho tà lành nhàn doi dào ớn Chua Thành Thàn.
H. Bí tích Thêm sức bàn cho tà những ớn nào?
T. Bí tích Thếm sữc tàng cữớng đới song siếu nhiến, gàn bo tà màt thiết hớn với Họi thành và thuc giuc tà làm việc tong đo truyện giào.
Bai 14: BÍ TÍCH THANH THÊ
H. Bí tích Thánh Thế là gì?
T. Là Bí tích Chu à Giếsu đà làp đế biến Bành Rữớu nến Mình Màu Chua Kito, làm lữớng thữc nuoi song hon xàc tà.
H. Chúà Giêsú ngư trong Bí tích Thành Thê thê' nào?
T. Chua Giếsu ngữ thàt trong Bí Tích Thành Thế, nghĩà là trong moi hình bành, hình rữớu du nho bế cung co toàn vện Chua Giếsu.
H. Tà phải kính thớ Chúà Giêsu trong Thánh Thế thê'nào?
T. Ta phai nấng đến kính viếng, ton thờ, giữ sự nghiẽm trang đưng đấn trong nha thờ, nhất la siẽng nấng tham dự Thanh lẽ va hiếp lẽ sot sang.
Bai 15: THANH LÊ
H. Thánh lê là gì?
T. Thanh lẽ la Hy tế Chua Giẽsu nhờ tay linh muc hờp cung toan thế dấn Chua ma dang mình cho Đức Chua Cha như xưa Người đa dang mình trẽn Thanh gia.
H. Thánh lê co mày phần?
T. Thanh lẽ co hai phấn: Phung vu lời Chua va phung vu Thanh thế.
H. Phải thám dư Thánh lê thế nào?
T. Phai hờp long hờp y vời chu tế va cọng đoan đế dang lẽ, tham dư cấch y thưc, thanh kính va linh đọng, nhất la dọn long hiếp lẽ.
H. Đức trinh nư Màrià co địà vị nào trong màú nhiêm Đức Kito và màú nhiêm Giáo họi?
T. Trong màu nhiệm Đức Kito, Đữc trinh nữ Màrià đữớc Thiến Chu à chọn làm Mệ sinh rà Ngoi Lới nhàp thế đế cữu chuọc nhàn loài. Con trong màu nhiệm Giào Họi, Đữc Trinh Nữ Màrià là Mệ Giào Họi, vì Mệ đà sinh rà Đữc Giếsu Kito là đàu cua nhiệm thế Họi thành, Mệ cung là Mệ càc chi thế cua Họi thành. Hớn nữà, Đữc trinh nữ con là màu gữớng thành thiện tuyệt với cua Giào họi vế: đức tin, đữc cày, đữc mến và hết thày càc nhàn đữc khàc. (Hc. GH. Số 52).
H. Tà co bon phận nào đo'i với Đức Mê?
T
m _ _ 1_ ? ề i Ạ 1 s 1 __Ạ _ Ạ7 _ __Ạ 1 V, ệ ệ
. Tà phài ton kính, yếu mến, vàng lới, noi
gữớng Đữc trinh nữ, luon biết ớn và chạy đến
càu xin Đữc Mệ bàu cữ cho tà những ớn lành
phàn hon phàn xàc. Nhất là tà phài siếng nàng
đọc Kinh Màn coi, suy gàm cuọc đới Chu à
Giếsu và Đữc Mệ. Vì kinh Màn coi nhữ mọt
cuon Phuc àm tom lữớc lài.
Bai 17: CAC THANH CUNG THONG CONG
H. Các thành là ái?
T.Cấc thanh la nhưng Kito hữu đa song cuọc đời trấn gian rất gường mấu thanh thiẽn, va sau muon vấn thư thấch, hy sinh đau kho. Bấy giờ cấc ngai đườc hường vinh phuc trẽn thiẽn đấng.
H. Màu nhiêm các thành cúng thong cong nghĩà là gì?
T. Cấc tín hưu đang song trong Giao họi lư hanh trấn gian, cấc Thanh trẽn thiẽn đấng va cấc linh hon con đang phai thanh luyến nời lưa luyến hình, cung hiếp thong liẽn kết vời nhau, cấu nguyẽn, hy sinh giup đờ nhau. Đo la mấu nhiẽm cấc thanh cung thong cong.
H. Trong thành lê, tà song màu nhiêm thong cong này như thế nào?
T. Trong thanh lẽ, cọng đoan cung hiếp thong cấu nguyẽn cho cấc người đang song, cho cấc linh hon trong chon luyến nguc va ton vinh kính nhờ cấc thanh trẽn trời. Xin cấc thanh cấu bấu cho tất ca chung ta cung đườc hường phuc thanh nhấn như cấc ngai trẽn thiẽn quoc. Vì chúng tà là nhưng ngưới đong hướng với các thành, là ngưới nhà cúà Thiên Chúà.
10. H. Đức Giêsu và Đức Trinh Nư Màrià đằ vàng phuc thánh y Chúà Chà như thế nào?
T. Chua Giẽsu đa than thưa cung Chua Cha:
“Này Con xin đến đê tuân hành thành y Chà”.
Đưc Trinh Nư Maria đa thưa: Này toi là toi tà Chúà, to i xin vàng như lới thiên thằn Chúà truyên dạy”.
11. H. Ai yêu mến Chúà thì phái làm gì?
T. Phai tuấn giữ cấc giời ran Chua truyẽn dạy: “Ai yêu mến Tà, kê ảy tuân giưLời Tà” (Ga 14, 21)
12. H. Đạo Thiẽn Chua co mấy Điẽu Ran?
T. Đạo Đức Chua Trời co 10 Điẽu ran.
13. H. Trong Đạo Thiẽn Chua điẽu ran nao trọng nhất?
T. Đo la điẽu ran men Chứa va yêu người.
Bai 19: ĐỜI SONG TU TRÌ
H. Đới song tu trì là gì?
T. Đo la đời song cua nhưng người đườc ờn Chua kẽu gọi, dấn than song đời thanh hiến, thưc thi đưc ai trọn hao thẽo những lời khuyẽn Phuc Âm.
H. Các tu sĩ tuyên khấn nhưng điêu gì?
T. Cấc tu sĩ khấn tuấn giư: đức khiết tịnh, vâng phuc va thành bần thưc thi trọn vẽn tinh than Tàm moi phúc thật, thẽo sất gường mấu cua Chua Giẽsu đa truyẽn dạy, hấu xay dựng nhiẽm thế Chua Kito, mờ mang Nườc Chua.
Bai 20: ĐỜI SONG MAI SAU
(Thần học cành chung)
H. Con ngưới co biết mình phải chết khong?
T. Con người la mọt sinh vạt duy nhất biết mình phai chết va chỉ chết mọt lấn ma thoi.
H. Khi xác chết roi, linh hon con ngưới co chê't khong?
T. Linh hon con người thiẽng liẽng khong chết đườc.
H. Vậy sàú khi chết, linh hon con ngưới đi đầú?
T. Linh hon đến trữớc toà Chua Giếsu mà chịu phàn xệt vế càc việc lành, việc dữ tà đà nghĩ, đà noi, đà làm. Đày là phàn xệt riếng.
H. Sàú khi phàn xêt roi, linh hon kê lành đi đàú?
T. Linh hon kế lành, song trong ớn nghĩà Chua, đữớc vào thiện đàng hữớng phàn già nghiệp nữớc trới.
H. Nhưng linh hon nào phải sạ hoà ngúc?
T. Đo là những linh hon kế dữ phài xà lìà Thiến Chua, bị tong giam vào hoa nguc ớ với mà qui trong lữà khong hệ tàt.
H. Lúyên Ngục dành cho nhưng linh hon nào?
T. Luyện Nguc dành cho những linh hon đàng màc tọi nhệ, chữà đến tọi cho đu, phài ớ nới đo cho đến khi trà xong đong xu cuoi cung.
H. Sàú này xác loài ngưới co song lại khong?
T. Đến ngày tàn thế, xàc loài ngữới sệ song lài mà chịu phàn xêt chúng. Kế lành cà xàc hon sệ đữớc lến thiến đàng hữớng phuc đới đới. Con kế dữ, xàc hon sệ phài tràm luàn vĩnh viện nới hoa nguc.
H. Kinh nào tom tàt lại mọi điề ú phái tin?
T. Đo là kinh Tin Kính.
CAC kinh can thuOc
Dấu Thánh Giá: Nhấn danh Cha + va Con + va Thanh Than +. Âmẽn
Kinh Đưc Chúà Thành Thần.
Chung con lạy ờn Đức Chua thanh Than thiẽng liẽng sang lang vo cung. Chung con xin Đưc Chua Thanh Than xuong đấy long chung con la kẽ tin cạy Đưc Chua Trời. va đot lưa kính mến Đức Chua Trời trong long chung con. Chung con xin Đức Chua Trời cho Đức Chua Thanh Than xuong. Sửà lại mọi sư trong ngoài chúng con.
Chung con cấu cung Đức Chuc Trời, xưa đa cho Đưc Chua Thanh Than xuong, soi long dạy do cấc Thanh Tong đo, thì ray cung xin Đức Chua Trời cho Đưc Chua Thanh Than lại xuong, yẽn ui, dạy do chung con lấm nhưng viẽc lanh. Vì cong nghiẽp vo cung Đức Chua Giẽsu Kito la Chua chung con. Amẽn.
Kinh Lạy Chà.
Lạy Cha chung con ờ trẽn trời. Chung con nguyẽn danh Cha ca sang. Nườc Cha trị đến. Y Cha thế hiẽn dười đất cung như trẽn trời.
Xin Chà cho chung con hom nay lữớng thữc hàng ngày. Và thà nớ chung con, nhữ chung con cung thà kế co nớ chung con. Xin chớ đế chung con sà chữớc càm do. Những cữu chung con cho khoi sữ dữ. Amến.
Kinh Kính Mưng
Kính mững Màrià đày ớn phuc. Đữc Chu à trới ớ cung Bà, Bà co phuc là hớn mọi phu nữ và Giếsu con long Bà gom phuc là.
Thành Màrià Đữc Mệ Chua Trới. Càu cho chung con là kế co tọi khi nay và trong giớ làm tữ. Amến.
Kinh sáng Dành
Sàng dành Đữc Chua Chà và Đữc Chua Con và Đữc Chua Thành Thàn. Nhữ đà co trữớc vo cung và bày giớ và hàng co và đới đới chàng cung. Amến.
Kinh Tin
Lạy Chua, con tin thàt co mọt Đức Chua Trới là Đấng thữớng phạt vo cung. Con lài tin thàt Đức Chua Trới co Bà Ngoi. Và Ngoi Thữ Hài đà xuong thế làm ngữới, chịu nạn chịu chết mà
chuọc tọi cho thiẽn hạ. Bấy nhiẽu điẽu ấy, cung cấc điẽu Họi thanh dạy, thì con tin vững vang. Vì Chua la Đấng thong minh va chấn thạt vo cung, đa phấn truyẽn cho Họi thanh. Âmẽn.
Kinh Cậy
Lạy Chua, con trong cạy vưng vang, vì cong nghiẽp Đưc Chua Giẽsu, thì Chua sẽ ban ờn cho con giư đạo nẽn ờ đời nấy, cho ngấy sau đườc lẽn thiẽn đấng, xẽm thấy mạt Đưc Chua Trời, hường phuc đời đời. Vì Chua la Đấng phẽp tấc va long lanh vo cung, đa phấn hưa sư ấy, chang co lẽ nao sai đườc. Âmẽn.
Kinh Mên
Lạy Chua, con kính mến Chua hết long hết sưc trẽn hết mọi sự. Vì Chua la Đấng trọn tot, trọn lanh vo cung. Lại vì Chua, thì con thường yẽu người ta như mình con vạy. Amẽn.
Kinh An Nần Tọi
Lạy Chua con, Chua la Đấng trọn tot trọn lanh vo cung. Chua đa dưng nẽn con. Va cho Con Chua ra đời. Chịu nạn chịu chết vì con. Ma con đa ca long phấn nghịch loi nghĩa cung Chua, thì con lo buon đau đờn, cung chẽ ghẽt mọi tọi
con trên hết mọi sữ. Con doc long chừà cài và nhớ ớn Chua, thì con sệ lành xà dịp toi. Cung làm việc đến tọi cho xững. Amến.
Kinh Tin Kính
Toi tin kính Đức Chua Trới là Chà phếp tàc vo cung dững nến trới đất.
Toi tin kính Đữc Chua Giếsu Kito là Con Mọt Đữc Chua Chà. Cung là Chua chung con. Bới phếp Đữc Chua Thành Thàn mà Ngữới xuong thài, sinh bới Bà Màrià Đong Trinh. Chịu nạn đới quan Phongxio Philàto. Chịu đong đinh trến cày thành già, chết và tàng xàc, xuong nguc to tong. Ngày thữ bà bới trong kế chết mà song lài, lến trới, ngữ bến hữu Đữc Chua Chà phếp tàc vo cung. Ngày sau bới trới lài xuong phàn xệt kế song và kế chết. Toi tin kính Đức Chua Thành Than. Toi tin co Họi Thành hàng co ớ khàp thế này. Càc thành thong cong. Toi tin phếp thà toi. Toi tin xàc loài ngữới ngày sau song lài. Toi tin hàng song vày. Amến.
Kinh cào mình
Toi thu nhàn cung Thiến Chua toàn nàng và cung anh chị ếm. Toi đà phạm tọi nhiếu trong
tư tường, lời noi, viẽc lấm va nhưng điẽu thiếu sot: Loi tại toi, loi tại toi, loi tại toi mọi đấng.
Vì vạy toi xin Đưc ba Maria trọn đời đong Trinh, cấc thiẽn than, cấc thanh va anh chị ẽm, khan cấu cho toi trườc toa Thiẽn Chua, Chua chung ta.
Kinh mưới điêu rằn
Đạo Đưc Chua Trời co 10 điẽu ran.
Thứ nhất, thờ phường mọt Đưc Chua Trời va kính mến Người trẽn hết mọi sư.
Thư hai, chờ kẽu tẽn Đưc Chua Trời vo cờ.
Thư ba, giư ngấy Chua Nhạt.
Thư bon, thao kính cha mẽ,
Thứ nấm, chờ giết người.
Thứ sấu, chờ lấm sư dấm duc.
Thứ bấy, chờ lấy cua người.
Thứ tấm, chờ lấm chứng doi
Thư chín, chờ muon vờ chong người.
Thứ mười, chờ tham cua người.
Mười điẽu ran ấy tom vẽ hai điẽu nấy ma nhờ: trườc kính mến mọt Đức Chua Trời trẽn hết mọi sự. Sau la yẽu người như mình ta vạy. Amẽn.
Kinh sáu điêu rằn
Họi thanh co sấu điẽu ran:
Thứ nhất, dang lẽ ngấy Chua nhạt cung cấc ngấy lẽ buọc.
Thứ hai, chờ lấm viẽc xấc ngấy Chua nhạt cung cấc ngấy lẽ buọc.
Thư ba, xưng tọi trong mọt nấm ít la mọt lấn.
Thư bon, chịu Mình Thanh Đưc Chua Giẽsu trong mua Phuc sinh.
Thư nấm, giư chay nhưng ngấy Họi thanh buọc
Thư sấu, kiẽng thịt ngấy thư sấu cung cấc ngấy khấc Họi thanh dạy.
Kinh cải tọi bày moi Cai tọi bấy moi co 7 đưc:
Thứ nhất, khiẽm nhường chờ kiẽu ngạo
Thứ hai, rọng rai chờ ha tiẽn
Thư ba, giữ mình sạch sẽ chờ mẽ dấm duc
Thứ bon, hay nhịn, chờ hờn giạn
Thư nấm, kiẽng bờt chờ mẽ ấn uong
Thư sấu, yẽu người chờ ghẽn ghẽt
Thứ bấy, siẽng nang viẽc Đưc Chua Trời chớ lấm biẽng.
Kinh tám moi phúc thật Phuc thàt tàm moi:
Thứ nhất, ài co long kho khàn ấy là phuc thàt. Vì chững Nữớc Đữc Chua Trới là cua mình vày.
Thữ hài, ài hiến lành ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc đất Đữc Chua Trới là cua mình vày.
Thứ bà, ài khoc loc ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc an ui vày.
Thứ bon, ài khao khàt nhàn đữc trọn lành ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc no đu vày.
Thứ nàm, ài thữớng xot ngữới ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc thữớng xot vày.
Thứ sàu, ài giữ long sạch sệ ấy là phuc thàt.Vì chững sệ đữớc thấy màt Đữc Chuà Trới vày.
Thữ bày, ài làm cho ngữới hoà thuàn ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc gọi là con Đữc Chua Trới vày.
Thữ tàm, ài chịu khon nạn vì đào ngày ấy là phuc thàt. Vì chững Nữớc Đữc Chua Trới là cua mình vày. Amến.
Kinh cám ơn
Con cấm ờn Đức Chua Trời la Chua long lanh vo cung. Chang bo con. Chang đế con khong đời đời. Ma lại sinh ra con, cho con đườc lấm người. Cung hang gìn giư con, hang chẽ chờ con, lại cho Ngoi Hai xuong thế lấm người, chịu nạn chịu chết trẽn cấy thanh gia vì con. Lại cho con đườc đạo thanh Đức Chua Trời, cung chịu nhiẽu ờn nhiẽu phẽp Họi thanh nữa. va đa cho phấn xấc con hom nay (đêm nạy) đườc mọi sự lanh. Lại cưu lấy con, kẽo phai chết tười ấn nấn tọi chang kịp. Vạy cấc thanh ờ trẽn nườc thiẽn đấng cấm ờn Đức Chua Trời thế nao, thì con cung hiếp cung cấc thanh ma dang cho Chua con, cung cấm ờn như vạy. Amẽn.
Kinh trong cậy
Chung con trong cạy rất thanh Đưc Mẽ Chua Trời. Xin chờ chẽ, chờ bo lời chung con nguyẽn, trong cờn gian nan thiếu thon. Đưc Nư Đong Trinh hiến vinh sang lang. Hang chưa chung con cho khoi mọi sư dữ. Amẽn.
Bà câu lạy
Lạy rất thanh Trai Tim Đức Chua Giẽsu-
Thương xot chúng con.
Lạy trài tim cực thành cữc tịnh Đức Bà Màrià -
Cầú cho chúng con.
Lạy ong thành Giusế là Bạn thành sạch Đức Bà Màrià trọn đới đong trinh - Cầú cho chúng con.
NỘI DUNG
PHAN MỞ ĐAU CON NGƯỜI TÌM HIỀU
THẾ NAO LA NGƯỞI TRƯỞNG THANH? 9
ĐI TÌM Ý NGHĨA ĐỞI SONG CON NGƯỞI.
Toi la ai? 28
Con người bời đấu ma co 32
So” phạn tường lai con người 36
Con người song ờ đời đế lấm gì? 39
PHAN I NIỀM TIN TON GIAỘ
TON GIAO NỞI CÂC DAN TỘC CO sở 45
TOI đi tìm ngai trong CAC ton giao Lởn
Ân giao 49
Phạt giao 55
Trung hoa giao 59
Hoi giao 64
TOI ĐÂ GÂP ngai trong kinh thanh Cưu ƯỞC
Nguon goc Kinh Thanh 68
Nọi dung Kinh Thành 70
Cữu ước và Tàn ước 72
Toi đà gàp Ngài trong Kinh Thành 73
TÔI ĐA gặp ngai trong Đời sống
Ngài hiện diện ớ trong toi 75
Ngài hiện diện ớ xung quành toi 76
PHAN II ĐỨC TIN KITO I. TÔI ĐA Gặp ngai trông tan ườc
Tàn ước là gì? 89
Toi đà gàp Ngài trong Thành Kinh Tàn ước 89
Sữ điệp Thành Kinh Tàn ước 90
Những chững tà Tin mững 92
Đon nhàn Phuc Am Chua Giệsụ Kito 95
TÔI ĐA Gặp ngai trông giao hôi
Giào họi là cong trình ky diệu cua Chua 96
Song trong àn sung Chua, song trong Họi thành 98
TÔI ĐA lanh nhặn cAc ờN qua cAc bí tích cư
HANH TRÔNG GIÁO HÔI
Chua Giệsụ Kito thiết làp càc Bí tích 99
Ý nghĩà càc cữ hành phung vu Bí tích 100
Giào họi cữ hành càc Bí tích 102
172
PHÂN III CON ĐƯỜNG NỀN HỘAN THIỀN
ĐƯC TRINH NƯ MARIA - MÂU GƯỞNG CUA ĐỞI SONG hoan thiến
Địa vị Đưc trinh nữ Maria - Mẽ Thiẽn Chua trong mấu
nhiẽm Chua Kito vấ mấu nhiẽm Giao họi 107
Đưc Trinh nữ Maria - Mấu gường thanh thiẽn 108
Bon phạn chung ta noi gường Đưc Mẽ 110
MÂU GƯỞNG ĐỞI SONG THÂNH THIẾN CUA CÂC THÂNH
Cấc Thanh la ai? 111
Lời mời gọi nẽn Thanh 112
Nhưng tấm gường điẽn hình cua cấc Thanh 113
HIẾP THONG VỞI CÂC THÂNH
Toi song hiếp thong vời cấc tín hưu 115
Hiếp thong vời cấc Thanh nam nữ 115
Hiếp thong vời cấc linh hon trong luyến ngục 116
Bon phạn hiếp thong 117
ĐƯỞNG NẾN HOAN THIẾN
Song vang phuc thanh y Chua 119
Song tuấn giữ cấc giời ran Chua 120
Song thưc hanh cấc nhấn đưc 121
Chong trà sữc mạnh tọi loi 122
Chiến đấu chong lài tọi loi và sự dữ 123
Song càu nguyện và hi sinh 124
Song đới tu trì 125
PHÁN IV ĐỜI SONG MAI SAU I. CÔN người vá cuốc sông mai sau
Huyện nhiệm sự chết 127
Tại sạo con ngữới phài chết 130
So” phàn con ngữới sau khi chết 130
TÁN THẾ VÁ PHÁN XÉT CHUNG
Tàn thế 131
Phàn xệt chung 132
TONG KET.
GIÁO LÝ Dư TÔNG 137
CÁC KINH CÁN THUÔC 127
SONG VỚI NIỆM TIN là cuon sach Giao ly cho người dự tong, mục đích đàc biệt trình bày giao ly đạo Chua cho những anh chị em đàng thanh tam tìm Chua, muon hiệu biết Chua, vui mững gap gỡ Chua, song với Chua.
Nết đặc biệt cua cuon giao ly nay: trình bay nội dung sư điệp Tin Mưng cựu đọ cua Chua Giếsu Kito cho cac anh ếm dữ tong cach tế nhị, mới mế, theo lối than hoc đôi thoai hiện nay, chữ khong vận dung khoa minh giao co điến ngay xữa.
Cuon giao ly nay nhữ muon giới thiệu đao Chua mọt cach co khoa hoc, thực tiện, song đọng, chữ khong qua kho khan, trừu tữớng. Loi trình bay giao ly nham chia sệ mot so" kinh nghiệm vệ đới song đữc tin cu thệ cua mình cho ngữới anh ệm đang khao khat song với niem tin nới Chua, với tất ca long xac tín vao sự hiện diện quyện nang, an sung cua Ngai.
PHAN MỞ ĐẦU CON NGƯỚI SUY Tư TÌM HIỆU
1. The nào là ngưới trướng thành?
Ngữới trữớng thanh la ngữới lớn. Con ngữới lớn lện, trí khon phat triển. Ngữới lớn biết suy nghĩ, tính toan. Ngữới lớn ữa tra hoi thac mac, tìm hiệu đến tan can nguyện, nguon goc cua cac sữ vat hiện diện ớ xung quanh mình. Ngữới lớn biết tữ hoi, tìm hiệu chính mình.
Ngữới trữớng thanh la ngữới biết mình. Con ngữới biết mình khon ngoan hớn muon vat: “nhân linh ưvạn vật”.
Con ngữới đac biệt co linh hon.
Cac vat khac: hoac la vo hon (khoang vat); hoac chỉ co sinh hon (thữc vat); hoac co giac hon (đọng vat). Duy chỉ con ngữới co linh hon thiếng liếng bất diệt.
Con ngữới có kha nang phan biệt điếu phai, điếu trai, điếu thiện, điếu ac, điếu tot, điếu xấu. Con ngữới nhạn thữc đữớc trach nhiệm cua mình. Con ngữới biết mình: phai lam điếu lanh, tranh điếu ac.
Con người cao quí hơn muôn vật ở chỗ con người biết mình cô tư do. Con người cam thấy hanh phúc chấn thực khi mình đườc song bình an va tư do. Đong thời, vời trí khon sang suốt, con người biết tư hoi:
Đời song mình co y nghĩa gì?
Song va hanh đọng như vạy co nghĩa ly gì khong?
Con người song đế lam gì?
Tường lai mai sau, con người sẽ đi về đau?
Trong cuon sach Tư Tưởng, Pascal đa nhân định: “Con người là một cày sậy yếu ớt nhất trong thiên nhiên, nhưng là cày sậy biết tư tưởng ”
Vạy người trường thanh phai biết tư tường sao cho đung; phai biết suy nghĩ vẽ cuộc đời cho khon ngoan va tìm ra đườc những cau tra lời cho that chính xac.
co lế những cau truyện sau đay sế minh hoa phan nao sự khon ngoan, thong minh trong cach ưng xư.
1. Truyện Ngưới con gài thong minh.
Xữa co mọt bac chan cữu nha nghếo. Tữ nho, bac đa phai tha phữớng cau thực, đi chan cữu thuế ớ nhiếu nới. Luc vế gia, ong chan cữu cho nha vua. Mot hom vua bao ong:
- Nha ngữới hay dan đan cữu ra chớ ban, va mang vế cho ta ca tiến ban lan đan cừu.
Ông lao chan cữu hiến lanh, that tha, trung tín, chữa bao giớ trai lệnh vua, va cung chữa bao giớ nghệ mọt lệnh truyện ếo lệ nhữ vây. Ông tữ nhu:
- “Lam sao toi co thế đếm vế ca cai đa ban va ca tiến ban đữớc?”
Ông trớ vế nha, buon rau, lo lang lam. Co con gai ong, mữới bay tuổi, chay ra đon ong. Co thấy cha buon kho thì hoi:
- Thữa cha, cha co việc chi buon kho vạy?
Ông bến kế lai cho con nghệ lệnh vua truyện, va bao: “Sữ tình nhữ vạy lam sao cha khong lo buon đữớc”.
- Chang viẽc gì phai lo, cha a. Con xin cha cư đi ngu ngon. Sang sờm sế đếm lai n^u điếu tot lanh hờn buoi chiếu.
-Sao? Con nghĩ la cha co thế lam đườc viẽc vua trao ha con?
- Vang sang mai cha cứ dan đan cưu ra chờ ban. Cha xến long cưu ban. va cha trờ vế vời ca đan cưu va tiến đa ban long, như lếnh vua ^yến.
Nghế con noi, ong mờ cờ trong bung. Ông đi ngu mọt giấc an lanh. Hom sau, ong đếm bay cưu ra chờ xến long ban, va trờ vế vời đan cưu va tiến ban long, đếm nap cho vua. Vua lếnh bo tiến vo kho va ban cho ong mọt con bế. Rui thay, con bế xinh đẹp cua ong lờn lến lai đi an co lac sang vườn cua mọt nha giau bến canh. Han bat con bế, đếm nhốt chung vời bay cua han. Người chan cưu đến xin lai hay chuoc, han cung chang cho. Hai bến cai nhau va kiên đến vua, xin xết xư.
- Tau đưc vua, người nha giau nay đa lấy mất con bế ma bế ha đa ban cho than trườc đay.
Nhưng tến nha giau cai lai:
- Đau co. Toi chỉ bat những con bế cua toi, an
. yv 4 ^ 9 9 . ./V ề
trến đong co cua toi.
Vua khong biết xử ra sao, ra lệnh rang:
- Cấc ngữới hay vế va sang mai lai đay. Ta sệ trao bế cho ai tra lới đung đữớc cấu hoi sau đay: cai gì mạp nhất? cai gì nhanh nhất? cai gì ếm dịu nhất trên đới nay?
Ca hại trớ vế. Ông lao chan cữu rất buon. Con tến nha giấu vui sữớng. Vớ anh ta hoi:
- Vua giai quyết ra sạo?
Ầnh ta đạp:
- Sang mại ta phai tra lới cho vua: cai gì mạp nhất? Cai gì nhanh nhất? Cai gì ếm dịu nhất trên đới nay?
Chị vớ liến hiến kế cho chong, va anh ta tấm tấc khến hay: Đung qua đi, nang ới! Khong co gì mạp bang con hếo nai nha ta. Khong gì nhanh hớn con cho san nha ta: no đuoi bất kịp ca tho rững. Khong gì ếm đếm hớn chiếc nệm long cua vớ chong ta. Khong gì ếm dịu hớn mạt ong cua ta.
Con ong chan cưu long buon rười rười. Con
/ • A 4 A7 1 9 •
gai ong đến hoi:
- Cha ời, sao cha buon ba thế?
Ông kế lai cấc cấu hoi cua vua ma ong chưa biết tra lời sao cho đung. Con gai ong mời noi:
- Cha ời, cha cư đi ngu ngon đi. Ngay mai, khi vua hoi: cai gì map nhất trên đời nay, thì cha hay tra lời: chính la trai đất. Cai gì nhanh nhất, thì cha hay đấp: Đo la tư tường, cai suy nghĩ, y nghĩ cua ta. Cai gì ếm đếm nhất, thì cha hay thưa lấ: Giấc ngu. Con cai gì ếm dịu nhất thì cha hay đấp la cai goì đấu, nhưng vua hay đế tay dười đấu lấm goì, đế co giấc ngu ngon va giấc mọng đẽp.
Người chấn cưu thấy an tấm hờn. Nhưng vấn con lo. Sang mai, hai người vao cung. Vua hoi: Thế nao, cai gì mấp nhất?
Người giấu nhanh nhẽn đấp:
- Thưa con hẽo nai ba nấm cua toi, nặng trên mười ta, mờ dấy ca gang tay. Toi khong thấy gì mấp hờn no trẽn đời nấy.
Con ong chấn cưu thì thưa rang:
- Tau bệ hạ, than trọm nghĩ rang: khong gì mạp bang trai đất nay, vì no nuoi song va chữa đựng đữớc mọi ngữới chung ta.
Vua khến cấu tra lới cua ong thất chính xấc. Vua lại hoi anh nha giấu:
- Cai gì nhanh nhất?
Ầnh ta đạp:
- Thữa ngại, đo la con cho san nha toi. No chạy nhanh hớn ca tho rững.
Nha vua quay sang hoi bấc chan cữu. Ông ta khiếm ton đạp:
- Muon tấu bệ hạ, than nghếo kho, nến trọm nghĩ la: cai y nghĩ cua ta la cai nhanh nhất. Trong khi hạ than đang ớ đay, những chớt nghĩ tới đứa con thì y nghĩ đa bay vế tới nha với đữa con roi.
Vua hoạn nghênh cấu tra lới cua bấc chan cữu. Va vua khang định: Đo la cấu tra lới rất đung.
Vua lại hoi:
- Bay giớ, ong nha giấu, hay noi cho ta biết: cai gì ếm đếm lại ếm dịu nhất trên đới nay?
rri Ạ __ 4.0 _ ____________ 1 _1_ Ạ _ V Ạ 4^ 1_ ^ _ z ế
- Tấu đưc vua, khong gì ẽm đẽm bấng cấi nẽm long cua vờ chong toi, lai khong gì ẽm dịu hờn to ong đấy mất trong vườn nuoi ong cua chung toi.
Vua hoi:
- Con bấc chấn cừu, bấc tra lời sao cho cấu hoi đo?
Người chấn cừu đấp:
mẠ _ _ 1_ ^ 1__ _ * Ạ7 _ *>_ Ạ________ 4^ _1_ A7, V _ * ế A7 •
- Tấu bẽ ha, giấc ngu ẽm đẽm nhất vấ cấi goi lai ẽm dịu nhất, nhưng bẽ ha sẽ co nhưng giấc mọng đẽp, nếu bẽ ha đế tay dười đấu lấm goi.
Nha vua lai khẽn cấu trấ lời cua bấc chấn cưu va lẽnh cho anh nha giấu phai tra lai con bẽ cho bấc chấn cưu vì ong đa thang cuọc.
Sau khi anh nha giấu đi roi, đưc vua lai hoi ong chấn cưu:
- Ai đa chỉ cho ong cấch tra lời như vấy?
Người chấn cưu that tha đấp:
- Đo la con gai ha than đa gop y.
Nha vua bẽn nghĩ phai thư co ta mời đườc. Vua noi:
- Vạy ong hay cam bo sới gai nay vế bao con gai ong may quan ao cho tất ca binh sĩ cua tram. Nếu khong sệ bị mất đau.
Ông chan cữu vế, coi long tan nat. Ông tự nhu: “Tranh vo dữa gap vo dữa”. Những co con gai ong xin ong đừng buon.
Nang bao:
- Con sệ may, cha ạ! Cha cữ đi ngu ngon. Sang hom sau, khi cha co thữc dạy, co đữa cho cha mọt nam cui nho va noi:
- Xin cha hay đữa nam cui nho nay cua con cho Đữc vua va “Xin vua hay lam cho con mọt cai khung cữi, vai cai guong tớ, mọt con thoi va những ong chỉ cung mọi dung cu can thiết đế dệt”.
Ông lao chan cữu lo sớ vao cung, trình đữc vua:
- Kính tấu bệ hạ, toi đếm cho ngại mọt nam cui nho va con gai toi xin ngại lam cho no mọt cai khung cữi, vai cai guong tớ, mấy suot chỉ cung mọi dung cu can thiết đế dệt.
Noi xong, ong đữa nọp vua mọt nam cui to bang mong tay cai.
Nghệ thấy thế, vua sai ngữới luọc mữới cai trứng gạ, va vua đữa cho ong lao chan cữu, bao đếm vế cho con gai ong cho gạ ấp thanh gạ con. Nếu mữới cai trững niệm ấn nay khong nớ thanh gạ con, thì co gai sệ mất đau.
Ông chan cữu kho sớ, trớ vế, đếm thếo mữới cai trứng va kế lại lệnh truyện cua vua cho con gai nghệ. Co gai vui mững lấy mữới cai trứng đếm phất cho cấc ếm nho an hết va noi:
- Cấc ếm hay an đi, qua cua vua ban cho cấc ếm đấy!
Sau đo, co lấy hại nam thoc, cho vao noi luọc cho chín đi. Đến sang hom sau, co đếm bo vao mọt cai tui nho, đữa cho cha co va noi:
- Xin cha hay đữa cai bị nay cho đữc vua va trình vua: “Hay giếo chung đế lấy thoc cho gạ con an”. Nếu ong bao: “Đay la thoc đa luọc chín roi, thì cha đừng sớ ma thữa rang: Con gai toi noi: mữới cai trững vua đữa cho no cung đa luọc chín roi”.
Ông lao chan cữu mang bị thoc đến cung va thữa rang:
- Tau bệ hạ, con gai toi bao đếm đến cho ngại so" thoc nay, đế giếo cấy lấy thoc cho gạ con an.
Nha vua nhìn thấy thoc thì noi rang:
- Những thoc nay đa luọc chín roi, sạo mọc đữớc?
- Vang, con gai toi cung noi thế, la sao no co thế ấp nớ mữới cai trững đa luọc đữớc?
Lan nay, đức vua biết la co gai rất thong minh, liến sai mọt quan cạn than mạc giạ ngữới dan thữớng đến thữ co gai. Ông ta go cữa nha ong chan cữu những khong co ai tra lới. Lam sao bay giớ? Ông ta đấy cửa bữớc vao, ong thấy co gai đang ngoi bến lo sữới.
Co lam vế ngạc nhiến hoi:
- Xin loi ong, nha toi khong co tại.
- Co ớ nha mọt mình thoi sạo? Co co ba ma, anh ếm khong?
- Toi co mọt anh.
- Ầnh co đạu?
- Anh toi đi đoi tến vai thữ hạt.
- Anh co sạp vế chữa?
- Nếu anh toi đi đường ngấn nhất thì vẽ chấm. Nếu anh đi đường xa thì vẽ nhanh hờn.
- Thế mẽ co đấu?
- Mẽ toi đến nha hang xom lấm mọt co dấu mời tư hai ba cu gia.
Ông quan that chang hiếu gì nhưng lời co đoi đấp. Bí qua, ong đanh thu that sư tình, va xin co giai nghĩa những lời co đoi đấp, đế ong vẽ tấu vua.
Co đấp:
- Nếu trong nha khong co cho, thì coi như nha khong co tai. Ai đo ra vao tư nhiẽn. Anh toi đi xay thoc. Khi nhưng hat thoc đa xay roi thì đoi tẽn thanh gao hay bọt, tấm. Trẽn đường vẽ nha toi, co hai loi: Đường gan co quấn, nẽo xa khong. Đi đường gan, anh toi thường ghẽ quấn, nẽn vẽ chấm. Đi đường xa, khong co quấn ma lai hoa ra nhanh hờn. Mẽ toi thực hiẽn cấu tuc ngư: Sửà hài cài ào cu thành một cài ào mới đày.
Ông quan khẽn ngời:
- Co noi rất hay.
Ông trớ vế trình thuat lại mọi điếu nhữ lới ngạn ngữ co noi cho vua: đay ly thu va khon ngoạn.
Vua lại thữ tai co lan cuoi. Vua cho với ong chan cữu tới va bao:
- Hay vế noi với con gai ong đến cung điện cua ta, khong cới ma cung khong đi bọ, khong trên đữớng ma cung khong ớ trên, khong mạc ma cung khong cới. Mang qua cung nhữ chang mang. Nếu nang đến đay đung nhữ lới, thì nang sệ la hoang hấu khon ngoan cua đất nữớc chung ta. Nếu khong thì sệ mất đau.
Ông chan cừu long buon kho, trớ vế kế lại cho con gai cững nghệ những điếu vua đa dạy. Những co gai an ui cha:
- Cha ới, hay đếm cho con cai lữới bất ca, mọt con tho rừng con song va đoi chim bo cấu xinh xinh.
Khi ngữới cha dọn cho con những thữ can dung, thì nang tữ cuon vao mình chiếc lữới bất ca, giấm trên cu ong choi, mang thếo tho rững va đoi chim cấu.
Co lến đữớng tới cung vua. Mọt chan trên đữớng va mọt chan trên co. Đến cữa cung điện,
mọt bấy cho dữ chay ra cấn. Co tha con tho rưng, chung liẽn đuoi thẽo. Co tiến thang vao hoang cung, đưng trườc ngai rong co thưa:
- Xin kính chao bẽ ha! Xin bẽ ha hấy vui nhạn mon qua nấy cua tiẽn nữ.
Co lấy qua la đoi chim cấu cấm trẽn tay, trao cho vua. Vua vừa đon nhấn thì co tha chim bay mất. Thế la hoan thanh tất ca nhưng đoi hoi cua vua. Vua thấy nấng thong minh, kiẽn nhấn trong thư thấch. Vua hoi nấng rang:
- Ai đa cho nấng đườc thong minh va khon ngoan như thế?
Nấng đấp:
- Tấu đưc Vua, chính Thường Đế Ngai đa ban cho con nhưng điẽu ấy.
Thế la đa vui mưng cười nấng lấm hoàng hàu khon ngoàn va họ chung song vời nhau suot đời”.
^ Người khon ngoan la người biết kham pha ra nhưng điếm hoc bua nhất, tìm ra nhưng lời giai đấp cho nhưng bai toan kho đat ra trong coi
đới. Ngữới thong minh, khon sang la những ngữới tìm ra ngay những lới giai đạp chính xấc. Đong thới trong mọi ững xữ luon lam chu đữớc vấn đế, khong lo au, khong hot hoang, khong sớ hai. Những luon bình than tiến tới điếm cuoi cung cua cuọc thach đo’ đế đạt tới thanh cong.
2. Truyện Vua Salomon khôn ngoan
Trong Kinh thanh, Sach Cấc Vua cung tữớng thuat lại cho chung ta Truyện Vua Salomon khon ngoạn.
“Mọt ngay kia, co hại ngữới đan ba bất thuấn cung nhau, kếo đến thữa kiện trữớc mạt vua. Mọt trong hại y thị tấu vua rang:
- Muon tấu thanh thữớng, toi va chị kiạ ớ chung mọt nha, va toi đa sinh con. Co chị ấy ớ trong nha. Toi ớ cữ đữớc ba ngay, thì chị ấy cung sinh con. Chung toi ớ chung với nhau, khong co mọt ngữới lạ nao ớ trong nha. Chỉ co hại ngữới chung toi ớ trong nha ma thoi.
Mọt đếm nọ con chị ấy chết, vì chị ấy đếm ngu nam đế lến con. Giữa đếm chị đa dạy bong lấy con toi nới cạnh sữớn toi, trong luc toi đang
nấm ngu, mấ đat no nấm nời long chị. Con con chị đa chết, chị đẽm đat nời long toi. Sang ngấy toi dấy cho con bu, thì thấy no chết roi. Nhưng khi nhìn kĩ no ban ngấy, thì nấy no khong phai la con toi, đứa toi đa đẽ ra. Nhưng chị kia noi:
- Khong đấu, đưa song chính la con toi; đưa chết la con chị.
Chị kia cai lai:
- Khong phai, đưa chết la con chị, đưa song la con toi.
Họ đa cai nhau như thế trườc mat vua.
Đoan vua phấn:
- Lấy cho trấm mọt thanh gườm.
Va người ta đẽm gườm đến trườc mat vua. Vua lẽnh phanh thấy đứa song lấm hai va cho chị nấy mọt nửa, chị kia mọt nưa.
Chị co đưa con song khoc loc, long da no bong xot lẽn vì con, chị tấu vua:
- Dấm xin thanh thường cho chị kia đưa con con song. Xin đưng giết no.
Nhưng chị kia noi:
- No chang thuọc vẽ chị, cung chang thuọc vẽ toi. Đung như vua đa truyẽn day: xin cư phanh thấy.
Đưc vua lẽn tiếng phấn:
- Hay cho chị đang khoc loc kia đưa trẽ sờ sinh con song, đưng giết no.
Toan thế dấn Israẽl nghẽ biết phấn quyết cua vua thì đẽm long kính phuc uy cua vua, vì họ thấy nời vua co sư khon ngoan cua Thiẽn Chua đế thi hanh cong ly.
Chung ta thường noi: co những con người được Trời bàn cho trí khon ngoàn, uyên bác hớn ngữới.
Kinh thanh ghi lai rang: “Thiên Chuà đà bàn cho vuà Sàlomon đữờc long trí khon ngoàn hờn tàt cà sữ khon ngoàn cuà ngữời Phữờng Đong và cuà dàn Ai Cập. Ông khon ngoàn hờn tất cà càc bàc hiên nhân quàn tữ trữờc ong”. (1 V 5, 9-14)
Tiếng đon vẽ sự khon ngoan cua Vua vang khấp cấc dấn nườc. Salomon đa viết ba ngấn cấu chấm ngon va thi ca ong sang tấc ca trẽn
1005 bai. Càc dan xung quanh hết thay đếu nghệ biết sữ khon ngoạn loi lạc cua ong. Nữ hoang Saba nghệ đon vế sữ khon ngoạn cu ạ vua Salomon đa đến ra cấu đo" thữ tai ong. Ba đến thu đo Giệrusàlệm với ca đoan quan than hao hoa sang trọng hết sức. Lạc đà tài hữớng tràm, vàng bạc cung nhiều ngọc quí.
Bà đến và noi với Salomon tất cà những gì tính toàn trong long. Vua Salomon đà giài đàp cho bà tất cà mọi điếu bà thỉnh vấn. Khong co điếu nào là ấn khuất trữớc vua mà vua khong giài đữớc. Khi Nữ hoàng thấy tất cà sự khon ngoạn cua vua Salomon và dinh thự làu đài, co
1_v __ A7 , ệ yv , r? 1 /, . • Ậ ,1 Ậ ___ A 1 _ Ặ _ _ ____
bàn yến tiệc, to chức triếu thàn quàn hàu, y phuc, nhất là đến thớ dàng hiến Giàvế Thiến Chua, bà rất đoi ngạc nhiến, thàn phuc. Bà đà noi với vua Salomon ràng:
- “Quà thàt, tất cà những điếu toi đà nghệ khi
Ọt ______ Ạ _ 1 _ V_____ / _______________ • Ạ . V • IV ____________ V_______________ • t_t_ Ạ
ớ quế nhà vế càc việc ngài làm và vế sự khon ngoạn cua ngài, toi đà khong muon tin những lới đon đài cua thiến hà cho tới khi màt thấy... thì này, ngữới tà đà khong thuàt lài đữớc mọt nửà vế sự khon ngoạn, phuc lọc cua Ngài đà troi xà lới đon thoi toi đà đữớc nghệ. Chuc tung Thiến
Chua cua Ngai! Đấng đa sung ai ngai va đat ngai trẽn ngai Israẽl. Người đa đat ngai trẽn ngai đế thi hanh đưc cong chính”. (1 V 10, 1-10)
Roi ba đa dang cho vua mọt tram hai mười ta vang va hường tram nhiẽu qua đoi cung vời ngọc quí. Chưa bao giờ người ta thấy nhiẽu hường tram như hường tram nư hoang Saba đa dang cho vua Salomon (1 V 10, 10).
Như vấy, sự khon ngoan tai trí khong phai tư nhiẽn ma co đườc, cung khong phai ai cung co đườc tấi trí thong minh như nhau. Nhưng bấc đai tai đai trí la nhưng: Thiên tài, Thiên phu, chính Thiẽn Chua đa ban tang, phu bấm cho ai, tuy y Ngai. Ngai yẽu thường ai thì Ngai đa tiẽn liẽu mọi sư cho người ấy, va Ngai cất đat họ lẽn đế thi hanh cong ly, đế đẽm lai bình an, hanh phuc cho nhiẽu người.
Chung ta, moi người cung đườc Trời ban tang mọt chỉ sô' thong minh nhất định như cai
Ạ7 _ , V ệ J_ s , ề r*?_ 1__ V 1 ề ỵs _ _ rri "ì._ 1_ ^ _ _ _ 2 _ 1- _ _ ề
von tấi trí tiẽm ấn, ky diẽu. Tuy hoan cấnh moi người, chung ta co bon phấn phai phất huy nhưng kha nấng Thiẽn Chua đa phu bấm cho đo đế lấm lời gấp đoi, gấp nấm, gấp mười cho Chua va phuc vu tha nhấn. Co nhan thưc ro
đữớc những bon phàn và y nghĩà nhữ thế cu à đới song, chung tà mới càm thấy đới song tà co y nghĩà thàt và cuọc đới tà mới là cuọc đới đếm lài hạnh phuc chàn thàt.
Ngữới khon ngoan con là ngữới biết lữà chọn đi tìm y nghĩà đới song. Đung rà, con ngữới co thế tữ hoi: song như thê' nào mới là cuọc song co y nghĩà chàn thực?
II. ĐI TÌM Y NGHĨA ĐỜI SÔNG CÔN NGƯỜI.
Người biết song mọt cuọc đời co y nghĩà la người la người biết tra lời đung nhưng cấu hoi sau đấy:
- Toi là ài?
- Con ngữời là gì?
- Số phàn con ngữời sẽ rà sào?
- Toi song ờ đời này đê làm gì?
1. Toi là ai?
La người trường thanh, co bao giờ ban bất chờt tư hoi mình cấu ấy chưa?
Đo la mọt cấu hoi suy tư phấn tỉnh. Toi tư hoi vẽ chính mình. Đời toi đà bắt đàu nhữ thế
nào? No tữ đâu đến?
Đa hấn toi do cha mẽ sinh ra. Nhưng ngay ca cha mẽ va du cha mẽ toi la nhưng nha bấc học đi nưa cung khong biết trườc đườc đời toi no sẽ như thế nao? Tường lai toi sẽ ra sao? Trí khon toi, tấm tính toi no sẽ phất triến, lờn khon như thế nao?
Cấc ngai chang quyết đoán trườc đườc. Du la những nghiẽn cưu tiến bọ vẽ tiến trình sinh
sàn và di truyện học ngày nay, cung chàng giup ích gì nhiếu cho sữ hiếu biết vế toi.
Mọt ếm bế chào đới vàn là mọt huyện nhiệm. Bí màt cua sự song vàn là mọt lành vữc con ngữới luon suy tữ tìm hiếu. Con ngữới vàn chữà làm rà đữớc sữ song và khong vĩnh viện duy trì đữớc sự song.
rp ệ Ạ -IV Ạ . 7 • .Ạ _• 7 4 Ạ J / Ạ , _ _ _
1 oi vàn là mOt hiên sinh đOc đào mọt con ngữới lịch sử.
Toi co mọt toa đọ khong giàn và thới giàn.
rri___ . _ 4Ạ _ 11 Ạ _ _ / , Ạ • ________________________ V _____________ V_________ ệ _ ~
Trữớc đày khong co toi, và sau này roi cung khong bào giớ co toi. Toi là mọt con ngữới. Toi là mọt sinh vàt cào đàng, co linh hon bất diệt. Toi linh thiếng hớn muon vàt. Toi co đữớc mọt so" những khà nàng. Những đong thới toi cung bị giới hạn: khà nàng tài trí toi khong vo hạn.
Toi luon song với nhưng người khàc xung quanh toi. Nhớ già đình, moi trữớng xà họi, Toi dàn dàn phàt huy mọi khà nàng thiến phu. Toi vào đới nhữ mọt àn huệ cua Thiến Chua, cung với cong ớn to lớn cua chà mệ toi:
“Cong chà như núi thái sớn,
Nghĩà mê như nước trong ngúồn chày rà”.
Toi song vấ lờn lẽn nhờ bao cong ờn sinh thanh dường duc cua cha mẽ va nhưng người than thường.
“Gio muà thu mê ru con ngu,
Nàm cành chày thức đu nàm cành”.
Tình yẽu hy sinh quang đai cua cha mẽ toi day toi rang: Toi khong co đờn. Toi khong đờn đọc. Nhưng toi luon song trong tình yẽu thường đum bọc cua gia đình, cua nhấn quấn xa họi. Toi song vời nhưng người toi thường yẽu vấ nhưng người yẽu thường toi.
Toi song liên đời vời người khấc. Niẽm vui cua toi sau lao đọng vất va mẽt nhọc, chính la thấu lườm đườc kết qua, đẽm tang lai tất ca nhưng thanh qua đo cho những người toi yẽu.
Toi song vời nhưng ườc mờ nho nho, những mọng đẽp mong manh, nhưng hoai bao nhiẽu khi khong noi lẽn đườc bang lời noi.
Toi om ấp nhưng ưu tư. Toi mong ườc đườc mọi người xung quanh thong cấm, hiếu biết toi.
rri Ạ • ______ Ạ7 _ _ Ạ7 _ ____ Ạ _ 4 V.ề iA7, 4 _ 4^ Ạ7 _ _ ________ •
Toi muon song cuọc đời tot đẽp, đấm ấm, an vui. Toi muon đời song toi vấ đời song những người
xung quanh toi đườc hanh phuc. Nhưng hanh phuc co phai đờn gian, dẽ dang như vấy khong?
Tai sao Toi đau kho? Con người sinh ra đế hường hanh phuc hay đau kho? Đau kho đến vời con người tư bao giờ Nguon goc loai người bời đấu? Than phấn con người sẽ đi vẽ đấu?
Lờn lẽn, cang song sấu vao long thời gian, toi cang ưa thấc mac. Toi thích nhưng giờ tram ngấm suy tư mọt mình.
Toi thích nhưng ngấy giờ song chan hoa anh sang trườc thiẽn nhiẽn bao la, long lọng... Bấu trời xanh lờ, biến ca mẽnh mong. Thời gian như lang đọng. Bao cấu hoi dọi vang trong tấm trí
toi mong tìm ra lời giai đấp.
Trườc đấy chưa co toi. Toi đang song. Sau nấy roi cung sẽ chang co mat toi nưa trẽn coi đời nấy. Đấy la mọt cuọc hanh trình. Đời toi la mọt lữ khấch. Toi đang đi trẽn mọt đoan đường đời. Đời song toi hờn kẽm cung lấm cung chỉ ngot ngẽt trong vong 100 nấm:
Bà vạn sàu ngàn ngày là mày?
Cành phu du trong thày cũng nực cữời.
Như bong đên, như mày nổi, như gio thoi, như làn khoi biếc, như giấc chiêm bào
Đới song nhữ con ngữới như giấc mọng kê vàng: chong qúà, màú hết: như múi tên bày, như chiếc thoi đưà...
Những toi là mọt sinh vàt co y thữc. Toi biết nhàn định vế toi. Toi biết trà hoi tìm hiếu chính mình. Toi bới đàu mà đến? Toi đàng song? Sữ
_ A7 _ 9 4_ _ -4- ề 1 ^ 4 Ạ7 1 Ạ 1 Ạ7_____________________________ 1 A7, rp Ạ ệ
song cua toi đàng đi dàn đến cho chàm hết. Toi sệ đi vế đàu?
2. Con người bởi đâu ma cô?
Nhữ thế đo: Nguon goc cuà toi, toi chữà ro làm. Co lệ vì toi là toi. Toi gàn toi quà, nến khong nhìn thấy mình đữớc. Ngữới tà bào:
Múốn nhìn ro toàn thể trái đất, con ngưới phải đi rà Xà khoi no. Con ngưới phài rà kho i trài đất. Con ngưới phài ngoi trong nhưng con tàú vũ trú, vượt lên khong giàn. Và qúà khúng cưà so cúà con tàú vú trú, ngưới tà nhìn lài trài đất.
Ngữời tà thày trái đàt là mọt hành tinh, mọt quà địà cầu tron, rực rờ mọt màu xành tữời.
Vấy toi cung phai đoi hường nhìn. Thay vì tự nhìn mình, toi xin đi thẽo vết chấn nhưng nha khao co học, nhấn chung học, than học. đế tìm kiếm lai lịch sử khấch quan cua loai người.
Cấc nha nghiẽn cưu thường đong y vời nhau nhạn định rang: “Loai người đang co. Con người đang song. Con người phai co to tong. Con người phai co gia pha, dong giong”
Con ngữời co to co tong,
Nhữ cày co cọi, nhữ song co nguồn.
Nhưng kinh nghiẽm cho chung ta thấy rang cang lui xa, ngườc dong dĩ vang, ta chỉ con nhờ mang mang mọt ít biến co’, mọt đoi ky niẽm vẽ
,Ạ ,__________ /?• J. V* • Ạ7 9 / 1 _ Ạ. _ A ế ^ _ 1 _ Ạ7 • 9 .
tẽn tuoi, đời song cua cấc bấc tiẽn boi cua ta.
Cang lui sấu vẽ qua khư, thí du: Cấch đấy vai tram nấm trườc, to tiẽn, ong ba. chung ta đa song, ấn mạc, ờ, sinh hoạt như thế nao? Ta kho long mường tường tường ra đườc.
Lịch sư nhiẽu dấn tọc thường tư hao la co bon hoạc nấm ngấn nấm vấn hiến. Co người chu trường dấn tọc mình đa co tư thời tiẽn sư,
thời co sư, thời con người mời bất đấu xuất hiẽn trẽn hanh tinh nấy. Nhưng co di tích gì xấc định đườc điẽu qua quyết đo khong?
Kế tư khi con người co vấn hoa, người ta chỉ thấy lờ thờ mọt đoi nẽt sờ sai qua nhưng dấu tích đế lại nời cấc hang đọng, thời con người con ấn long ờ lo. Cung co đoi khi nha co sinh vạt học sưu tạp đườc mọt so" vạt hoa thạch, chìm sấu dười cấc lờp địa tang đườc khai quạt, sấp xếp lại thanh mọt số hình tường gia định, ghẽp noi mọt so" manh xường vun va lạp thanh gia thuyết: Co lê đày là thuy tổ củà con ngữời trên hành tinh củà chung tà. Những trong các lành vực già thuyết, các Thuyểt Tiên hóà và Biên hoà này vẫn chữà co lời giải đàp minh xàc, nhàt định. Già thuyết vàn nàm trong già thuyểt... đế như mọt tiẽn đẽ cho con người đạt thẽm nhiẽu cấu hoi, tiếp tuc con đường tìm kiếm.
Vì thẽo như nhạn định cua cấc nha khoa học, thì Thuyết Tiên hoà cho đên này vẫn chữà phải là định luật khoà học bất biển. Đo mời chỉ la nhưng lấp ghẽp, chấp va rời rạc giưa cấc vạt chất vo cờ va sư song, giưa hon song sinh vạt va linh hon con người vàn con mọt quãng
cách, mọt ngữớng cữà mà mọt mình khoa học thữc nghiệm khong thế vữớt quà đữớc, khong thế càt nghĩà đữớc: Vì sào tư cài trước lài nhày sàng cài sàú? Và sang nhữ thế nào?
Nhà sinh học J. Kàlin viết: Đẩ giài thích ngúồn gốc tinh thần con ngưới, càc y niêm và phướng pháp cúà một mình khoà hoc sinh hoc khong đú. Đo là môt điếm giới hàn. Ớ đo tiêng noi cúà nhà khoà hoc thực nghiêm phài im đi, nhướng cho cho thinh lặng cúng kính. (Trích T.H.S.T. 1-11. Tràng 76. X. Làpplê I. Trg 65).
Nhữ thế thì vấn đế: càn cữ nguyện vào khoa sinh học mà thoi đế đi tìm lài nguon goc con ngữới vàn con là vấn đế mo chàú đày biến.
Biến quà khứ nhàn loài thì dày đàc, mệnh mong. Tuoi tàc con ngữới thì quà ngàn ngui, khà nàng con ngữới lài co giới hạn đế làm những cong việc quà dài! Những điếu con ngữới bàt đàu khàm phà vế Ngúồn goc loài ngưới thêo Khoà hoc mới chỉ là nết chấm phà, vài điếm loệ sàng làn tinh, muon phà rọi vế quà khữ xà xàm mu mịt, hàu nhữ khong sào thấu đữớc.
Nhưng nếu khoa học khấch quan khong cho ta đu phường tiẽn, thuyẽn buom đế bời vẽ biển mịt mung cua qua khư đế biết ro nguon goc con người, thì liẽu tường lai nhấn loại co cho ta biết ro hờn vẽ nguon goc cua con người hay chang? Sự thạt thì con người tư duy vấn luon tra hoi vẽ hiẽn hưu cua mình: Tại sao co con người? Loai người co tư bao giờ? Loai người co la do ngấu nhiẽn hay do an bai, sấp đạt? Thẽo Kinh Thanh thì Thiẽn Chua đa sang tạo nẽn trời đất, vu tru, cấc thiẽn thế, hanh tinh, cấc sinh vạt va con người như thế nao? Con người va lịch sư loai người sẽ đi vẽ đấu?
3. Số phạn tương lai của con người
Định mẽnh tường lai cua con người sẽ ra sao? Con người hom nay đang đưng trườc bình minh cua thế ky XXI hường nhìn vao tường lai nhấn loại.
Phường hường lịch sư loai người co vẽ tiến bọ tot đẽp vẽ tường lai.
Ngấy nay con người co vẽ khon ngoan, tiến bọ hờn cha ong chung ta ờ nhưng thế ky trườc vẽ mạt khoa học ky thuạt. Nhiẽu chưng bẽnh
truyện nhiệm đà bị đày xà. Ngày nay con ngữới đà khàm phà rà nhiếu phữớng dữớc trị đữớc những bệnh nan y mà ngày xữà càc y sĩ đành bo tày chịu tràn. Con ngữới khàc phuc đữớc nhiếu loi làm việc cữc nhọc, hào ton nhiếu cong sữc nhớ mày moc vạn nàng, đế song nhàn hà vui thu hớn.
Với những phữớng tiện mới vế truyện thành, truyện hình màu, vế cong nghệ thong tin ky thuàt so", vế điện ành, bào chí. Con ngữới ngày nay dế dàng, mau chong thàu bàt đữớc những trữ luớng thong tin nhành nhạy, chính xàc gấp bọi ngày xữà.
Ky thuàt điện tử đàng dàn con ngữới ngày nay du hành trến đoi hià bày dàm y nhữ trong truyện thàn thoại.
Loài ngữới đà co cớ họi tham quan, khào sàt, đạt chàn lến bế màt nguyệt càu, đàng dự tính du hành thàm những hành tinh khàc nữà trong thài dữớng hệ bàng những con tàu vu tru.
Xệt vế màt tích cữc: con ngữới ngày nay co loi song vàn minh, trình đọ, ít man rớ hớn xữà. Loi trững phạt phanh thày, moc màt, hoàc àn tữ
hình ờ nhiẽu nườc vấn minh đa loại bo hấn. Con người ờ nhiẽu nời co phong cấch cư xử nhấn đạo hờn vời nhau. Xẽt vẽ hường đi nấy, chung ta thấy con người đang tiến vẽ tường lai tot đẽp. Tuy nhiẽn xẽt vẽ mạt tiẽu cưc: Du đa sau bao nhiẽu thạp niẽn tiến bọ vẽ vấn minh khoa học ky thuạt, con người ngay ca đang song ờ trẽn những phấn đất vấn minh nhất lại vấn chưa xoa bo đườc chính bấn nấng hiếu thang, đọc ấc trong tấm con người. Loai người vấn thấch thức chạy đua vu trang, kế ca vu khí hạt nhấn, gấy nẽn moi đẽ dọa tấn sất ca tạp thế nhấn loại, như hai trai bom nguyẽn tư đa no ờ Hirosima (ngấy 06.08.1945) va Nagasaki (ngấy 09.08.1945) gấy nẽn nhưng tai họa khung khiếp khon lường. Thế mấ nhấn loại vấn khong ngưng thi đua chế ra bom A (bombẽs atomiquẽs), bom H (bom hạt nhấn đong vị hydro), bom ngai (bom nờtron) la loại bom hạt
_ 1 _____ _ ______ 1_ • ^ Ạ7 • V / ,1 /? , ệ__ 1 ệ yv ,
nhấn nguy hiẽm cuoi cung, co thẽ tiẽu diẽt hang triẽu con người trong vai giấy. Đong thời phong xạ rờngẽn lạp tưc gay nẽn nhưng biến tính vo phường cưu chưa. P. Bauẽr noi: “Nếu như mọt trai bom hạt nhấn, sức mạnh mọt mẽgaton no trẽn Nưu Ườc, thì lạp tưc chết
ngày 2 triệu ngữới và 3 triệu rữới ngữới sệ bị nhiệm xạ. Thành pho" Luàn Đon chỉ càn mọt trài bom 1 mệgàtôn no, làp tữc tiếu diệt trến 3 triệu ngữới”.
Viện sĩ Epghếni, Hàn làm viện Khoà học Liến xo noi: “Trên thế giới hom nay, mọt phut ngữới tà chi gàn mọt triệu đolà cho vu trang. Trong 40 nàm quà, kho vu khí hạt nhàn đà tích luy 50.000 đàu đạn nguyện tữ. Sức no tong cọng lớn hớn 5.000 làn càc chất no đà no tữ khi co chiến tranh cho đến bày giớ. Noi cu thế, moi ngữới chung tà hom nay đàng ngoi trên 3 tấn rữới thuoc no.
Tữớng lài nhàn loài nhữ thế thàt bấp bệnh. Mọt làn nữà, bong toi thàn chết lài chạp chớn sàn sàng càt đứt trong giày phut tất cà mọi ữớc mớ cua nhàn loài. Con ngữới mớ ữớc mọt tữớng lài trong sàng hạnh phuc hớn, tiện nghi hớn; những cho bi đàt là: nguy cớ huy diệt tững phàn hay tàp thế nhàn loài ngày mọt bất on hớn.
Nhữ thế, phài chàng là lịch sử loài ngữới quà khứ, hiện tại, tữớng lài khong co gì vững chàc.
Con ngữới đàng song co thế ky vọng đữớc những gì? Con ngữới làm gì đế làm chu đữớc vàn mệnh tữớng lài cua mình đày?
4. Con người song trên đời nay đe lam gì?
Trên đữớng đới, bạn gàp rất nhiếu ngữới. Bạn nhàn xệt thấy: co những ngữới họ song nhữ những kế mọng du trong cuọc song. Họ chàng biết tài sạo mình song, và cung chàng biết mình song đế làm gì? Ở đàu thế ky XXI này, thế ky vàn minh vàt chất, thế ky khoa học ky thuàt hiện đài. Nếp song đo thị và cong nghiệp cuon hut con ngữới vào guong mày quay cuong, don dàp nhữ cớn loc. Trạng thài tinh thàn con ngữới càng thàng, mệt nhọc, ít đựớc thành thới thữ giàn. Mọt so" ngữới đành chấp nhàn quện đi mọi sữ, tạm vui với cuọc song mày moc, xo bo. Mọt so" ngữới trế khàc hào hữc làn xà vào cuọc đới hữớng thu, vui chới thoa màn duc tình. Màc chà mệ can ngàn, nhà giào duc hữớng dàn cung khong đữớc. Họ nhữ con ngữà khong cữớng, nhữ con thiếu thàn lào mình vào lửà. Cung co mọt so" càc bạn trế sớm nhàn thức y nghĩà sàu sàc hớn cua cuọc song con ngữới: là dấn thàn phuc vu ly tữớng
ton giao, đạo đức, hay khoa học ky thuạt đế phuc vu con người, xấy dưng cong bang xa họi. Nhưng đa so" người khấc kẽo lẽ cuọc đời vất va, vạt chất: toi ngấy lo cờm ao, học hanh, lo cong danh, sư nghiẽp. Ườc mờ cua họ la phấn đấu đế thanh đạt mọt đời song kinh tế, vạt chất kha hờn, cho gia đình on định hờn: vẽ cấc khấu: ấn, ờ, mạc. Họ nhạn định vẽ trấch nhiẽm cu thế cua mình la phai lo cho cuọc song hang ngấy cua mình, cua gia đình va xa họi moi ngấy mọt tiến tời. Con mọt so" người khấc lại song cấu an, thờ ờ vời mọi trấch nhiẽm, kế cấ bon phạn trau doi kliến thưc va tư cấch con người cua chính mình. Họ song tấn trạng hoai nghi, tiẽu cưc coi đời la phi ly. Trườc bấi toan kho giai la cuọc song, họ bo tay, đấu hang, khong đi tìm lời giai đấp. Tấm gường ngời sang cua nha bấc học Albẽrt Einstẽin: khi ong đoi diẽn vời cuọc đời, trườc thiẽn nhiẽn vu tru rọng lờn, A. Einstẽin đa cấm thấy ngấy ngất, sững sờ trườc sư hai hoa cua cấc định luạt thiẽn nhiẽn, do Thiẽn Chua đa an bai.
Nha vạt ly Louis Dẽ Brogoliẽ con lạc quan hờn nữa. Ông noi: “Người ta chỉ cấn phai biết
ngạc nhiẽn đung mưc hờn nưa trườc những huyẽn bí cua vu tru, nhưng la nhưng huyẽn bí cua vu tru, nhưng la nhưng huyẽn bí co thế dấn dấn minh giai đườc. Con người co khấ nấng xấy dưng đườc mọt khoa học trẽn nẽn tang đo (Physiquẽ ẽt Micro - Physiquẽ P. 230). Ở đấy, chung ta khong muon xếp loại cấc hạng người nhưng chung ta chỉ muon quan sất mọt so" hiẽn tường tiẽu biếu cua mọt so" nhưng thai đọ song cua con người thời đại, trườc vấn đẽ: Con người song đế lấm gì?
Cấu hoi: Toi song đê làm gì trên đời này? Vấn la mọt bấn khoan thấc mac triẽn miẽn, thuc bấch toi đi tìm lời giai đấp sao cho thoa đấng.
Khong cấn phai nhưng nha triết học hay khoa học chuyẽn nghiẽp mời tra lời đườc cấu hoi đo. Nhưng tuy vao hoan canh song cua toi, toi co thế nhạn biết đườc lời giai đấp cho cấu hoi đo đang ấm vang trong tấm hon toi. Lời giai đấp đo hình như rất vấn, gọn, ro nẽt, goi gẽm trong mọt chữ duy nhất. Đo lấ: yẽu.
Con người song trẽn đời nấy muc đích chỉ la
4/? _ 1 _ Ạ. _ 1 _ * Ạ7, .V _ 1 __________ Ạ ____ \ A7 .V _ 1 ______________________________________ Ạ
đẽ nhạn biẽt tình yẽu vấ song tình yẽu.
Tình yêú phảng phất trong khong khí tà thớ.
Tình yêú là biền cà mênh mong.
Tinh yêú là đỉnh cào cúà càc chòm cày, đỉnh núi.
Tình yêú là dong súối màt. Tình yêú là các cong trình tày tà xày dưng.
Tình yêú là mài nhá chê chở tà, là to ám già đình.
Tình yêú là cúốn sách, là tàm gướng soi.
Tình yêú là con đướng dài dẫn tà đi tới nhưng cúôc hên ho, gặp gớ, trào đoi.
Tình yêú là đong tàm nhát trí, rà tày hành đông thực hiên nhưng cong cúọc cưú nhàn đo thế.
Tình yêú kho ng dưng lại ớ cám xúc giác qúàn, khong đám mê trước nhàn sắc ngưới yêú.
Tình yêú khong phải là chiếm đoạt, thỏà mãn đàm mê nhúc dúc.
Tình yêú là tư hiên hy sinh: song và chết cho ngưới mình yêú.
Tình yêú chán thật là con đướng tìm kiếm khong mêt moi, khong ngưng đong; nhưng lúon thiết thà mớ hướng tới chân trới vĩnh cửú.
Tình yêú đưà tà vào ngúồn mạch yêú thướng, dàn tà tới gàp gớ chính Thiên Chúà tình yêú.
Vì thêo thành Gioàn nhàn thức: “Thiên Chúà là tình yêú”. (1Gà 4, 8-10)
Ai khong yếu thữớng, thì khong biết đữớc Thiến Chu à.
Nhà thàn học trữ dành Von BàlthàZà đà viết: “Nếú khong co gio Xúàn đưà lại cho tình yêú hướng thớm cúà vo cúng; nêu toi khong yêú đong bào toi với moi tình vượt trên khá năng yêú mến hạn hêp cúà toi; nếú trong cúọc gặp gớ mạ chúng tà, cái đàng goi là tình yêú khong bát ngúon tư Thiên Chúà và trớ vê cúng Thiên Chúà, thì chúng tà chẳng nên hoài cong thư nghiêm cúoc phiêú lưú”. (Von Balthazar. Diếu ết l’hommệ d’aujourdhui. X. Duy An Mài. Sđd. Tr. 94-95)
Cuọc phiếu lữu hững thu đi tìm hiếu vế nguon goc, sữc mạnh cua tình yếu cuon hut toi đi. Tình yếu chính là lệ song cu à đới toi. Tình yếu co hữớng vị tuyệt đoi.
Con ngữới song mà khong biết song đế làm gì, khong biết đới song con ngữới tràn ngàp
tình yẽu, khong nhạn biết hường vị ngọt ngao cua tình yẽu, khong nhạn ra nẽt thanh cao, sưc mạnh vo biẽn cua tình yẽu thang vườt trẽn cấ sự chết, thiết tường con người chưa biết song. Bấy giờ nếu bạn hoi lại mọt lấn nữa:
“Con người song trẽn đời nấy đế lấm gì?”
Toi sẽ tom tất tra lời ngấn gọn lại cho bạn: “Con người ta song trẽn đời nấy đế nhạn biết Thiẽn Chua la tình yẽu, đế yẽu mến Chua, vì Ngai la Cha chung ta, va đế chung ta thường yẽu nhau, cung nhau xay dưng mọt cuọc đời tot đẽp, đế ngấy sau cung đườc hường phuc vời Ngai trẽn thiẽn đấng”.
PHAN I NIEM TIN TON GIAO
TÔN GIAÔ NỞI CAC dan TÔC CÔ SỞ
Lịch sư gia đình nhấn loại đa trai qua tưng thiẽn niẽn ky. Trong qua trình sinh ton va phất t^n, con người co sờ đa co thời ấn long ờ lo, song chui ruc trong cấc hang đọng. Luc đấu, con người chưa biết canh tấc, chưa co vấn tự, chưa biết đọc, khong biết viết. Nhưng roi khi trí khon phất triền, con người suy tư, lấm chu địa cấu. Con người đạt tẽn cho cấc sinh vạt. Con người biết sấp xếp, phấn loại chung, sư dung chung va dung chung như cấc vạt trao đoi vời cấc sac dấn khấc. Con người phất huy những tiẽm nấng cua mình đế tìm hiếu, nhạn thưc sấu xa va bao quất cấc hiẽn tường thiẽn nhiẽn: khí hạu, nấng mưa, thời tiết, giong bao, lut lọi_
Trẽn đường tìm kiếm, con người vưa lo sờ vưa hy vọng. Con người thấy mình luon phai tranh đấu giữa thiẽn va ấc, lanh va dữ. Con người cấm thấy mình tinh khon lấm mời co thế sinh ton. Hờn nưa, con người khong phai chỉ song đờn lẽ cho riẽng mình. Như mọt sinh vạt
cao đàng, co xà họi, con ngữới con phài lo làng bệnh vữc, giup đớ ngữới yếu đuoì, phài làm thếo tiếng lữớng tàm chỉ dạy. Con ngữới khong thế làm ngớ trữớc lữớng tri.
Con ngữới đà lành nhàn những ớn lọc cua Trới, con ngữới biết tri àn Thữớng Đế. Vì Trới chê, Đát chớ con ngữới (Thiên phú địà tải). Con ngữới biết mình co tữớng quan màt thiết với Tào hoa. Con ngữới là con cua Thữớng Đế, Đấng Toi Cào. Tào hoa yếu thữớng càc vàt Ngài đà tào thành. Tào hoa càm quyến sinh tữ, thữớng phạt ngữới lành kế dữ phàn minh.
Trong nến vàn hoa cua dàn tọc Việt Nam co lệ Tế Giao. Nhà vua thày màt toàn dàn tịnh trài (àn chày), thành tày mình, roi đứng rà dàng lệ tế trới (tế thiến) ớ Đàn Nam Giao mọt càch uy nghi, trang trọng, thành kính.
Trớ vế nguon goc, tữ đới càc Vua Hung, chung tà cung con đữớc nghệ càc truyện truyện ky lịch sử nhữ Truyện Thành Giong (Phu Đong Thiến Vữớng). Con ngữới thành, đữớc trới sài đến cữu giup dàn tà, đành giàc An, chong xàm làng, giữ nữớc. Sau khi thành Giong hoàn thành nhiệm vu đà cung ngữà sàt bày vế trới. Quàn
niẽm nhấn gian Viết Nam chung ta: giưa trời va người co moi quan hẽ gan bo Trời khong xa người... Trời luon phu họ con người khi thi hanh những viẽc quang minh chính đại. Tư ngấn xưa, người dấn Viết chung ta con giư moi tường quan ton giao tư nhiẽn đo, khi cấu đảo vời trời:
Lày trời mưà xuong,
Lày nước toi uống,
Lày ruọng toi cày,
Lày bàt cơm đày,
Lày khúc cà to.
Đọc lịch sư nhấn loại, tư 5.000 nấm trườc cong nguyẽn, con người đa co mọt nẽn vấn minh co’ cựu. Con người đa biết song họp đoàn thanh xa họi, biết phấn bo xa họi, chia nhau thưc pham, kiến tạo nhưng trung tấm quyẽn lưc. Vấn hoa, ton giao niẽm tin (tín ngường) đườc truyẽn ba sấu rọng. Nẽn vấn minh Cạn Đong, Lường Ha (giữa hai con song Tigrẽ vấ Euphratẽs) vấ mọt số nẽn vấn minh A đong đạc biết đườc lưu y:
Vấn minh Sumẽriẽ co vao khoang 3.000 nấm (tr. CN).
Vấn minh Ai Cạp co vao khoang 2.000 nấm (tr. CN).
Vấn minh An Ha co vao khoang 2.500 nấm (tr. CN).
Vấn minh Trung Hoa co vao khoang 1.500 nấm (tr. CN).
Qua cấc cong trình ky thuạt, kiến truc, điẽu khấc, vấn chường con đế lại, cấc nha khao co đa phất hiẽn đườc long tin ton giao nời cấc dấn tọc, phấn anh nời cấc biếu tường vấn hoa con đế lại.
Trườc tiẽn, tín ngường cấc dấn thường co dấu vết đa than. Vì sinh hoạt bọ lạc ngấy xưa, con người trai qua đời song du muc. Con người moi bọ tọc ưa thờ cấc Vạt To (Totẽms) cua sac dấn mình. Roi khi di chuyến tời cấc miẽn đất khấc, họ lại du nhạp thẽm viẽc thờ cung cấc tho than địa phường: Đàt co tho cong, song co hà bá... Do đo, hiẽn tường ton giao phiếm than, đa than hấu như pho biến ờ cấc sac dấn co xưa.
Con việc phàn biệt địà vị cào thấp cua càc thàn, thì tuy sàc dàn quan niệm. Mọt so" dàn tọc co quan niệm vế mọt vị thần minh siêú viêt, Ngài co địà vi cạo vữớt trến hết thày chữ thàn. Trong Kinh Thành, thới Abràhàm (2200-1700 tr. CN), Mệnchisếđệ xững mình là tữ tế cua Đấng Toi Cào (x. Kn, 14).
TÔI ĐI TÌM NGÀI TRONG CÁC TÔN GIAO LỞN
An Giao
An Giào con gọi là Balamon giào, mọt ton giào rất thịnh hành ớ An Đọ. An Giào xuất hiện vào khoàng 1.500 nàm (Tr. CN) cung với sàc dàn Aryan, cữ ngu trến bàn đào ấy.
An giào là mọt con đữớng đi tìm chàn ly, khới đi tữ những kinh nghiệm cua con ngữới vế mình. Con ngữới khong ngững trà hoi vế bàn ngà, vế bàn thế sàu thàm cua mình quà những suy nghiệm và hoi tàm liến tuc. Gàndhi nhàn xệt: “An giáo là mọt cúoc trạ tìm chán ly khong mêt moi. Đo là con đướng cú à chán ly. Chán ly là Thướng Đế. Chúng toi khong bào giớ phú nhận Thướng Đế, khong bào giớ phú nhàn chán ly. Chán ly là múc đích dúy nhát mạ toi”.
Quang cấch giữa con người va Thường Đế la moi tạn tấm lờn cua nhưng ai muon đi tìm Ngai, muon đườc song than mạt vời Ngai.
Cai gì lấm cho toi xa Ngai? Cai lấm cho toi xa lìa Ngai chính la duc vọng xấu xa ờ nọi tấm toi.
Ngay ờ nhưng trang đấu cua cuon Tự Truyện Mahatma Gandhi đa tấm sư rang: “Khi
tư phê phàn, toi sẽ co' nghiêm khắc như sư thát. Và toi muon nhưng ngươi khác cúng nghiêm khác như thế. Toi tư đo lương mình thêo tiêu chuẩn ày. Toi muon noi thêo Surdàs: co ơ đàu mọt kê khon nạn, xấu Xà và đáng ghêt hơn toi?
rT' Ạ • J ^ 7 ? 7~\ rr-T TT / 9 , ề V , ế
Toi đá ruong bo Đang Tào Hoà cuà toi vì toi quà nghêo tín đưc... Bơi vì đoi vơi toi, mọt sư giày vo rày rứt khon nguoi là toi vàn con quà Xà vơi Thương Đế, ngươi toi biết ro và đàng thong trị trên tưng moi hơi thơ mà đơi toi. Ngươi tư đo toi sinh rà. Toi biết rằng chính nhưng dục vọng xấu Xà ơ nọi tâm đà khiên toi lìà Xà Ngươi, tuy nhiên toi vàn khong thê lìà bo chung”. (Gandhi. Tư Truyẽn, Tr.14-15).
Tính cời mờ, uyẽn chuyến, tế nhị va bao dung cua An Giao hấu như vo hạn. Gandhi xấc tín rang: “Đạo đức là nên tàng mọi sự, và chán
ly là tinh thê cúà moi nên đạo đưc”. Mọi thữc tài ớ tràn giàn: Sữ song, niệm vui, nhàn phàm, yếu thữớng... đếu đữớc coi là vo thữớng và là nguon thong kho. Con ngữới chỉ co thế thoàt đữớc những thữc tài này nhớ việc diệt duc và trì niệm (àd - vàità - vàdàndà) bàng cà ch thữc hành mọt so" phữớng thức tĩnh niệm và tham thiến (sàmkhyạ - yogà). Cuọc giài thoàt này là do Tiếu Ngà (Atman) tàn hoa vào Đài Ngà Balamon (Brahma). Noi khàc đi: Việc giàc ngọ chàn ly ớ đày chính là Tiếu Ngà thấm nhàp vào Đài Ngà. Tiếu ngà siếu thoàt khoi cảm, thưc, ái, thoàt khoi bàn ngà con ngữới, hiệp nhất với đài ngà, nghĩà là tiếu ngà thoàt khoi cành vo thữớng trong cuọc song. Trong việc giài thoàt này, kế nào khong siếu thoàt đữớc sệ phài tràm luàn, đàu thài vào kiếp khàc sau khi chết, thếo luàt nghiệp chữớng (Kàrmà). Tuy thếo nghiệp, con ngữới co khi phài đàu thài vào kiếp thấp hớn, hoàc cào hớn: suc sinh hay con ngữới. Giào thuyết này hàm ngu y tữớng: con ngữới luon đi trến con đữớng làm lạc, con phài chịu kiếp luàn hoi, nếu nhữ sữ làm lạc đo khong phài là vo ớn hay phàn bọi tình yếu. An Giào cho tà biết mọt so" khài niệm vế nhàn
__ 2 rni _ A7, 1 A 1 À: • 1 ề A7 4 Á5 ề __ _ _ / _ 1 _ề Ạ7
quà. Thuyết luàn hoi, biến đoi quà càc kiếp,
hình nhữ là phàn ành những sinh hoạt trong đới
song xà họi co giài cấp cua An Đọ. Nếp song Ẽ ,Ệ xà họi An Đọ phàn biệt càc giài cấp:
Giài cấp tữ tế Balamon.
Giài cấp dung sĩ.
Giài cấp nong thữớng, lào cong và bàn đinh.
Giài cấp cuoi cung là tiện dàn này thữớng bị càc giài cấp trên miệt thị. Chính ớ điếm này, Gàndhi đà nghiệm khàc nhàn định: những khuyết điếm cua An Giào hết sữc ro rệt đoi với toi. Nếu nguyện tàc vế hà tiện co thế là mọt phàn cua An Giào, thì đo chỉ co thế là mọt phàn thoi thà, mọt phàn bài tiết. Toi khong thế nào hiếu đữớc ly do ton tài cua mọt so" rất nhiếu những giài cấp và chi phài. (Sđd, tr. 187188). Gàndhi là mọt màu ngữới An Giào đàc biệt. Ông là con ngữới miệt mài đi tìm chàn ly khong mệt moi, khong thành kiến. Trong mọt buoi họi nhom đế trào đoi kinh nghiệm ton giào tài họi nghị Willington, Gandhi đà chià sệ ràng: “Khong gì co thê ngăn càn toi khoi thêo Kito Giáo, nếú toi cảm thày tiêng goi cúà nó...
Vì tư lâu, toi đà luyên cho mình váng thêo tiếng gọi nọi tàm. Toi sung sương được phuc tung tiêng gọi ày. Hành đọng trái vơi tiếng gọi ày sê là mọt điêu kho khân và kho tám đoi vơi toi” (Sđd. Tr. 185).
Nhưng đọc hết tư truyẽn cua Gandhi, toi đa thấy rang: Gandhi đa khong cấm nhạn đườc tiếng gọi nọi tấm thuc bấch đo.
Đoi vời toi, đấy lại la ca mọt huyẽn bí mời nưa. Khong ai đến đườc vời Ta, nếu Cha Ta khong loi kẽo no. Lời Đưc Giẽsu trong Phuc Am đa khang định như thế. Cho khấc, toi cung đọc thấy lời Đưc Giẽsu cấu nguyẽn rang: “Lây Chà là Chuà trơi đàt, con ngơi khên Chà, vì Chà đâ giấu khong cho nhưng ngươi khon ngoàn thong thái biết nhưng điêu ày, nhưng lại mác khải cho nhưng kê bê mọn. Vâng, lây Chà, vì y Chà muon như vây”. (Mt. 11, 25-26).
Tuy nhiẽn, nời Gandhi, mọt người An Giao, chung ta gạp đườc mọt con người tấm thanh, luon no lưc khong ngưng trẽn đường thanh luyến đế nẽn hoan thiẽn. Mọt lấn kia, kinh nghiẽm bấn than vạch cho ong thấy sau cờn thư thấch, ong đa kinh nghiẽm thấy Thường Đế
cưu ong, Gandhi ghi lại như sau: “Thương Đế là gì? Và Ngài đâ tác đọng cách thế nào trong tà? Toi mơ ho hiểu rằng Chính Thương Để đâ cưu toi vào dịp ày. Vào tàt cà mọi cơn thư thách, chính Ngài đâ cưu toi, ngày này co mọt y nghĩà sáu Xà đoi vơi toi. Tuy toi vân câm thày mình chưà nắm được y nghĩà hoàn toàn cuà no. Chỉ co kinh nghiêm phong phu giup toi hiẩu đây đu hơn. Song trong mọi thư thách mà toi, co tính cách tàm linh, toi co thê bảo rằng: Thương đê' đâ cưu toi. Khi mọi hy vọng đêu tiêu tàn, khi khong ngươi giup đơ và cung thiêu hân tiên nghi, toi nhận thày cuối cung vẫn co sư giup đơ đên vơi toi, bâng cách nào đo, và tư đâu, toi khong ro. Sư cầu khàn, thơ phương, nguyên Xin khong phải là dị đoàn mê tín. Đo là nhưng hành vi con thực hơn cà viêc ăn uong, ngoi hây đi. Tà co thê noi khong quà rằng: Đáy là thực tại duy nhàt, con mọi cài khác đêu phi thực. Thẽo Gandhi nhấn mạnh: “Sư thơ phung hây cầu nguyên như thê' khong phải là mọt sư cạo hưng cuạ tài hung biên, khong phải là lơi tàn tung ngoài moi. No tuon trào tư tám hon. Bơi thê, tà co được sư trong sạch nọi tám, khi tàm khong con gì ngoài tình yêu nấu tà giư được
cho dảy đàn đúng tiết điêú chúng sê ngản lên thành ám nhạc mà tà khong con thày đước giày đàn. Sư cảú ngúyên khong càn đến lới. tư no đọc lập với moi cám qúàn. Toi khong chút nghi ngớ rằng: Sư cảú ngúyên là mọt phướng tiên chác chán đê gạn lọc tàm hon khoi hết dú c vọng. Nhưng viêc cầú ngúyên ày phải phoi hiêp với long khiêm cúng tọt bực. (Sđd. Tr. 107-108).
Những lới Gàndhi chià sệ càch chàn thành, toi thấy hình nhữ ong khong con xà chàn ly ong miệt mài tìm kiếm. Thữớng Đế đà cữu Gàndhi nhiếu làn trong những cớn cung khon, trong những càm do, thữ thàch ong làm điếu trài với lữớng tri và đào ly: đo là những cam do Gàndhi chiếu thếo duc vọng. Thữớng Đế đà giup Gàndhi vữớt thàng đữớc những hoàn cành giàn nan nhữ thế: đữà ong trớ lài với mọt đới song nọi tàm trong sàng, can đàm, kiến quyết tiến lến trến đữớng hoàn thiện.
An Giào nhữ thế đà hệ mớ cho toi thấy con đướng hoàng cúng dàn dàt tàm tữ toi phài bàng lữớt quà đế đi gàp chính Thiến Chua, Ngài chính là thàn chàn ly, Thữớng Đế tình yếu.
Đườc song trong chấn ly va tình yẽu Ngai, tấm hon toi hoan toan hạnh phuc thạt.
Phật Giáo
Đế co khấ nấng thẽo sất con đường hanh đạo thẽo ton chỉ An Giao, thường giai cấp bấn đinh khong thưc hiẽn noi. An Giao đoi hoi tri thưc cao, vấ thường danh cho nhưng thanh phấn ưu đai trong xa họi. Vì thế, co mọt đạo mời xuất hiẽn, đạo nấy tường đoi dẽ thưc hiẽn, do Đức Phạt (Buddha) sang lạp. Đưc Phạt, quí danh la Tất Đạt Đa (Siddata), hiếu Co Đấm (Gautama). Ngai sinh vao khoang nấm 560 (tr. CN). Ngai đa giấc ngọ va tìm ra đườc con đường giai thoat cho chung sinh. Con đường giai thoat ờ đấy khong phai chỉ la viẽc tư bo bấn nga, nhưng cot yếu la ờ viẽc giư đườc thế quấn bình giưa sư song sung man vấ tư bo mình. Tuy cấ hai giao thuyết cua Phạt Giao va
^ 9 ' v
An Giao cung chung chia sẽ quan niẽm vẽ luá n hoi va vẽ viẽc giải thoát đạt Niết Bấn. Nhưng Phạt giao chu trường hanh đọng rất thực tiẽn:
Bạn hây cư hành đọng đi, đừng bàn tàm trạ hoi: sâu cuọc đơi này con co gì khác nữà
khong? Hày hành đọng với tất cà đài hung đài lữc đài tữ bi, đế thoàt khoi bến mế bế kho.
Trong truyện Tữ Mon Xuất Du kế lài ràng: Đữc Phàt mọt ngày kià thoàt rà ngoài cung điện triệu đình. Hom thữ nhất Ngài đi rà cữà Đong, gàp mọt ong lào già, yếu đuoi. Hom thữ hài, rà cữà Nam gàp mọt ngữới bệnh tàt, rến siết. Hom thữ bà, rà cữà Tày, thấy mọt xàc chết thui thà. Sau hết, rà cữà Bàc gàp thấy Sàmon, ngữới tu hành thoàt tuc khoi kho. Càu truyện này nhữ diện tà hành trình tữ duy cu à Đữc Phàt vế cuọc đới con ngữới. Đữc phàt đà nhìn thấy mọi cành kho cua thàn phàn con ngữới trên coi đới này. Ngài đà quyết tàm tữ già cung điện triệu đình, vớ con, dấn thàn vào chon rững xanh, tìm càc bàc đạt tiến đế bàn hoi vế vấn đế diệt kho. Những khong ài giài đàp đữớc thoa đàng đữớc cho Ngài. Ngài liến bo loi tu hành kho hạnh cua càc tu sĩ đữớng thới, roi ngày tữ tham thiến nhàp định, tràm tữ màc tữớng cho đến khi giác ngọ, nhìn thấy càn do cua sữ kho: già yếu, bệnh tàt, chết. Chính Ngài đà tìm rà giài phàp đế diệt kho. Đữc phàt đà dạy ràng: Sớ dĩ con ngữới kho là do những khàt
vọng ham biết, ham song. Vì thế, con người phai biết thang vườt chính mình, phai diết duc đế thoat kho. Đạt đườc điẽu đo la thay đườc cờ cấu sấu thấm cua bấn nga con người, mờ đường vao Niết Bấn (Nirvana), nời khong con kho, khong con lan quan trong coi vo thường. Con người thoat khoi vong u minh, hoan toan đưng vưng trong coi im lạng, hết luan hoi nghiẽp bao.
Giao thuyết cờ bấn cua Phạt qui tu vao ba điếm lờn:
Tư Diêu Đê' (Tư Thành Đê')
Tháp Nhị Nhản Duyên
Bát Chánh Đạo
Tư Diẽu Đế gom:
Kho đế (Durkhà: đơi là đàu kho)
Tạp đế (Sàmudàyạ: cân do khổ)
Đạo đế (Màrgạ: đương lo'i diêt kho)
Diết đế (Niràdhà: diêt kho).
Thạp Nhị Nhấn Duyẽn (Pràtyyạ sàmutpádà): mười hai cai nguyẽn nhấn gay nẽn đau kho: vo
minh, hành, thức, dành sàc, luc nhàp, xuc thu, ài, thu, hữu, sinh, lào, tử.
Bàt Chành Đào: là con đữớng phài thữc hiện đế đạt chành quà. Bàt chành đào gom co: chành kiến, chành tữ duy, chành ngữ, chành hiệp, chành mệnh, chành tinh tiến, chành niệm, chành định. Thữc hiện những điếu cớ bàn trến là con ngữới đữớc giài thoàt. Trong thữc hành, Phàt tữ con dung nhiếu phữớng thế: chày tịnh, sàm hoi, tữ bi hỉ xà, tiết duc và diệt duc.
Vế điếm này, Phàt giào đi vào cu thế hớn An giào và phàt triện sàu rọng ớ Đong Nam A nhiếu hớn An giào. Dĩ nhiến, giào thuyết Phàt to khong dữà trến mọt nến tàng mac khài, nhữ Kito Giào, Do Thài Giào, hoàc Hoi Giào... Phàt Giào, mon phài Đài Thữà (Màhàyạnà) truyện bà quà Trung Hoa, Nhàt Bàn, Bàc Việt Nam rất mạnh. Và Phàt Giào Tiếu Thữà (Hynayana) Phàt giào nguyện thuy, truyện bà quà càc nữớc Đong Nam A nhiếu hớn. Nhìn chung, Phàt Giào co mọt tàm ành hữớng rất rọng ớ Đong Nam A Chàu.
Đạo giao cua đưc Phạt thạt la mọt ton giao cua Chấn Khong huyẽn bí. Đo la con đường giai thoat, lấy chính viẽc giai thoat lấm cưu canh.
Đức Phạt khong hứa cho tín đo cua Ngai Niết bấn hay hạnh phuc trường cưu nao ca. Vì bao lau thiẽn nam tín nư con mờ ườc hạnh phuc la họ vấn chưa diết đườc tham duc, chưa thế đạt đườc chanh qua. Con đường cua Ngai chỉ dạy: chính la hanh đọng giai thoat nời tư than no.
Trung Hoá Giáo
Loi song đạc biết cua người dấn đạc biết co’ cưu Trung Hoa cung biếu trưng những nẽt đạc biết vẽ phường diẽn tư tường va ton giao. Họ co mọt nhấn sinh quan va vu tru quan xay dưng trẽn hai yếu to: Ấm, Dương. Hai yếu to Am (Yàng), Dường (Yin) nấy thẽo họ la nguyẽn khời lấm nẽn vu tru.
à. Vu tru quàn:
Co thế tom tất quan niẽm Trung Hoa vẽ vu tru: “Mọi sư đẽu do sư hoa hờp cua ấm dường. Trời la dường, đất la ấm. Trời đất hoa hờp phất sinh mọi sự”. Nhạt nguyẽt xoay vấn, vu tru tuấn hoan moi chu ky 129.600 nấm roi phấn
phuc. Vu tru quan Trung Hoà gọi tiến trình này là đào: “Am dướng chi vị đạo”. Đào là cho khới đàu hài yếu to gàp gớ nhàu. Tìm đữớc đào là tìm đữớc nguyện khới cua sự song.
Nhàn sinh qúàn:
Đào song cu à con ngữới co tữớng quan với nhàn quàn xà họi.
Khong Tữ (551 Tr. CN), ngữới thấu triệt con đữớng truyện thong tữ tữớng Trung Hoa vào những điếm chính: tàm cướng, ngú thướng. Tú thân, tê già, trị qúốc bình thiên hạ. Trong thữc tiến, Tàm Cướng đoi với xà họi Trung Hoa xữà là bà giữớng moi lớn Qúân Thần, Phú Tử, Phú Thê. Cọng với nàm điếu thữớng hàng phài giữ (ngu thữớng) là: “Nhân, nghĩà, lê, trí, tín”.
Vế vàn hoa đào đức, tràt tữ, sinh hoạt xà họi thì Hàn Du (768-823) đà bàn luàn: “Ngưới tà song ớ đới: rọng long yêú, gọi là nhàn, làm đúng gọi là nghĩà. Noi đướng ày mà đi, gọi là đạo. Tư xưạ đến nạy: Đạo đưc là noi ghêp nhân với nghĩà lại với nhàú. Các bậc đế vướng tên co khác nhàú, nhưng bậc thánh nhân thì ái cúng như nhàú.
Vẽ vấn hoa giao duc cua cấc Vua xưa thì co: Ngu Kinh: Kinh Thi, Kinh Thư, Kinh Dịch, Kinh Xuan Thu.
Vẽ phẽp tấc: co Lẽ, Nhạc, Hanh chính. Vẽ trạt tư co: quấn - than, phu - tư, sư - sinh, bang - hưu, tấn - chu, huynh - đẽ, phu - phu.
Vẽ dấn co: sĩ, nong, cong, thường.
Vẽ thưc pham co: Thoc gạo, rau qua, ca thịt...
Vẽ đo mạc co: tờ, gai.
Vẽ cho ờ co: nha cưa.
Cấi đạo ấy dẽ hiếu. Cai giáo ấy dẽ lấm. Nẽn lấy đo đế sửà mình thì thuạn va ro; lấy đo đế giup ngươi thì thiên va cong; lấy đo đế trị cấi tám thì hOá vá bình; lấy đo đế lấm viẽc thiẽn hạ thì đoi vời điẽu gì chang xưng đấng?
Cho nẽn, Song thì vui đườc cấi tình thưc, Chết thì đườc cai Lê thương.
Tế giao thì Trời va than chưng. Tế Nha Miếu thì To Tiẽn hường.
Đạo ấy la đạo xưa nay, chư khong phai la đạo viẽn vong cua nhưng kẽ kia, gọi la Đạo. (TTK. Sđd. Tr. 225)
SàkúràZàWà khi nghiến cữu vế triết học, tín ngữớng Trung Hoa đà nhàn định: Trung Hoa co mọt nến vàn hoa co" cữu vào bàc nhất ớ A Chàu. Triết học Trung Hoa là mọt triết ly thữc dung. Tữ bàn chất no khong co cớ sớ trên mế tín dị đoạn. Triết học ấy là mọt đào song, mọt đữớng loi sinh hoạt thữc tiến.
Quàn niệm vế Trới, Thướng Đế, ớ Trung Hoa giào khong phài là mọt đào màc khài, mọt Thiến Chua co ngoi vị toi cào.
Tuy nhiến, quan niệm: thiên, địà, nhàn và càc moi tướng quan: thiên nhàn tướng dư (trời khong xạ con ngưới) thiến mệnh, tế thiến. đu cho tà thấy mọt nến tín ngữớng sàu xà và thành kính:
Hoàng hĩ thữớng đế (Thữớng Đế' ràt lớn)
Làm hà hữu hàch (soi sàng ro ràng)
Giàm quan tữ phữớng (xếm xệt bon phữớng)
Càu dàn chi mạc (tìm xếm ngữới khon)
Thiến sinh chững dàn (trới sinh ngữới dàn)
Hữu vàt hữu tàc (co sự vàt co phếp tàc)
Dàn chi bình di (dàn phài giữ đạo thữớng)
Hiếu thị y đưc (yẽu lấy đức tot)
(Kinh Thi)
Duy thiẽn sinh dấn hưu duc,
Vo chu nai loan (Chỉ co Trơi sinh nhân dân, co long muon, khong co chu thì roi loạn)
Vì trời co tường quan mạt thiết vời con người, nẽn sấch Lẽ ky dạy: nha vua phai đưng ra thay mạt dấn ma tế trời đất Thiên tư tê' thiên địà. Đa hấn, khong ai đoi hoi ờ Trung Hoa giao mọt khai niẽm hoan toan minh bạch vẽ mạc khai luạn như kiẽu Than học Kito Giao. Tuy nhiẽn chung ta cung cấm nhạn thấy ngay rang: khi tiếp xuc vời truyẽn thong vấn hoa, luan ly, đạo đưc cua người dấn Trung Hoa, nhất la nời cấc bạc hiẽn nhấn quấn tư, co trình đọ đạo đức, kiến thưc cao... chung ta tìm thấy nời họ mọt quan niẽm rất sấu sac vẽ trời, vẽ thiẽn mẽnh:
“Duy thiẽn chi mẽnh,
Ô muc bất dĩ, Thiẽn chi sờ dĩ vi thiẽn” (Chỉ co mênh trơi là sâu thâm lâm thày, Bơi vì trơi co như vạy mơi là trơi).
Từ nhưng nhạn thưc tư nhiẽn, cấn bấn vẽ Trời siẽu viết trẽn con người, hường dấn lường tấm con người (thiên cân von ơ long tà...)
Trời co quyẽn điẽu khiến vạn mạng con người. Con người chung ta khong dừng lại ờ Trung Hoa giao ma dẽ dang hanh trình tiến lẽn tìm hiếu cấc ton giao mạc khai xẽm chính Thiẽn Chua sẽ tư bấy to mình cho nhấn loại chung ta như thế nao? Đế tư đo, ta đườc hiếu biết hờn vẽ Ngai va đườc gạp gờ chính lời Ngai trong anh sang chấn ly.
Hồi Giáo
Cung vời An giao, Phạt giao, Trung Hoa giao, Hoi giao cung la mọt ton giao lờn, xuất hiẽn vao khoang nấm 612 (sau CN) giưa cấc sac dấn A Rạp.
Tại La Mẽcquẽ (Mẽcca) giưa luc cấc sac tọc A rạp đang thờ đa than, thì Mahomẽt (Mohamẽt) đưng ra giang dạy cho dấn vẽ mọt Thường đế (Allah). Mohamẽt tư coi mình đườc chính Allah mạc khai đế sang lạp nẽn đạo mời nấy. Ông khang định ong la ấn tín quết định cua cấc tiẽn tri. Ông noi: “ong đườc thị kiến
màc khài cho biết càc màu nhiệm tữ Abràhàm đến Đữc Giếsu”.
Trung tàm giào thuyết Mohàmết là trình bày Thữớng Đế nhữ mọt Thiến Chua duy nhất và quyến phếp.
Tàc phàm ghi chếp lài những màc khài mà ong bào là cua Thữớng Đế đà đọc cho ong tững lới đế ong ghi chếp là Kinh Coran. Kinh Coran gom 114 chữớng, 6219 càu thớ. Moi chữớng co mọt tiếu đế riếng biệt.
Những tín điếu càn bàn mọt tín đo hoi giào phài giữ :
à. Phái nhìn nhận Allàh là Thướng Đê' đọc nhát, phái túyên đức tin nới ngài.
Moi ngày phái hướng vê Là Mêcqúê cầú ngúyên 5 lần.
Phái bo thí cho kê nghêo.
Trong tháng Rạmàdàm, phái giư chạy tư hưng đong cho đên khi mật trới lăn.
ê. Ít nhất mọt lần trong đới, phải đi hành hướng tại thành đo Là Mêcqúê.
Trong nhưng ngấy thứ sấu thường tuấn, co họi họp cấu nguyẽn nời Họi đường Hoi giao, nếu so" người tham dư tư 40 người trờ lẽn.
Trong viẽc ton thờ, cấm khong đườc dung ấm nhạc, va vẽ tạc ấnh tường.
Bon phạn mọi tín đo la phai tham gia thanh chiến. Kẽ nao tư trạn trong thanh chiến lạp tưc đườc lẽn thiẽn đấng. Con nhưng kẽ khấc, kế cấ người hiẽn đức cung chỉ đườc lẽn đo khi đến ngấy tạn thế.
Ngấy tạn thế la ngấy Đức Giẽsu quang lấm.
Hoi giao cho phẽp đa thẽ.
Kẽ dư sẽ bị luạn phạt nời địa nguc.
Nhìn chung, giao thuyết cua Mohamẽt khong nhất quấn. Cờ sờ tư tường ton giao, triết học cua Kinh Coran, đẽ tai truyẽn kế, truyẽn ngu ngon vẽ sang tao, tọi nguyẽn to, ngấy tan thế. lấy nguon tư những tư tường ton giao, triết học Do Thai Giao, Kito Giao; đong thời co mọt nguon anh hường khấc tời kinh Coran la ton giao Doroaxtờ cua người Iran, từ thời co đại (Tk VII,
Tr. CN). Màt khàc, già tài Folklore co A Ràp cung là mọt nhàn to" cấu thành bọ kinh Coràn.
Kinh Coran co ành hữớng lớn đoi với sữ phàt triến tữ tữớng, Vàn hoa, Triết học, Đào đức, Luàt phàp ớ càc nữớc A Ràp Hoi giào.
Anh hữớng cua kinh Coran đoi với nến vàn học A Ràp Hoi giào phữớng đong cung giong nhữ ành hữớng sàu rọng cua Kinh Thành đoi với nến vàn học, nghệ thuàt Phữớng tày (x. Nguyện Vàn Khoa. BKTĐ. VH.).
Kinh Coran vay mữớn chất liệu cu à Kinh thành Thiến Chua giào rất nhiếu, những nọi dung tín ly, luàn ly đà đữớc Mohàmết biến chế đi quà xà với nguon goc Thiến Chua Giào. Ông đà làp nến mọt ton giào mới hoàn toàn khong con giong long tin và luàn ly Do Thài Giào hoàc Kito Giào nữà.
TÔI ĐA gặp ngai trông kinh thanh CựU ƯỚC
Nguon goc Kinh Thánh
Trữớc mọt cuon Kinh Thành, chàng hạn nhữ bàn dịch cua Linh muc Nguyện Thế Thuấn,
xuất bấn 1976 hoạc bấn dịch tiếng Phấp cua Trường Kinh Thanh Jẽrasalẽm (Cẽrf, Paris xb); hoạc bấn dịch Anh ngữ: Thẽ Holy Biblẽ, bấn dịch đườc hiếu đính lại nhiẽu lấn thẽo nguyẽn co bấn Kinh Thanh (tư 1611-1952) do Thanh Kinh họi tai bấn (Thẽ King Jamẽs vẽrsion xb. 1611). Cung vo vấn bấn Kinh thanh khấc đườc dịch ra hấu hết cấc thư ngon ngữ. Toi thường tư hoi: nguon goc Kinh Thanh ờ đâu?
Trong mọt cuọc triền lấm Kinh Thanh nấm 1972, tại Vatican, Kinh Thanh la cuon đọc nhất vo song, cuon sách trên các sách, đa đườc dịch sang nhiẽu thư tiếng nhất thế giời. Nấm 1969, Kinh Thanh đa đườc dịch ra 1326 thư tiếng trẽn thế giời.
Kinh Thanh khong những la cuon sấch co tính cấch lịch sư, co gia trị vấn hoa, ma đạc biẽt: Kinh Thanh la cuon sấch cho biết Thiẽn Chua đa va đang hoạt đọng, Ngai đang noi vời tấm hon toi.
Toi đa co dịp tham quan cuọc triền lấm Kinh Thanh tại thư viẽn Họi đong Giấm muc Viết Nam, tư 7 tời 21.1.1973. cấc bấn dịch Kinh Thanh mời, cu đườc trưng bấy, kế ca bấn LXX
bàng hy ngữ, cung với nhiếu bàn dịch càc sinh ngữ: Anh, Phàp, Đữc, Y, Liến xo, A Ràp, Trung Hoa, Nhàt, Lào, Thài, Miến, Việt Nam, mọt số bàn dịch ngon ngữ cua dàn tọc ít ngữới ớ Việt Nam. Tất cà càc bàn dịch đữớc trững bày trến mọt dày bàn dài và 2 tu kính lớn, đày càc bàn dịch Kinh Thành. Con càc tu khàc chữà đày càc sàch chu giài Kinh Thành, tữ điến và tàp san Kinh Thành.
Trên thế giới, co những nhà sữu tàp Kinh Thành, họ co" gàng tìm kiếm những nguyện bàn xữà nhất, lớn nhất, nho nhất. Ớ tu viện Gumbếrt Sàlisburg, co bàn Kinh Thành lớn nhất: 80 x 45 cm, càn nàng 40 kg. Cuon Kinh Thành nàng nhất: 22 tà, bàng vàn ệp, viết bàng dui nung đo, viết 12 nàm mới xong. Cuon Kinh Thành nho nhất: 6 x 6 x 2,5 milimết tài thữ viện Màyếncế (Đữc).
Co những bàn Kinh Thành viết trến chỉ thào (papyrus), viết trên dà lạc đà, trến vo cày, trến go, khàc trên đà, trến chì, ghi trên bàng tữ, trên dĩà thu àm, trong nào điện tữ. Tuy nhiến, khong đàu bàng Kinh Thành đữớc ghi tạc mài
mai trong tấm trí loai người, qua mọi ngon ngữ khấp nấm chấu.
“Hây yêu mên Thiên Chuạ là Chuạ ngươi hêt long, hất sức, hêt trí khon ngươi, lơi tà truyền dạy ngươi hom nạy, ngươi phải ghi long tạc dạ và truyên lại cho con châu mài sâu. ngươi hây suy niêm lơi tà luc ơ nhà, khi đi đương, luc nảm nghỉ, cung như khi thưc dạy” (Đnl 6, 4-7).
Nguon goc Kinh Thanh chính la sang kiến cua Thiẽn Chua. Chính Ngai muon tư mạc khai cho ta biết: Ngai la ai? Ngai yẽu thường ta thế nao? va thai đọ chung ta phai co đế đấp lại tình yẽu cua Chua.
Nội dung Kinh Thánh
Kinh Thanh ghi lại cho ta nhưng cong trình Thiẽn Chua đa sang tạo nẽn trời đất, vu tru, vạn vạt. Chính Thiẽn Chua đa kẽu mời chung ta tư do tham dư vao cong trình xay dựng, bao ton vạn vạt, cung như chường trình ờn cưu đọ cua Ngai. Sau tọi nguyẽn to, chường trình cứu đọ nấy thế hiẽn qua lời kẽu gọi to phu
Abraham, Chua hứà đấng cữu đọ cho con chàu,
_ _ • Ạ _1 _ _ Ạ Ạ 4 Ạ7 _____________ A 4 Vi •
miếu duệ ong đến muon đới.
Lới Thiến Chua hữà là lới giao ữớc. Tuy nhữ thài đọ trung tín cua dàn Chua co giữ lới giao ữớc, co tuàn thu càch nghiệm tuc hay khong, mà Chua sệ àn thữớng, bào vệ, chế chớ, giàng phuc cho dàn hay khong.
Đế hiếu biết toàn bọ sữ điệp Kinh Thành, thiết tữớng tà phài biết qui tu lài tất cà càc điếm màc khài vào mọt điếm lớn là Đữc Giếsu Kito, ngài là trung tàm điếm và đích điếm cua lịch sữ ớn cứu đọ.
“Thúớ xưạ, đầ nhiêú lần và bâng nhiêú cách, Thiên CMà đầ dúng tiên tri noi với to phú chúng tà, nhưng bày giớ trong thới búoi cúối cúng này, ngài đầ noi với chúng tà qúà chính Chúà Con” (Dt 1, 1-2)
Thúớ xưạ là toàn thế lịch sữ Cữu Ước, toàn dàn ngong vọng vế Đức Kito, Đấng Thiến Sài. Ngày nạy là thới Tàn Ước, toàn thế con ngữới, vu tru, vạn vàt đàng rến siết vọng vế ngày cành chung, ngày Ngài sệ lài đến trong vinh quang.
Lịch sử ờn cứu đọ chia lấm hai phấn: trườc chua Giẽsu Kito, gọi la giao ườc cu (Cưu Ườc). Sau Chua Giẽsu Kito, gọi la giao ườc mời (Tấn Ườc).
Ca ch tính nấm trong lịch sư nhấn loại hiẽn nay đẽu lấy Chua Kito lấm trung tấm điếm.
Ví du: lịch sư Viết Nam thời Hong Bang (2875-258) trườc cong nguyẽn, con đời Vua Quang Trung (1789-1792) sau cong nguyẽn hoạc sau Chua Giang Sinh. Nấm sinh cua Chua Giẽsu Kito đườc lấy làm trung điẩm đế tính cấc biến co’ lịch sử nhấn loại.
Cựu ước vá Tán ước
Cưu Ườc va Tấn Ườc lấm thanh toan bọ Kinh Thanh.
Cưu Ườc trình bấy nọi dung ton giao đọc than chuan bị toan dấn Israẽl đon nhạn tin mưng con Thiẽn Chua Giang sinh cưu chuọc.
Cựu Ườc gom cấc sấch: Lịch sư, cấc sấch Thi ca (Thanh vịnh, Nha ca.) cấc sấch Tiẽn tri (loan bao trườc vẽ than thế, sư nghiẽp Đấng Cưu Chuọc sẽ đến).
b. Tấn Ườc, phấn Kinh Thanh ghi lại cấc lời giang dạy, cấc phẽp lạ Chua đa lấm đế chứng minh Ngai la con Thiẽn Chua đườc sai đến. Moi Phuc Am thư la mọt sấch trình bấy lại chấn dung Chua Giẽsu tư mấu nhiẽm nhạp thế, giang sinh, qua cuọc đời cong khai rao giang Tin Mừng, cuọc tư nạn va phuc sinh đế ban ờn cưu chuọc cua Chua cưu thế.
m _ _ _ rri Ạ _ V / -| rri Ạ _ 4 ^
Trong Tấn Ườc con gom sấch Tong đo Cong vu, cấc thư muc vu cua cấc Thanh Phaolo tong đo vấ cấc thư cua Thanh Giacobẽ, Thanh Phẽro, Thanh Gioan, Thanh Giuđa, vấ sau hết la sấch Khai Huyẽn cua Thanh Gioan tong đo.
Toi đá gáp Ngái trong Kinh Thánh
Khi toi tra cưu, học hoi Kinh Thanh, toi đa gạp đườc kho tang lời hang song. Kinh Thanh chính la lời Thiẽn Chua noi vời toi. Toi đa gạp đườc lời Ngai. Ngai đa noi vời tấm hon toi. Lời Ngai la đẽn soi bườc chấn toi. Chính lời Ngai hường dấn, an ui, nấng đờ, bẽnh vưc, chẽ chờ, dìu dất toi trẽn mọi bườc đường đời. Tiếp xuc vời chính bấn vấn Kinh Thanh va Lời Chua cư hanh trong cấc lẽ nghi phung vu, toi cấm nhạn
đữớc Lới Chua. Đo là Lới Chua đàng bo dữớng linh hon toi, Ngài dàn toi quà nếo chính đữớng ngày, vì ton dành Ngài.
Toi học Kinh Thành, chàng những là đế toi hiếu biết lới Ngài, những chính là toi đế cho lới Ngài thu hut toi đến với Ngài. Toi tữ ngoi xu ong bến Ngài, làng nghệ lới Ngài. Toi càm thấy diếm phuc đữớc dấn thàn vào cuọc gàp gớ Ngài, hàu chuyện cung Ngài. Ngoi bến Ngài, toi co thế thành khàn thữà lài với Ngài: “lạy thày, bo thày con đi với ài? Vì Thày mới co những lới bàn sữ song”. Đọc Kinh Thành là cớ họi tuyệt với đế toi thàn thữà cung Chua: “lạy chua, chua muon con làm gì?” (Cv 9, 6)
Đữớc biết ton y Ngài, toi cữớng quyết lữà chọn làm thêo lới Ngài dạy.
Trữớng Chua dạy toi chính là Kinh Thành. Dữới mài trữớng thàn yếu vĩnh cữu này, toi ngoi học bài học nhìn ngàm càc cong trình ky diệu do tày Chua tào thành. Càc việc Chua làm đếu tuyệt hào.
Khong co Chu à là ton sữ chỉ dạy, toi sệ khong bào giớ biết đữớc vế nguon goc loài
ngữới, và than phàn con ngữới, hiện tài và tữớng lài.
Kinh Thành màc khài cho toi biết: Thiến Chua là Chua trới toi, Ngài chính là đấng sàng tào nến loài ngữới và muon loài muon vàt. Ngài thiết định cho chung càc định luàt sinh ton. Ngài bàn chung hon thiếng sàng làng giong hình ành Ngài. Ngài gọi con ngữới là con cua Ngài. Ngài muon cho họ sau này đữớc hữớng hạnh phuc vĩnh cửu với Ngài. Loài ngữới chung toi bới Ngài mà rà, sau này cung sệ lài trớ vế cung Ngài. Nhớ Kinh Thành, toi đữớc biết tình yếu cua Ngài đoi với chung toi là moi tình phu tữ, mọt tình yếu ngàn đới chung thuy: “Người mê co thê qúên đước đưà con mình sinh rạ chăng? Cho dú ngưới mê co qúên con, tà cúng khong qúên ngưới đàú” (Is 49, 15)
TÔI ĐÀ Gặp ngài trông đới sông
Ngái hiện diện ở trong tôi
Nhữ toi đà tàm sự với bạn: trên đữớng đới dong duoi, toi đà đi tìm kiếm Ngài. Toi ữớc mong đữớc họi kiến Ngài đế đữớc hiếu biết Ngài, đữớc song than màt với Ngài. Toi đà
78
ngạc nhiẽn hết sức: khi thấy Ngai hiẽn diẽn ờ ngay trong toi. Ngai nhu toi: “Con đa chang đi tìm kiếm Ta, nếu con đa chang thấy Ta”. Phai, đo la mọt huyẽn diẽu. Chính toi đa co duyẽn phạn vời ngai. Chính ngai đa dun dui toi đế toi đi gạp gờ Ngai.
Ngai đa co sang kiến trườc, Ngai đa lẽn tiếng noi trườc. Ngai đa gời y va đa đanh thưc toi trong cờn mờ ngai ngu cua cuọc đời xon xao mẽt moi. Chính Ngai đa lay tỉnh hon toi. Chính Ngai đa muon toi tư đạt nhưng cấu hoi vẽ mình: Toi la ai? Tại sao toi co mạt trẽn coi đời nấy? Toi song đế lấm gì ?
Thao thưc muon nhạn biết Ngai, nhưng Ngai la ai? Ngai ờ đâu cho toi đến gạp Ngai?
Từ khi đườc ờn Ngai, toi nhạn thấy ngay: Ngai đang hiẽn diẽn ờ trong toi.
Ngai khong ờ xa xoi. Ngai như nha nghẽ sĩ toi cao đa đế lại dấu vết cua tay Ngai trẽn cong trình, tấc pham cua ngai.
Trong phuc ấm, lời Ngai noi vời toi: “Ai yêu
tà và tuân giư lơi Tà, Chà Tà sê yêu mấn kê đo,
và Chung Tà sê đên và cư ngu trong kê đo” (Ga 14, 23).
Moi khi biết trờ vẽ vời chính mình, song nọi tấm sấu sac: toi nhạn thấy chính Ngai đang hiẽn diẽn nời toi. Đong thời mờ hường nhìn ra xung quanh, toi lại vui mưng khon xiết khi nhạn ra chính Ngai cung đang hiẽn diẽn nời anh ẽm toi, nời những tấm hon thanh thiẽn, va toi chuc tung ngời khẽn Ngai.
Ngái hiện diện xung quánh toi
à. Toi đâ thày ngài trong mọt ngày song củà toi
Từ bình minh lẽn cho tời hoang hon, từ luc toi mờ mất thưc dạy trong tiếng chim ca, trong anh sang rưc rờ tười hong cua mọt ngấy mời: toi cấm ta hong ấn Thiẽn Chua. Ngai đa ban tang cho toi anh sang, khong khí dịu ẽm đấy sưc song.
Toi xin dang cho Ngai mạt trời chính ngọ, vang thai dường choi chang sưc nong, nhiẽt tình tuổi thanh xuan, sức mạnh, y chí ngoan cường phấn đấu cho chấn ly ngời sang.
Toi xin chuc tung Ngai vì bong xế hoang hon. Mấu nấng ẽm dịu om ấp đồi cấy, ngọn co, to thấm vẽ đẽp dịu dang trẽn canh vạt do Ngai
tàc tào. Ngài buong thà màn đếm chàm chàm ru toi vào giấc ngu tri àn.
Cuọc song toi, mọt ngày troi đi trong lào đọng, suy tữ và càu nguyện. Chung tà gàp gớ nhàu, trạo đoi, chià sớt buon vui, trong tin yếu, pho thàc; Ngài luon hiện diện ớ giữà chung tà, nếu ớ đàu co hài ngữới đong tàm, hiệp nhàu càu nguyện.
Toi luon đữớc hiệp nhất với Ngài, Ngài nhữ trí oc cho toi tữớng tữớng, Ngài là con tim cho toi học biết yếu thữớng, Ngài nhữ đoi tày cho toi làm việc, Ngài là nhịp hới toi thớ, là cớm bành toi àn, là bớ noi, là chiếc vong cho toi nàm nghỉ, Ngài là ành nhìn bàn mài và khếp đoi bớ mi cho toi an giấc điệp miến trữớng.
Toi đầ gẳp ngài trong ánh êm toi
Ai là anh ếm toi? Anh ếm toi là ngữới cung mọt to tiến, cung mọt nguon goc.
“Chúng tà gọi Chúà là Chà
Thê'nên tát cà đê ú là ánh êm”.
Tình anh ếm huynh đệ, tình hữu nghị, khong phài chỉ là những tữ hoa my. Những tình huynh
đệ là sự song, là hành đọng, là yếu thữớng, càm thong giup đớ vo vị lới, là hy sinh cho nhàu.
“Yêú nhàú cới áo cho nhàú
Vê nhà doi mê qúà cầú gio bay...”
Tình yếu thữớng bàc ài khong phài chỉ là những lới noi suong, những là hành đọng cu thế. Toi đà gàp Ngài nới những tấm long đài lữớng, giàu tình yếu, hy sinh xà ky.
Toi đà thấy Ngài nới những cong trình bàc ài xà họi do những linh muc, tu sĩ nam nữ, giào dàn xà thàn vì những ngữới anh ếm đàu kho, bất hạnh, đàu yếu, tàn tàt nới càc bệnh viện, nới những trại phong cui, nới những co nhi viện, những viện dữớng lào, nuoi nấng phuc vu những ngữới hấp hoi.
Toi đầ gạp Ngài nới thân mẫú toi
Noi thế chàc bạn cho là ky dị, chu quan? Những co gì đàng ngạc nhiến đàu?
“Cong chà mê như cong Tạo hoà
Nhài cớm lưà cá, nhài cà lưà xướng
Làm sạo đên đáp tình thướng
Làm sạo bo mê lên đướng thêo ánh?”
- “Làm râm con thắp đên trời
Câu cho chà mê song đời với con”.
Toi vấn thấm cấm ờn Chua đa ban cho toi tình yẽu cua người mẽ. Chính Ngai đa tạo nẽn trai tim hiẽn mấu va ban tạng tình yẽu dịu dang, lo lang, chấm soc toi, tư trong long mẽ. Chính Ngai nuoi dạy toi, dìu dất toi trẽn tưng bườc đường đời.
“Đọi ớn chín chư cu lào
Sành thành kê mày non cạo cho vừà?”
Toi đá gặp Ngài trong nên văn hoạ dàn tọc toi
Dấn tọc Viết Nam chung ta co hờn 4000 nấm vấn hiến. Vấn minh, vấn hoa cua dấn tọc ta cao sấu khong thua kẽm bất ky mọt dấn tọc nao trẽn thế giời. Toi tư hao vẽ nẽn vấn minh, vấn hoa cua dấn tọc toi.
Toi đườc diẽm phuc sinh ra, lờn lẽn trẽn miẽn đất quẽ hường, giang san gấm voc cua to tiẽn toi đa đế lại qua bao ngấn nấm trường ky đấu tranh gian kho đế giư gìn va truyẽn lại cho con chấu la gia sấn.
Toi đườc cung anh ẽm đong bao toi thưa kế gia tai cua to tiẽn chung ta, nẽn vấn minh lau dai co bẽ dấy lịch sư cao qui.
“Uo'ng nước nhớ nguồn
Làm con phải hiếu”.
T-'V , Ệ ys. 4 /, 1 ^ 9, A? , Ệ Ệ
Đẽ tri ấn cong đức cao dấy cua to tiẽn, toi kham pha ra trong nẽn vấn hoa dấn tọc Viết Nam biết bao tấm tình đạo đưc qua nẽn vấn học dấn gian, truyẽn co, cao dao tuc ngư, qua nhưng bưc phu điẽu, tranh anh, họi họa, kiến truc. Vấn chường, chư viết phấn anh cho thấy niẽm tin, tín ngường sấu xa cua to tiẽn, cha ong chung ta. Qua ngon ngư lới ân tiêng noi cua cha ong ta, toi cấm nhạn thấy ro sư hiẽn diẽn cua Ngai la Đấng Tạo Hoa, la Ông Trời. Cha ong ta thường biếu lọ mọt tấm tình trọng kính sấu xa đoi vời Trời, tin tường vao quyẽn nấng chẽ chờ cua Trời:
Trời chẽ đất chờ = Thiên phu địà tài.
Nhờ Trời phu trờ cho con chấu
Nhờ ờn Trời nấm nay lấm ấn khấm kha.
Mua ườt cho chí mua kho, nhờ Trời phu họ.
ơn Trới mưạ nắng kịp múà
Nới thì cày rúọng nới thì bưà sàú.
Long tín ngữớng cua dàn tà rất đớn thành bọc phàt: khi mững vui cung nhữ khi đàu kho ngữới tà luon gàn bo với Trới, kếu Trới:
Trới ới, kho quà.
Cữc quà trới.
Thiệt là con nhà trới đành thành vàt
Trới ới, hom nay hến quà.
Kho quà Trới.
Trới ới sinh giặc làm chi?
Cho chong toi phái rạ đi chiên trướng.
Lạy Trới mưạ xúong, láy nước toi úống
Lạy Trới cho cà gio nom
Thiên địàphong trần, hong nhàn đà trúàn...
Thúớ Trới đất noi cớn gio búi
Khách mà hong nhiấú noi trúàn chúyên”.
Địà vị cua ong Trới siếu việt hớn hàn địà vị cua con ngữới. Trới nàm vàn mệnh con ngữới. Con ngữới phài song thếo thiến mệnh.
Trới phu bấm cho con ngữới cà tính khí. Chung tà thữớng gọi ngữới co nhiếu nàng khiếu hay co tài nàng đàc biệt là: “thiên tài, thiên phú, thiên bẩm”.
Thi hào Nguyện Du trong Truyện Kiệu cung viết:
Rầng qúên mất nêt đi roi,
Dớ háy thoi cúng tính trới biất sạo?
Nên phú hậú, bác tài dành
Văn minh nất đát, thong minh tính trới.
Ngữới Việt Nam tà thữớng noi:
“Chà sinh con, Trới sinh tính”.
Trới đàc biệt con nàm quyến thữớng phạt cong minh: Thiến bất dong giàn. (Trới khong thà cho nhưng kê làm điêú giàn ác).
Thàt là Ông Trới co màt.
Trong kho truyện co Việt Nam con cho tà thấy quan niệm dàn giàn vế Ngọc Hoàng Thữớng Đế. Ngài co quyến nàng trến cà những hiện tữớng thiến nhiến. Coc kiện Trới.
“Con coc là càú Ông Trới
Ai mà đành no thì Trới đành cho”.
Nhưng khai niẽm vẽ Thiẽn Loi, Trời đanh. “Trới đánh con trành miêng ân”, tiẽm ấn mọt niẽm tin bình dấn vao mọt quyẽn uy siẽu viẽt cua Trời trẽn thiẽn nhiẽn vấ trẽn cấ nhưng kha nấng hưu hạn cua con người.
Trong sấch Lĩnh Nam Trích Quai co ghi mọt đoi nẽt vẽ sự tích Trời: “Ngày xưạ, mọi sư trong vu tru đêu do Trới sinh rạ. Trới là bậc co quyên phêp siêu nhiên, ngư trị trên cạo hớn muon loài muon vạt. Tất cà nhưng biên đọng hàng ngày đêu do Trới sinh rạ. Trới co mắt nhìn thâu tàt cà, biết tàt cà mọi viêc trong dàn giàn. Trới thướng phạt ràt cong minh, khong thiên vị ải. Do đo mà con ngưới tin ớ đáo Trôi. Trới co sinh co dướng.
Con ngưới khi song ớ dướng giàn, khi chất vê châu Trới”. (Trần Thê' Pháp. Lĩnh Nám Trích Quái).
Vu tru quàn siêu nhiên cua người dấn Viết chung ta, mọt dấn tọc co nẽn vấn hoa tín ngường lau đời, cho chung ta thấy:
Vê Tín ngướng ton giảo: Người Viết Nam chung ta co mọt quan niẽm sấu xa vẽ thế giời siẽu nhiẽn. Trong nếp song nếp nghĩ, người
87
dàn Việt co mọt nến tín ngữớng đàng kính phuc. Ngữới dàn Việt co mọt niêm tin chàn thành, gàn bo với Trới.
To tiến tà tữ ngàn xữà đà co những nhàn thữc sàu xà vế thế giới siếu nhiến: nhìn nhàn thấy khàp nới quyến nàng vo hình cua Thữớng đế co ành hữớng trữc tiếp đến mọi sinh hoạt cua con ngữới. Đấng quyến nàng vo hình ấy to tiến chung tà gọi là Trới. Trới luon hiện diện tữớng quan màt thiết với con ngữới. Trới thấu suot mọi hành vi thiện àc cu à con ngữới, và Trới là Đấng thữớng phạt rất cong minh. Lữới Trới long lọng, khong ài tron thoàt đữớc.
Đạo Trôi co sàn trong quan niệm cua moi ngữới dàn Việt chung tà, trong nến vàn hoa dàn tọc chung tà. Tuy ngày thuớ bàn đàu chung tà chữà thế nhàn thữc minh nhiến vế Ngài là mọt Thiên Chúà Toi Cào, Đàng Toàn Năng, co Ngoi Vị. Ngài là Đàng tạo thành múon vát hữú hình và vo hình. Ngài là Chà chúng tà ớ trên trới. Những dàn dàn quà những suy tữ nhàn thữc ly luàn, và với ớn Chua mạc khài soi sàng, dàn dàn chung tà nhàn biết ro: Trới đất này
phải co Chủ, Thiên Chu. Trới đàt phải do Thiên Chuạ làm nên.
Hờn nưa, Ngai con la Thường đế, Đấng xẽt xư chí cong vo tư. Nời Ngai co sư tot lanh, cong bình tuyết đoi.
Toi thạt la mọt hạu sinh may man. Toi nhạn biết Ngai qua bao kinh nghiẽm qui bấu cua to tiẽn toi. Nhất la nhờ Đức Giẽsu, con Thiẽn Chua giang sinh lấm người, Ngai đa chỉ cho toi biết Thiẽn Chua la Cha chung ta ờ trẽn trời. “Thây vê cung Chà Thây cung là Chà cuạ ảnh êm. Vê cung Thiên Chuạ Thây cung là Thiên Chuạ mạ ảnh êm”.
Ngai đa dạy toi cấu nguyẽn bang kinh Lạy Cha: “Lạy Chà chúng con ớ trên trời, chúng con nguyên dành Chà cà sáng. Nước Chà trị đên. Ý Chà thê hiên dưới đà't cung như trên trới”.
Bườc vao niêm tin ton giảo, toi khong thấy mình xa lạ gì vời nẽn va hoa tín ngường nếp
, Ắ? .i ế -/v , ệ _1 _ J A. _ í -'V ế m * •
song nẽp nghĩ cua to tiẽn toi, dấn tọc toi. Trai lại, toi kham pha thấy Đạo Trới đa nhập thê tư làu đới trong nẽn vấn hoa dấn tọc toi. Va toi con mong ườc đườc chia sẽ cho mọi người anh
ếm toi trến toàn thế giới biết: dàn tọc Việt Nam chung toi co mọt nến vàn minh, vàn hoa làu đới, thấm nhàp tinh thàn luàn ly đào đữc, gàn bo giữà con ngữới với Tào Hoa mọt càc sàu sàc, chàng những khong thua kếm bất cữ
_ _ Ạ , _1 -*• _ i Ạ _ V , Ạ ,1 A7 • /1 • \ \ / 11 9
mọt dàn tọc nào trến thế giới mà con co khà nàng ngàng bàng và troi vữớt hớn nhiếu dàn tọc khàc.
Sữ kiện này cung cho thấy con ngữới du ớ chàn trới goc biến nào, nếu thành tàm nhìn nhàn co Chu à cà trới đất, thì con ngữới cung xững đàng đữớc Ngài bàn cho họ co khà nàng nhàn biết: chỉ co Ngài là Thiến Chua thàt. Và con ngưới chính là thọ tạo do tày Ngài làm nên. Ngài chính là Thữớng Đế duy nhất, Đấng toi cạo, Ngài là Đấng Tạo Hoà. Mọi tàc phàm cua Ngài đếu thuọc quyến sớ hữu cua ngài. Tà hày nghệ lới Đữc Giếsu, Con Mọt cu à Chu à Chà đà càu nguyện ràng: “Chà ới, mọi kê Chà bàn cho con thì con múốn rằng con ớ đàú, thì chúng cúng sê đước ớ đày với Con đê chúng chiêm ngướng vinh qúàng mà Chà đầ bàn cho Con trước khi tạo thành thê giàn.”
Như thế, chung ta thấy ro: Chua khong muon đế mất hay lìa xa nhưng cong trình Ngai đa sang tạo va cưu chuọc. Trai lại, Ngai luon muon cho chung ta đườc thong phấn hạnh phuc vĩnh cưu vời Ngai muon đời.
Chính vì thế ma tim toi rẽo vui, than trí toi hoan lạc dang lẽn Chua lời cấm tạ tri ấn, vì tất ca những gì Chua đa lấm cho toi qua to tiẽn toi. Chính nhờ đời song đạo đưc cua cấc ngai, Chua đa chuẩn bị sấn mọt tiẽn đình trang lẽ cho toa nha đức tin rực rờ cua toi, đế toi đon nhạn đườc tất ca hong ấn cứu chuọc cua Ngai ban tạng cho toi. Toi đườc Chua la phấn cờ nghiẽp. Toi đườc gọi chọn lấm con cai Chua va con cai Họi Thanh Chua.
PHAN II:
ĐỨC TIN KITO
I. TÔI ĐA gAp ngai trông tan ƯỚC
Tạn ước lạ gì?
Tàn Ước là 27 vàn thữ dài vàn khàc nhàu đữớc viết rà đế giới thiệu Đữc Giếsu cho mọi ngữới, đong thới hữớng dàn những ngữới tin thếo Đữc Giếsu Kito song đào và hành đào cho đung với giào huấn cua Đữc Giếsu Kito.
Tàn Ước noi gọn lài chính là Giao Ước mới do Đữc Giếsu Kito thiết làp đế kiện toàn Giao Ước cu là Thành Kinh Cữu Ước.
Toi gặp Ngại trong Thạnh Kinh Tạn ước
Chính trong Niệm Tin, toi đi tìm Ngài, toi đà đến và xếm. Toi đà đữớc gàp Ngài, chiếm ngữớng dung nhàn Ngài. Toi đà đữớc song với Ngài. Toi đà làng nghệ Lới Ngài. Toi đà đọc, đà đon nhàn những sữ điệp cu à Ngài trong Phuc Am. Chính Ngài đà hữớng dàn cuọc đới toi đi thếo Ngài. Toi đà say mế cuọc đới Ngài đữớc trình thuàt trong 4 Phuc Am
Tin Mừng thẽo thanh Mathẽu
Tin Mừng thẽo thanh Marco
Tin Mừng thẽo thanh Luca
Tin Mừng thẽo thanh Gioan
Roi đến cấc sấch: Tong đo Cong vu.
Cấc Thư muc vu cua cấc thanh tong đo:
14 thư cua Thanh Phaolo
thư cua thanh Giacobẽ
thư cua thanh Phẽro
thư cua thanh Gioan 1 thư cua thanh Giuđa
Sau cung la sấch Khai huyẽn cua thanh Gioan Tong đo, muc đích khích lẽ tinh than song kiẽn nhấn chịu đưng gian kho vì đạo Chua, đế chờ đời ngấy Chua quang lấm: “Lậy Chuạ Giêsu, xin Chúà hây đến”. (Kh. 22, 21)
Sứ điệp củá Thánh Kinh Tán ước
Co bào giớ bạn đậ đọc hêt toàn bọ Thánh Kinh chưạ? Co khi nào bạn dành trọn mọt thới giàn liên tuc đê đọc và học hoi hêt nọi dung Tin mưng đậ đước ghi chêp trong bon Phuc Ăm Thư khong?
Tất cà càc sàch Phuc Am đếu co chung muc đích giới thiệu cho mọi ngữới tất cà cuọc đới Đữc Giếsu Kito, Đấng Cữu Thế, Ngài đà đữớc Thiến Chua Chà sài đến đế cứu chuọc tràn giàn, đế tất cà những ài tin vào Con Ngữới, thì khong phài hữ mất những đữớc song đới đới. Tất cà càc Phuc Am đếu muon tữớng thuàt lài cuọc đới Đữc Giếsu, ghi chếp lài tất cà những lới noi, giào huấn cua Ngài và càc việc Ngài đà làm, càc phếp là Ngài đà thữc hiện vì long tữ bi thữớng xot cua Ngài đế cữu nhàn đọ thế.
Cuọc đới Đữc Giếsu Kito, Con Thiến Chua Chà đà đến trên tràn giàn này. Ngài đà đữớc sinh rà bới Đữc trinh nữ Màrià. Ngữới đà song ấn dàt 30 nàm dữới mài già đình Nàgiàrết. Ngài đà cong hiến 3 nàm cuoi cung cua cuọc đới Ngài: cong khài giàng đào. Ngài bị phàn bọi, bị nọp cho ngữới dàn ngoài, bị hành hình tho bào, bị đong đinh giết chết trên thàp tự già, đữớc an tàng trong mo. Những đến ngày thứ bà thì Ngài song lài đung nhữ lới Ngài đà loàn bào trữớc.
Toi tự hoi: “Ngoài Ngài rạ, co ái dám hy sinh mạng song mình đê chịú nạn chịú chất thày cho toi, đê bàn tăng cho toi sư song đới đới
khong? Tại sạo Ngài lại yêu thướng toi như vậy? Nấu toi biết đon nhận tình yêu Ngài, nếu toi tin nhận Ngài, thì tư trong tâm hon toi trào dâng lên mạch nuớc hằng song. (Gà 17)
Đo la chính hong ấn thanh hoa cua Thanh
m1- ^ _ 1_ ề Ạ7 _ -f r?ệ J -'V ề , Ạ _ _ _ _/ ệ rrvl • Ạ /^1 _ _ _ _
Than biẽn đoi toi nẽn con cấi Thiẽn Chua, con cai sư sang.
Những chứng tá củá Tin Mừng
Lịch sử Thanh Kinh Cưu Ườc trình bấy cho bạn thấy: mọt bọ tọc trườc tiẽn thuọc dong tọc Sẽm, sinh song giữa hai nẽn vấn minh Lường Ha va Ai Cạp. Sau qui tu lại thanh dấn tọc Israẽl.
Israẽl đườc Thiẽn Chua quan phong tuyến chọn thanh dấn riẽng cua chua. Chua đa ky kết giao ườc vời họ va họ thẽ hưa tuấn giư mọi giời ran vấ huấn lẽnh cua Ngai. Đo la giao ườc nui Sinai.
Sấch Thư Luạt ghi chẽp: “Nào co thằn nào đằ đến kiếm cho mình mọt dàn giữà các dân tọc khác hây chằng?” (Tl. 4, 24)
Thế ma Thiẽn Chua, Ngai đa co sang kiến trườc. Ngai la Thiẽn Chua duy nhất, toi cao, vườt trẽn hết thấy cấc chư than, Ngai chọn cho Ngai mọt dấn riẽng, đế họ thờ phường Ngai.
Họ là đoàn dàn Ngài tuyến chọn, là đoàn chiến thuọc quyến sớ hữu cua tày Ngài. Họ đà song làu đới trong giao ữớc với Ngài, những họ vàn hàng trong đới vào lới Hữà. Họ chớ mong Đấng Thiến Sài ngữ đến đế kiện toàn Giao Ước cu, hoàn thành Giao Ước mới. (Jếr 31, 31)
Bữớc sang thới Tàn Ước, Họi Thành Chua Giếsu đữớc gọi là Dàn Thiến Chua. “Anh êm là
dân đước túyền chọn, là sớ hữú cúà Thiên Chúà”(1Dt 2, 9). “Là hàng tư tê' vướng già, chúng tọc thành thiên, dân riêng cúà Chúà”. (Kh 1, 6; Dnl 7, 8; Cv 9, 13; 1C 1, 2. 3, 17)
Cọng đoàn Kito hữu đữớc càc thành dàng hiến cho Thiến Chua. Họ đữớc co Chua là phàn già nghiệp muon đới.
Đọc Tin Mừng, toi đà nhàn rà đữớc những con ngữới đữớc hữớng may màn đàc biệt đo. Họ là những chững tà đàu tiến cua Tin Mững. Toi nhàn biết họ là những mon đệ đàu tiến đà tữ bo mọi sữ mà đi thếo Ngài. Họ là những ngữới đữớc đích thàn Ngài kếu gọi tuyến chọn. Họ đà đến ớ với ngài, cung àn cung uong với ngài. Họ đữớc ngài yếu thữớng giào duc, đào tào, huấn luyện. Họ là những chững nhàn màt
thấy tai nghẽ, chưng kiến tất ca nhưng lời giang dạy la nhưng phẽp lạ Ngai lấm. Sau cuọc tư nạn Phuc sinh cua Ngai, Ngai đa sai họ:
“Các con hằy đi làm chưng nhân cho Thày vê tàt cà nhưng gì chung con đằ thày và đằ nghê, tư Giêrusàlêm cho tới tận cung trài đàt”.
Thanh Phẽro tong đo trong Bai giang đa lấm chưng vẽ Đưc Giẽsu Kito như sau: “Các ong đâ biết: Điêu đằ xảy rạ trong toàn coi Giuđê, khới đi tư Gàllilê, sáu viêc thành tảy củà Gioạn rạo giáng. So là co Đức Giêsu, ngưới Nàgiàrêt, Thiên Chúà đả xức dảu tản phong Ngưới bằng Thành thân và quyên nâng. Roi Ngài đả ngàng quạ thi án giáng phúc và chữà lành mọi kê bị mạ qui áp bức, thong trị. Vì co Thiên Chúà ớ cùng Ngài. Chung toi là chưng nhàn vê mọi điêu Ngài đả làm trong vùng ngưới Do Thái ớ Giêrusàlêm. Họ đả trêo Ngài lên cày go và giết đi. Chính Thiên Chúà đả cho ngưới song lại, ngày thư bà, và đả cho hiên rạ, khong phải với toàn dằn, mà là cho nhưng chưng nhàn Thiên Chúà đả tuyến chọn trước, tưc là chúng toi, nhưng kê đả được cùng ân, cùng uong với Ngài sáu khi Ngài đả song lại tư trong coi chết. Ngài đả truyên dạy chúng toi phải rạo giáng cho dằn mà đoạn chưng rằng: Chính Ngài là Đảng Thiên
Chúà Chà đă đật làm thầm phàn trên ngưới song và kê chêt. (Cv 10, 37-41)
Đón nhận Phúc Ẩm tuyên xưng Đức tin nơi Chúạ Giêsu Kito
Quà những bàn trình thuàt Phuc Am, toi vui sữớng đon nhàn Tin Mững Đữc Giếsu Kito, đon nhàn Lới hàng song cua Thiến Chua chà đà dành cho toi. “Sư song đới đới đới là đước nhận biết Thiên chúà là Chúà thật và Đấng Ngài sài đên là Đức Giêsú, Con Mọt Thiên Chúà Chà sài đến”. (Gà 17, 3)
Trên đữớng tin yếu Chua, toi khong con co đớn. Toi đữớc song co Ngài, song bến Ngài, song trong Ngài. Ngài là Thày, là Chua cua toi.
“Ngài chính là Đướng, là sư thật và là sư song” cua toi. (Gà 14, 6)
Đi trong đữớng loi Ngài, toi khong sớ lạc loi. Co Ngài là Chàn ly, toi khong bị sài làm. Chính Ngài là sữ song, toi khong sớ phài chết đới đới.
Nhữ thành Phàolo đà càm nghiệm và đà khàng định: “Toi song, nhưng khong phải là toi song. Chính Chúà so'ng trong toi”. (Gl 2, 20)
Toi hiến dang đời song toi cho Chua. Toi xin Ngai luon ngư trị trong toi. Ngai co toan quyẽn trẽn toi, toi xin Ngai sư dung toi như khí cu bình an cua Chua. Toi xin Ngai hanh đọng bang đoi tay toi. Suy nghĩ bang trí oc hạn hẽp cua toi, yẽu thường bang trai tim toi, quyết định bang y chí toi. Toi biết toi chỉ la vạt mọn hẽn va giời hạn, nhưng chính Ngai mời la quyẽn nấng vo biẽn vo hạn, xin Ngai dung quyẽn nấng Ngai lấm cho no nẽn hoan thiẽn thẽo thanh y Ngai.
“Lạy Chua Giẽsu Kito, Chua la sưc mạnh, la anh sang, la tình yẽu. Con song vời Niẽm Tin yẽu Chua. Con xin phu thấc sự song con trong tay Chua. Chua la tất ca niẽm vui, hạnh phuc, gia nghiẽp đời con”.
TÔI ĐA gặp ngai trong giao hội
Giáo hội lá công trình kỳ diệủ củá Chủá
Chính Giao họi do Chua Giẽsu sang lạp đa giời thiẽu cho toi biết Thanh Kinh. Giao họi trình bấy giao ly trung thực cua Đưc Giẽsu cho toi. Giao họi la mẽ toi, tai sinh toi trong đời song ờn thanh sung, Giao họi đon nhạn toi
99
trong vong tày yếu thữớng, cho toi diếm phuc đữớc làm con Thiến chua và con Họi thành.
Trong long Giào họi, toi lành nhàn đữớc hết ớn này đến ớn khàc. Toi lành nhàn tràn đày thành àn cua Thành Thàn quà càc Bí tích cữ hành trong Giào họi.
Quà sàch Tong đo Cong vu, toi thàt sự càm nghiệm ro Giào họi là cong trình cua Chua Thành Thàn. Chua Giếsu Kito là đàu cua nhiệm thế Giào họi, Chua Thành Thàn là Đấng bàn sữ song. Chu à Thành Thàn đoàn tu tất cà mọi thành phàn dàn Chua nến mọt trong Chua Giếsu Kito, Chua chung tà.
Tất cà cọng đoàn những kế tin nhàn Chua Kito tạp họp thành dàn Thiên Chúà (1Pr 2, 9-10), mọt Giào họi đữớc xày dững kiến co’ nhữ mọt thành trì trên nến tàng đà vững vàng mà cửà địà nguc cung khong phà đữớc.
Đữc Giếsu Kito cung tín nhiệm trào bàn cho Simon Phếro, ngữới đững đàu Giào họi chìà khoa Nữớc Trới, “Sư gì con cầm búọc dưới đầt, trên trới cúng cầm búọc, sư gì con cới mớ dưới đất trên trới cúng cới mớ”. (Mt 16, 18-19)
Dấn Thiẽn Chua bao gom đu mọi mấu da sac tọc, mọi chung tọc ngon ngữ, mọi thanh phấn: giao sĩ, tu sĩ nam nữ, giao dấn. Mọi thanh phấn thong hiếp vời nhau lấm nẽn mọt Giao Họi: duy
nhảát, thành thiên, cong giáo, tong truyên.
“Vì tảt cà chúng tà đêu đước thành tảy trong mọt Thành Thằn, đế trớ nên mọt thản thế” (1Cr 12,13).
“Chúng tà tuy nhiêu nhưng cúng chỉ là mọt thán thế, vì chưng chỉ co mọt bánh, tàt cà chúng tà đêu chiàphận cúng mọt bành”. (1C 10, 17)
Sông trong án sủng Chủá - Sông trong Hội thánh
Toi đườc song trong mọt Giao họi Duy nhất, Thanh thiẽn, Cong giao, Tong truyẽn. La toi đườc hiếp thong vời toan thế Họi thanh Chua, đườc song trong nguon ờn thanh sung trấn đấy cua Chua Thanh Than.
Ngai ban ờn soi sang trí khon toi, ban sưc mạnh kiẽn vưng cho đời song đạo cua toi, Ngai con ban ờn trờ giup cho toi trong mọi hoan canh thử thấch cua cuọc song, Ngai thanh hoa toi trong cấc ờn bí tích toi lanh nhạn, đế toi luon hang say, tin tường phu dang đời song toi
phuc vu Chua và xày dững nhiệm thế Chu à Kito trong đữc tin và đữc mến.
Toi đà thấy biết bào điếm thiếng dấu là càc Thành Tong đo đà thữc hiện nhàn dành Đức Giếsu Kito Nàgiàrết và trong quyến nàng cu à Thành Thàn. Sữc tự nhiến cu à con ngữới khong bào giớ co thế làm đữớc những điếu ky diệu nhữ thế. Chính Chua Thành Thàn giớ đày vàn đàng hoạt đọng trong Giào họi và trong tàm hon mọi ngữới. Chính Ngài sàn sàng bàn ớn cho toi đế toi luon biết song xững đàng làm mon đệ Chua:
Song với niệm tin,
Song với niệm trong cày, hy vọng,
Song với ớn biết kính sớ Chua.
Bới vì “Khới đầú sư khon ngoạn là ớn biết kính sớ Đức Chúà Trới”.
TÔI LÀNH NHẬN Được cAc ơn qua cAc BÍ TÍCH Được cử hành trông giàô hôi
Chúạ Giêsu Kito thiết lạp cạc Bí tích trong Giạo hội để bạn ơn cưu roi
Toi vui mững khon tà, vì toi đà lành nhàn đữớc muon ớn trong Giào họi.
Chu à Giếsu luon hiện diện trong Giào họi, nhất là quà càc cữ hành càc Bí tích. Toi đon nhàn đữớc tất cà càc ớn lành cua Chua Vì Chua đà phàn: “Tà đên đê' cho chúng đước song và đước song doi dào”. (Gà 10, 10)
Toi là mọt con ngữới yếu đuoi. Khong co Chua, toi khong thế làm đữớc việc gì. “Vì khong co Thày, các con khong thê làm đước gì”. (Gà 15, 5). Toi luon xàc tín điếu đo. Chính vì thế, toi luon càn co ớn trớ lữc cua Chua.
Toi sệ lành nhàn đữớc càc ớn hiện sung, ớn trớ giup ớ đàu?
Toi luon lành nhàn đữớc càc hong àn Chua trạo bàn khi toi sot sàng lành nhàn càc bí tích.
Chính khi Giào Họi cữ hành càc Bí tích nhàn dành Chu à Kito, Chu à Giếsu hiện diện bàn tràn đày càc hong àn Thành thàn cho toi.
Ý nghĩá các cử hánh phủng Vủ Bí tích trong Giáo hoi
Hạnh phuc cho toi biết bao, khi toi đườc học hoi y nghĩa cao sấu cua cấc cư hanh phung vu bí tích. Chính nhờ sư hiếu biết y nghĩa cấc bí tích, toi song cấc ờn bí tích cấch tích cưc, sot sang, chư khong phai toi chỉ tham dư cấc cư hanh bí tích cấch bang quan, đưng xa xa như mọt khấn thính gia đưng bẽn lẽ cấc bí tích, hoạc tẽ hờn nữa la thai đọ dửng dưng, khong tham dư, khong lanh nhạn cấc ờn ích cua cấc cư hanh bí tích.
Đung ra, Bí tích nao cung la mọt cuọc gạp gờ giữa con người vời Thiẽn Chua. Chua khong thích ta đến vời Ngai, nhưng long dạ ta xa lìa Chua. “Dân này chỉ thớ Tà ngoài moi miêng, mà long chúng xạ Tà”.
Đời song toi moi ngấy đườc vinh dư tham dư cấc cử hanh mấu nhiẽm thanh. Toi đườc tham dư bấn Tiếc Thanh Thế. Toi đườc mời gọi đon rườc Chua. Moi ngấy Chua đến viếng thấm nha linh hon toi. Như xưa, chua đi qua nời nao thì Ngai rọng ban mọi ờn lanh cho nời ấy.
Co Chua hiẽn diẽn trong linh hon toi, trong gia đình toi, như xưa Chua than ngư đến nời gia đình ong Giakẽu, Chua sẽ biến đỗi đời song toi, mọi sinh hoạt cua toi trờ nẽn nhưng hanh đọng tot lanh, thực thi thanh y Chua.
Toi phai biết ờn Chua biết bao, vì Chua đa thường thiết lạp cấc Bí tích trong Giao họi đế ban ờn cho toi. Toi biết ờn Họi thanh Chua, biết ờn cấc thừa tấc viẽn Chua đa thiết lạp trong Họi thanh đế cấc ngai phấn phất cấc mấu nhiẽm thanh cho toi.
Toi biết ờn Chua vì Ngai đa ban cho toi co thời gian đườc học hoi giao ly cua Chua cấch đấy đu, khong bị cất xẽn, sư điẽp Tin Mừng khong bị bop mẽo, trai lại đa đườc truyẽn đạt cho toi đấy đu, nhất la nhưng chấn ly cot loi cua sư song đời đời. Đung như lẽnh truyẽn cua Chua đa dạy cấc tong đo: “Các con hằy đi giáng dạy muon dân. Hằy dạy chúng tuân giư mọi điêu Thày đậ truyên dạy các con. Này đày Thày sê ớ cúng các con mọi ngày cho đến tận thê(Mt 28, 19-10)
Thạt la nhưng dâu chỉ đấy ờn, khi toi đườc nghẽ Lời Chua cư hanh trong cấc nghi lẽ, cấc
bí tích, co lới thữà tàc viện dàn giài kếm thếo. Toi tữ nhu: “Phái chăng tàm hon toi đầ chẳng sot sàng lên, khi toi nghê lới Ngài dẫn bảo toi đày ư?” (Lc 24, 32)
Giáo hoi cư hạnh cạc Bí tích
Trong Giào Họi, Chua Giếsu đà thiết làp càc Bí tích:
à. Bí tích Rưà tọi thành tày toi sạch tọi to tong và càc tọi riếng toi đà phạm, bàn ớn thành hoa cho toi trớ nến nghĩà tữ quy yếu cua Thiến Chua và con Họi Thành. Đong thới cho toi đữớc ớn hữớng phàn già nghiệp nữớc trới. Vì nếu khong đữớc tài sinh bới nữớc và Thành Thàn, thì toi khong đữớc vào Nữớc Chua.
Bí Tích Thêm Sưc bàn cho toi đữớc lớn lến trong Chua Thành Thàn, đữớc tràn đày càc linh ớn Thành Thàn: ớn khon ngoạn, ớn thong minh, ớn hiểú biết, ớn biết lo liêú, ớn sức mạnh, ớn đạo đức và ớn kính sớ Đưc Chúà Trới.
Đàc biệt sau khi lành nhàn đữớc ớn can đàm cua Chua Thành Thàn, toi dàm làm chững cho Chua Giếsu, bệnh vực giào ly đức tin, loàn bào Tin Mững, xày dững nhiệm thế Giào họi Chua.
Bí tích Thành thế, hang ngấy toi đườc đon nhạn chính Mình Mấu Thanh Chua Giẽsu Kito cung vời Lời Hang Song. Toi sẽ luon tha thiết cấu xin: “Lạy Chúà Giêsu, xin hây đến”. (Kh 22, 20)
Bí tích Hoạ giải, toi đườc ờn giao hoa cung Thiẽn Chua. Toi chỉ xưng đấng đon rườc Chua Giẽsu Thanh Thế khi tấm hon toi trong sạch. Chính ờn Bí tích Thanh thế gìn giư linh hon toi luon gan bo mạt thiết vời Chua, nẽn moi khi toi thấy mình ấn ờ bất xứng vời Chua, toi liẽn mau man chạy đến lao mình vao long Chua xot thường, xin Ngai ban ờn tha thư cho toi qua thưa tấc viẽn Bí tích Hoa giai cua Chua, va toi luon đườc an vui hạnh phuc, đườc song chan hoa trong tình yẽu. Toi cang cấm nhạn đườc tình Chua thường yẽu toi, Ngai luon rọng lường thư tha mọi tọi loi cho toi.
ê. Bí tích Xức dậu, Khi xấc than toi đau yếu bẽnh tạt, toi xin mời linh muc thưa tấc đến cấu nguyẽn ban Bí tích Hoa giai, xưc Dấu thanh cho toi, đế toi đu sức chiến đấu vời nhưng cờn cấm do, thư thấch. Toi xin mọi người cấu xin Chua cho toi bình phuc, nếu sưc khỏẽ toi cấn thiết cho toi song đẽp long Chua.
Bí tích trúyên chức thành, Giào họi cữ hành Bí tích Truyện chữc thành, bàn thữà tàc vu cho những ài Giào họi xệt là đữớc ớn Chua kếu gọi, tuyến chọn quà trung giàn Giào họi đế phuc vu cọng đoàn dàn thành Chua. Càc thày pho tế, càc linh muc, càc đức giàm muc đữớc Chua bàn ớn chữc bàc hàu phàn phàt càc màu nhiệm thành, rạo giàng Tin Mững, chàn đàt đoàn chiến Chua. Chính Chua Giếsu đà thữớng xot đoàn chiến này, vì họ bớ vớ khong co ngữới chàn. Ngài đà truyện dạy: “Các con hầy cầú ngúyên đế xin Chúà sài thớ gặt đến gặt lúà trên rúọng cúà Ngài”.
Bí tích Hon phoi, thữà tàc viện đài diện cọng đoàn Giào họi đứng chứng nhàn lới thế giao ữớc hon nhàn, sự cam kết tữ do kết hon, khong bị ệp buọc, giữà hài ngữới nam nữ. Họ thế hứà trữớc màt hài nhàn chứng: trọn đới song chúng thúy yêú thướng nhàú, khi thịnh vướng cúng như lúc giàn nàn, khi mạnh khoê cúng như lúc đàú yếú bênh nạn, đế yêú thướng và ton trọng nhàú mọi ngày súốt đới. Đong thới họ cam kết cung nhàu sinh sàn, nuoi dạy con cài mà Chua sệ
thường ban vấ giao duc chung thẽo luạt Chua vấ Họi thanh.
Hon nhấn Kito Giao đa đườc chính Chua Giẽsu đa nấng lẽn hang Bí tích đế ban ờn thanh hoa đời song hon nhấn gia đình va Chua con ban cấc ờn trờ giup đế nhưng ai trung thanh song trong đời song hon nhấn thanh thiẽn, họ đườc nẽn thanh moi ngấy vấ chu toan cấc bon phạn lấm vờ lấm chong lấm cha lấm mẽ thanh đưc, đế lưu truyẽn cho con chấu.
Tom lại, moi Bí tích đẽu co nhưng dâu chỉ bên ngoài đế biếu hiẽn ớn thành súng Chúà bàn bên trong.
Cấc Bí tích đẽu do chính Chua Giẽsu thiết lạp nhờ qua cuọc Tư nạn Phuc sinh cua Chua đế cưu chuọc cấc linh hon.
Trong 7 Bí tích, co 3 Bí tích ghi ấn tín khong bao giờ co thế xoa bo đườc. Đo lấ: Bí tích Rưạ tọi, Bí tích Thêm sức, Bí tích Truy ế n chưc thành. Moi Bí tích nấy chỉ đườc chịu mọt lấn ma thoi.
Đoi vời toi, đến vời cấc Bí tích la đến vời cấc nguon ờn thiẽng khon ta. Moi bí tích đẽu
đữà toi vào cuọc gàp gớ tuyệt với với Thiến Chua. Trong cuọc gàp gớ thàn thiếng này, càc thữà tàc viện trong Giào họi đếu cử hành càc bí tích nhàn dành Đữc Giếsu Kito trào bàn ớn thành sung cho toi. Toi khao khàt nguon suoi ớn thiếng trào dàng tữ cạnh nữớng long Chu à. Toi biết ớn vo hạn tình yếu thữớng Chua đà tữ muon thuớ ngàn đới đà dành sàn nguon ớn cữu đọ cua Ngài cho toi.
PHAN III:
CON ĐƯỜNG NÊN HOAN THIỆN
I. ĐƯC TRINH NƯ MARIA - MAU gương cua ĐơI sông nên HôAn thiện
Điạ vi cuạ Đức trinh nư Mạriạ, Mê Thiên
• • 7 •
Chuạ trong mạu nhiêm Chuạ Kito vạ mạu nhiêm Giáo hoi
“Đo'i với toàn thế Giáo họi Chúà Kito, Đức trinh nư Màrià co địà vị đọc nhầt vo song, cúng như mê là mẫú gướng phi thướng cúà Giáo họi vê cà đức tin và đức mê'n’”. (GH. Ch. VIII. số 52)
Giớ đày, trong ớn sung cua Chua Giếsu, toi đữớc làm con cài Thiến Chu à và làm con Đữc Mệ. Toi đữớc chiếm ngàm Đữc Mệ là hiến màu, là Nữ Vữớng tàm hon toi. Toi sệ luon biết ớn Mệ, luon chạy đến càu xin, thàn thữà cung Mệ: “Lạy mê là Mê con. Toàn thán con thúọc vê Mê và mọi sư cúà con là cúà Mê”. (Totús Túús Mạriàê).
Trong chữớng trình cữu chuọc cua Chua ngày tữ bàn đàu, tữ khi Adam Evà phạm tọi bất
tuấn phuc Thiẽn Chua, Thiẽn Chua đa bấy to y định cưu chuọc nhấn loại. Ngai đa co ngay mọt chường trình hanh đọng. Ngai đa hứa sẽ ban cho nhấn loại mọt trinh nữ vo nhiẽm nguyẽn tọi, người sẽ đạp nất đấu con ran la ma qui. Con ran sẽ hong cấn got chấn Người, va dong doi miẽu duẽ cua con ran sẽ thu nghịch vời dong doi, miẽu duẽ cua Người Nư.
Giao ly Cong đong chung Vatican II đầc
biêt ân cần muon làm sáng to địà vị cúà Đức trinh nư Màrià trong màu nhiêm Ngoi Lời nhập thế và nhiêm thế, cúng như muon làm sàng to bon phận cúà nhưng ngưới đước ớn Chúà cưu chuọc đoi với Mê Thiên Chúà và mê nhân loại, cách riêng Mê các tín hưu”. (Gh so'54)
Đức trinh nử Máriá, máủ gửơng thánh thiện cho cá Giáo hoi
Vời nhưng đạc ấn cao ca tuyết đoi Thiẽn Chua Cha nhấn tư đa ban riẽng cho Mẽ, đế Mẽ xưng đấng lấm Mẽ sinh ra Con Thiẽn Chua. Cấc thanh giao phu đẽu đong thanh tuyẽn xưng Mẽ la Đấng toàn thành. Mê tuyêt my, khong hê vấn vướng tọi truyên. Mê là mọt tạo vật mới, mọt ky cong sàng tạo cúà Thánh Thân’’
(x. Thanh Gẽrmano va Thanh Athanasio - Những Bấi Giang vẽ Đưc Mẽ).
Chiẽm ngấm cuọc đời Đưc Trinh Nư Maria, chung ta thấy ro: Cuọc đời Mẽ trấn đấy ờn phuc, như lời thiẽn sư Gabriẽl đa cung kính chao Mẽ: “Kính chào Trinh nư đầy ớn phúc, Thiên Chúà ớ cung Trinh nữ”. (Lc 1, 28)
Chính ba Isavẽ chị họ Trinh nư, đườc đấy ờn Chua Thanh Than cung đa tuyẽn xưng rang:
“Bà đước chúc phúc giữà các ngưới phu nư và con long Bà đước diêm phúc. Bới đàu toi đước hân hạnh Mê Thiên Chúà đến viếng thầm toi...”
Ca cuọc đời Mẽ đẽu khiẽm ton va can đấm thưa hai tiếng: Xin Vàng. Mẽ luon vang phuc lấm thẽo thanh y Chua.
Du trai tim Mẽ bị gườm nhọn đấm thấu qua (Lc 2, 34-35). Du Mẽ phai hy tế con yẽu dấu mẽ trẽn bấn thờ thạp gia đế chuọc toi thiẽn hạ, Du phai đau kho ganh vấc trấch nhiẽm nạng nẽ trong cong trình đong cong cưu chuọc nhấn loại: “Thưa Ba, nấy la con Ba” (Ga 19, 26-27), Đức trinh nữ cung vui long tư bo y riẽng mình đế lấm thẽo chường trình cưu đọ cua Thiẽn Chua.
Chính Đữc Mệ là màu gữớng càu nguyện giữà cọng đoàn càc tong đo trong dịp Lệ Ngu Tuàn. Chính Đữc Mệ là màu gữớng bàc ài tữ ngày đi thàm viếng giup đớ cho bà Isavệ cho đến bàn tiệc cữới Cànà.
Đữc Mệ luon yếu thữớng bệnh vữc chế chớ phu trì cho tất cà những ài chạy đến kếu van Mệ trong những tình huong ếo lệ ngàt nghếo. Xữà nay chữà thấy ài đến càu xin Mệ mà khong đữớc nhàn lới.
Đữc Mệ thàt là Mệ chung con. Mệ Giào họi lữ hành trên tràn thế. Mệ đữớc rữớc vế trới cà hon làn xàc đế làm Nữ vữớng trới đất. Nữ hoàng đững bến Chua Con, màc đo trang điếm vàng rong lọng lày.
Đữc Mệ co quyến thế trữớc màt Chua, Mệ luon phu họ càu bàu cho càc con cài Mệ đàng con làn đàn trên dữớng giàn.
Cuọc đới con luon đạt hết long tin yếu phu thàc cày trong nới Mệ. “Lạy Nư Vướng, Mê nhân lành, làm cho chúng con đước song, đước vúi, đước cậy... Oi khoàn thày, nhàn thày, dịú thày, Thành Màrià trọn đới đong trinh. Amên.”
Bon phán lám con, chúng tá phái biệt noi gửơng bát chửơc Mệ
Bon phạn lấm con, chung con phai biết ờn Mẽ.
Chung con phai biết hiếp y hiếp long cung Mẽ dang lẽn Thiẽn Chua lời chuc tung ngời khẽn:
“Linh hon toi ngới khên Thiên Chúà
Thần trí toi hớn hớvui mưng
Trong Chúà Đấng cưu đọ toi.
Vì Chúà đầ làm cho toi nhưng điêu cạo trọng. Dành Ngài là thành.
Long thướng xot Chúà trải quạ tư đới nọ đến đới kià,
dành cho nhưng ngưới kính sớChúà.”
Đời song toi con phai học hoi, noi gường Mẽ hang ngấy. Đức Mẽ đa luon lang nghẽ va lấm thẽo thanh y Chua: “Nhưng ái biết lắng nghê và làm thêo thánh y Chúà thì co phúc hơn. ”
MAU gương đời song thanh thiên CỦA CAC thanh
Phung vu Giao họi ton vinh Mẽ Maria co địa vị cao trọng vườt trẽn cấc thiẽn than va cấc
thành. Mệ đàc biệt cung là Mệ càc thành. Càc thành phài nhớ cong ớn cữu chuọc cua Chua Giếsu và cong nghiệp cua Đữc Mệ đong cong cữu chuọc, đế đữớc cữu chuọc và nến thành.
Cạc Thạnh lạ ại?
Càc thành là những ngữới tữ đàu kho lớn lào mà đến. Họ đà giạt ào tràng cu à mình trong màu thành tày cua Con Chiến. Càc thành là những ngữới anh dung đà vữớt quà những thữ thàch giàn nan khon cữc ớ đới này, bày giớ càc ngài đàng đữớc hạnh phuc lớn lào, đữớc hữớng kiến thiến nhàn trong Nữớc Chua. (bài đọc Lê các thành. Trích sách Khải Húyên cúà thành Gioàn Tong đo)
Lơi mơi goi nên thạnh
Nhìn màu gữớng đới song thành thiện cua càc Thành, những ngữới đà can đàm, trung kiến thữc hành Tàm moi phuc thàt:
Phuc cho những ài co tinh thàn nghếo kho, vì Nữớc Trới là cua họ.
Phuc cho những ài hiến lành, vì sệ đữớc đất làm phàn cớ nghiệp.
Phuc cho nhưng ai đau buon, vì sẽ đườc an ui.
Phuc cho nhưng ai đoi khất điẽu cong chính vì sẽ đườc no thoa.
Phuc cho nhưng ai hay thường xot người, vì sẽ đườc người xot thường.
Phuc cho những ai co long trong sạch, vì họ sẽ đườc nhìn xẽm Thiẽn Chua.
Phuc cho nhưng ai ấn ờ thuạn hoa, vì họ sẽ đườc gọi la con Thiẽn Chua.
Phuc cho những ai bị bấch hại vì lẽ cong chính, vì Nườc Trời la cua họ”. (Mt 5, 1-22)
Những tám gửơng điển hình về đơi song thánh thiện củá các thánh
Giao họi Chua Giẽsu muon nẽu cao nhưng tấm gường thanh thiẽn điẽn hình cua cấc phấn tư ưu tu trong Họi thanh, đa thưc hiẽn hoan hao cấc giao huấn Tin Mừng cua Đức Giẽsu Kito, trong cấc nghi lẽ long trọng phong thanh, đế co vo cấc phấn tư khấc trong Họi thanh phai noi gường bất chườc cấc ngai ma nẽn thanh: Như gường rưc sang cua cấc Thanh Tong đo. Cấc ngai đa nghẽ Lời chua kẽu gọi, bo hết mọi sư mấ đi thẽo Chua, đến noi đa hy sinh ca mạng
song mình đế làm chứng cho Chua Giếsu Kito, tữ Giệrusàlệm cho tới tàn cung bớ coi trài đất.
Gữớng song đức kho nghếo cua hài thành Phanxico và Đàminh đế canh tàn Giào họi. Gữớng song đữc hiến lành cua thành Phanxico Sàlệsio. Gữớng tàn tuy hy sinh làm muc vu tong đo càch khiếm ton, nhàn nại àm thàm, siếng nàng giài tọi cua thành Gioàn Màrià Viànếy. Gữớng trinh trong cua thành nữ trế trung Màrià Gorếtti. Gữớng càu nguyện chiếm niệm cua Thành nữ Tệrệsà Avillà, Thành Biến Đữc, Thành tiến sĩ Càtàrinà Siếnà.
Gữớng can trữớng trung kiến tuyến xững đức tin: thà chết khong thà lìà bo đào Thiến Chua, khong phàn bọi Họi thành Chua cua càc thành anh hung tữ đào: “Ai liêú mạng song mình vì Thày và vì Phúc ám, kê ậy sê chiếm đoạt lại đước sư song đới đới. Con ái choi thầy trước mặt ngưới đới, thày cúng sê choi kê ày trước mặt Chà Thày, Đấng ngư trên trới”.
Du biết mình là phàn mong don yếu đuoi, những toi tin co Chua ớ cung toi, co ớn trớ giup cua Chua Thành Thàn và muon vàn gữớng sàng thành thiện cua càc thành phu họ, toi hy
vọng mình sẽ noi gường sang cua cấc ngai, rẽn luyến mình, no lực luon song sao cho đẽp long Chua, lấm thẽo thanh y Chua.
HIỆP THÔNG Vơi cAc thanh
La thanh phấn cua cọng đoan dấn Thiẽn Chua, toi kham pha ra mấu nhiẽm Giao họi la mấu nhiẽm hiếp thong. Giao họi la mọt cọng đoan đưc tin co tính đạc biết liẽn đời giưa cấc thanh viẽn Giao họi lữ hanh, Giao họi vinh quang trẽn thiẽn quoc vấ Giao họi thanh luyến nời chon luyến hình.
Toi sống hiệp thong vơi các tín hửủ
khi toi tham dư thanh lẽ, toi đườc hoa nhạp vời cọng đoan phung vu ton vinh, thờ phường, hiếp thong cấu xin Chua. Chua Thanh Than đoan tu tất ca chung ta thanh mọt than thế trong Đức Giẽsu Kito, Chua chung ta.
Trong thanh lẽ, chu tế va giao dấn cung tham dư mọt banh, cung chia sẽ mọt chẽn thanh, cung hiếp thong cấu nguyẽn cho nhau.
Hiệp thong vơi các Thánh nám nử
Trong khi tham dự cử hanh phung vu thanh lẽ, toi con đườc hiếp thong vời cấc thanh nam nữ
119
trên trới, nhất là trong những ngày lệ đàc biệt ton kính càc ngài. Toi càu xin càc ngài càu bàu cung Chua cho toi biết noi gữớng thành thiện đới song càc ngài, can đàm song đung thếo giới luàt yếu thữớng Chu à truyện dạy, đế mài ngày cung đữớc vinh phuc nhữ càc ngài hiệp đoàn với càc ngài mà thớ lạy Chu à trên thiến quoc.
Hiêp thong vơi cạc linh hon trong luyện ngục
Tham dự thành lệ, hoàc khi đọc kinh càu nguyện trong già đình, toi hiệp thong càu nguyện cho càc linh hon nới luyện nguc. Đày là những thành phàn dàn Chua chữà đữớc thành thoa, sau khi tữ tràn, con đàng phài trà lệ cong bàng trong chon luyện hình. Toi xin hiệp dàng già màu cữu chuọc cu à Đức Giếsu Kito đà đo rà trên thành già và nhớ cong nghiệp Đức Trinh Nữ Màrià, cọng đoàn đong đào càc thành, mà càu xin Chua bàn ớn thà thữ cho càc linh hon, ngày nay, tự sữc càc ngài khong con thới giớ đế làp cong đến tọi cho mình đữớc nữà.
Hàng ngày càc tín hữu dàng nhiếu việc lành: àn chày, hàm mình, đến tọi thày cho càc linh hon, lành nhàn càc ớn xà, ớn đài xà và “Viêc dàng lê căú ngúyên cho các linh hon là
mọt viêc làm lành thánh và co già trị đêm lại ớn giài thoát” (2Màcàbê 12, 45)
Bon phán hiệp thong vơi nháủ
/? _ 1 _ _ i_Ạ • _ 1 _ ? * _ Ạ7 1 _ • _ i1 a __ £*, • Ạ
Bon phạn toi phai song hiẽp thong vời cọng đoan tín hưu, cung chung cấu nguyẽn, chia sẽ mọi noi vui buon: song chết co nhàu la bon phạn liẽn đời, bấc ai. Vì chung ta tuy nhiẽu, nhưng tất ca chỉ la mọt than thế. Chung ta moi người đẽu la nhưng chi thế cua than thế mấu nhiẽm Đức Kito”.
Do đo, moi viẽc lấm, hanh đọng cua mọt thanh phấn nấy đẽu trưc tiếp co liẽn hẽ tời cấc thanh phấn chi thế khấc. Vinh quang cua cấc thanh trẽn trời cung la vinh dư, niẽm hy vọng cua cấc thanh phấn chi thế cua Họi thanh lư hanh con đang ờ trấn gian. Sư đau đờn quấn quại cua cấc linh hon trong chon luyến hình, cung la niẽm khấc khoai lo ấu cua cấc thanh phấn Giao họi đang lạp cong cưu gờ cấc linh hon ra khoi chon cưc hình.
Trấch nhiẽm song hiếp thong, tường than tường trờ, chính la song luạt bấc ai cot loi cua đạo
thành Chua. Song bàc ài thữớng yếu nhàu, thàt là mọt cuọc song co y nghĩà và tot đệp biết bào.
Đương nên hôàn thiện
Chung tà đàng bàt đàu mọt thiến niến ky mới. Đày là ngàn nàm thữ bà Kito giào.
Ngày ớ đàu thế ky XXI này, nến khoa học ky thuàt vàn tàng toc, tiến bọ khong ngững ớ nhịp đọ nhành, rất nhành. Nhất là ớ nhiếu lành vữc nhữ cong nghệ tin học, càc phàt minh mới luon đữớc chuyến tài ứng dung vào trong mọi lành vực: kinh tế, khoa học, y học... làm biến đoi hàn tàm nhìn và thày thế dàn dàn những suy nghĩ, cung càch ứng xử cua con ngữới.
Con ngữới song vào thới đài này đàng co những cớ may, vì so" lữớng thong tin nhành nhạy vữớt bàc. Những đong thới cung đàng đứng trữớc những thàch đo’, nguy hiếm khong lữớng. Tữ họi chứng khủng bo' 11-9 co khà nàng bung no toàn càu, gày nến chiến tranh huy diệt toàn thế nhàn loài.
Con ngữới ngày nay song mất bình an, hạnh phuc chỉ là phu du, ào ành. Màt trài cua tiến bọ là suy thoài kinh tế thế giới. Suy thoài đào đữc
toan cấu. Tọi loi kinh hoang phu ngờp, bong đẽn sư chết hình như co vẽ thang thế.
“Khoa học khong lường tấm chỉ la sư huy hoại tấm hon”. (Sciêncê sạns consciêncê n’êst quê ruinê dê l’ảmê).
Tuoi trẽ chung ta đang song ườm bao dư kiến, mọng ườc đẽp cho tường lai. Nhưng liêu co phướng án nào háy nhảt, nhành nhậy, màu chong nhảt giúp cho chúng tà tiến màu trên con đướng nên hoàn thiên háy khong?
Cấc nha tu đức học, đạo đức học thường khuyẽn chung ta:
Bạn muon nẽn hoan thiẽn:
Hầy tư hạ mình tuân phuc thánh y Chúà.
Hầy tuân giư nhưng giới luật Chúà.
Thực hành các nhàn đức.
Hầy Chiến đấu chong lại tọi loi.
Biết cầu nguyên và hy sinh.
Dân thán trong đới trong tu trì.
Song vâng phuc thạnh y Chuạ
Adam Evà nguyện to đà khong vàng phuc, kiệu ngào, khong tuàn giữ luàt Chua truyện dạy, lài nghệ thếo càm do cua mà qui, nến đà đếm tọi loi nhàp vào tràn giàn. Và vì co tọi nến bị àn phạt: con ngữới sinh rà sệ phài đàu kho, và sau cung phài chết.
Những may thày, nhớ màu nhiệm Con Thiến Chua tữ hà mình xuong, giàng sinh làm ngữới trong cung long Đức Trinh Nữ Màrià. Chính Đữc mệ là màu gữớng khiếm ton, bo mình đi, vàng phuc, xin vâng: xin làm thếo thành y Chua, mà nhàn loài đon nhàn đữớc hong àn cữu chuọc tữ Đức Giếsu Kito, Ngữới đà vàng lới Thiến Chua Chà và vàng lới cho đến chết, du phài uong cạn chến đàng là chết tui nhuc trến thàp già.
Chính ngài là khuon màu cua đới song nến hoàn thiện, và ngài dạy chung tà: “Các con hăy nên hoàn thiên như Chà các con trên trới là Đấng hoàn thiên”. (Mt 5, 48)
Con đữớng nến hoàn thiện tất yếu phài khới đàu tữ cho biết vàng phuc thành y Chua và hoàn tất trong sự vàng phuc làm thếo thành y Chua.
Sống tủán giử các giơi răn Chủá
“Ai yêu mến tà, thì giư lới Tà”. (Gà 14, 21)
Chính Chua Giẽsu đa chỉ đường cho người thanh niẽn giấu co muon đườc song đời đời:
“Nêu con muon đước song đới đới, con hầy tuân giư các giới rằn: chớ giết ngưới, chớ ngoại tình, chớ làm chưng giàn, hầy thào kính chà mê, và hầy yêu thướng kê khác như chính mình”. (Xh 20, 2-17; Tl 5, 6-21)
Kính mến Chua, Thường yẽu người như chính mình la giời ran trọng nhất.
Xin Chua giup con biết luon song trọn vẽn giời luạt yẽu thường cua Chua.
Thực hánh các nhán đức
Khong nhưng song tư hạ mình tuấn phuc thanh y Chua, vang giư cấc điẽu Chua truyẽn dạy, toi con phai quyết tấm thưc hanh cấc nhấn đức: Tin, Cậy, Mến và các nhân đức: khon ngoạn, cong bằng, cạn đàm, tiết đọ.
Song trong ky nguyẽn khoa học ky thuạt cưc ky tiến bọ, cấc nha than học con liẽn kết cấc chấn ly đưc tin va khoa học vời nguon mạch cua sư song, anh sang, chấn ly nời Thiẽn
Chua, đế con ngữới nhớ học hoi hiếu biết Thiến Chua, con ngữới sệ đữớc hiếu biết bàn chất con ngữới càch tữớng tàn hớn và giup con ngữới biết thực thi nhàn đữc càch tích cữc hớn.
Sống chong trạ sức mạnh cuạ toi loi
Con đữớng quyết tàm nến hoàn thiện khong phài là con đữớng phàng phiu, suong sệ. Những luon co sữc mạnh cua tọi loi xuất hiện càn ngàn tà.
à. Vê phướng diên nọi tâm:
Kế nọi thu cua tà chính là những xu hữớng đàm mế xàc thịt: mế àn, mế ngu, mế chới, mế tìm những thu vui thoà màn sàc duc. Hớn nữà, con ngữới tà thữớng bị cam do loi cuon tà hàm muon tiến tài, dành vọng, địà vị ớ đới. Tất cà những duc vọng đàm mế đo nhữ toa ràp cung nhàu tấn cong tà, đế bệp tà dữới sữc nàng cua con ngữới xàc thịt tọi loi, kho long vữớt thàng đữớc.
Vê phướng diên bên ngoài:
Kế ngoài thu cua tà là thế giàn với tất cà sự gàn bo kết hớp bế phài với mà qui. Những con ngữới giàn xào, tọi loi, bạn bế xấu luon càm do, ru rế tà à dua với họ đi vào những nới dàm
o, lấm những điẽu gian ấc, tọi loi xấu xa, vo phuc thẽo thế gian vì thế gian đấy ray nhưng gường xấu, gường mu. (Mt 18, 7)
Chung ta sinh song ờ giưa thế gian, chìm ngờp trong moi trường o nhiẽm tọi loi, chung ta phai biết tỉnh thưc cấu nguyẽn, cạy dựa vao ờn thanh Chua. Vì Chúà đằ chiến thầng tọi loi thê' giàn. Chúà dạy tà: Hầy cạn đàm lên. Thầy đày. Đưng sớ.
Nếu chung ta biết tư khiẽm, tỉnh thưc ấn chay cấu nguyẽn, Chua sẽ giup chung ta thoat khoi những mưu ma chườc đọc cua thế gian ma qui. Thanh Phẽro bao ta: “Anh êm hầy chong trà sưc mạnh gằm thêt cúà mạ qúi như sư tư đoi, chúng đàng chạy rào quạnh tìm moi cắn xê. Anh êm hầy dung cám chong lại no trong đưc tin. (1Pêt 5,8-9)
Ma qui rất nguy hiếm. Nguon goc khi xưa cua no la thiẽn than sa đoạ, nẽn Thiẽn Chua đanh phạt chung thanh ma qui. Ma qui luon ghẽn tường vời loai người, mưu toan tìm cấch loi cuon con người phạm tọi kiẽu ngạo đế vẽ phẽ vời chung, chong lại Thiẽn Chua. Khi nao ta mất canh giấc, kiẽu cang, coi thường sư dư,
làn là chới thàn với chung là tà bị sà vào cạm bày cua chung.
Chiên đau chong lại toi loi vạ sự dữ
Nhữ chung tà thữớng noi: Đới là mọt cúọc chiến đậú. Cuọc chiến khới đàu ngày tữ trong nọi tàm tà.. giữà hài khuynh hữớng: hữớng thữớng và hữớng hà. Giữà con ngữới xàc thịt và tinh thàn. Con ngữới xàc thịt song thếo bàn nàng thì loi kếo tà xuong thấp. Con ngữới tinh thàn thì muon vữớn lến đế đạt tới những ữớc vọng ly tữớng cạo đệp. Trong tràn chiến nọi tàm này, thành Phàolo đà diện tà ro nết: “Trong toi lúon co mọt cúọc xúng đọt gày gật: điêú toi múon thì toi lại khong làm, điêú toi khong múon thì toi lại làm”.
Song tinh thần cầu nguyên vạ hy sinh
Vày nến điếu quan trọng là tà phài luon tỉnh thữc nhìn nhàn thàn phàn con ngữới tà là vàt hến yếu. Tà phài biết khiếm ton chạy đến nữớng tữà vào Chua là thành luy, là sữc mạnh cua tà. Chua là nới con nữớng tữà, con phài sớ chi ài? Song kết hiệp với Chua luon trong hy sinh hàm mình àn chày càu nguyện là tà nàm
đườc chìa khoa sưc mạnh đế chiến đấu nhờ ờn trờ giup cua Chua Thanh Than.
Ai biết song đời tin yẽu phu thấc, cạy trong, cấu nguyẽn, cung sẽ đườc Chua ban ờn thang vườt mọi kho khấn gian nan thư thấch.
Hon tà như cành chim non, sê thoát khoi lưới do cúà ngưới gài bảy bảt chim. ơn phú trớ chúng tà ớ nới dành Chúà.
Chung ta biết dựa vao ờn Chua phu trờ qua cấc Bí tích chung ta siẽng nấng lanh nhạn cấch sot sang, đo chính la phường thế hưu hiếu nhất giup ta lườt thang sưc mạnh ma qui, thế gian, xấc thịt.
Song đơi tủ trì
Toi khong ngạc nhiẽn, vì toi đa thấy ờ nhiẽu nời, co nhiẽu tu viẽn, nhiẽu nha dong xinh đẽp, qui tu nhiẽu nam nư tu sĩ song đời tu trì. Toi tư hoi: Muc đích đời tu trì đế lấm gì?
Toi đọc trong Kinh Thanh, Chua Giẽsu đa bấy to cho mọt chang thanh niẽn giấu co biết:
“Nếu ngưới muon nên trọn lành, ngưới hầy vê bàn hết già tài, đêm chià cho các ngưới nghêo
kho, thì ngưới sê đước kho tàng trên trới roi đên đày thêo Tạ”.
Toi hiếu: bấn chất cua đời tu trì la song đời tư bo nhưng quyến luyến vời tai sấn vạt chất, trao tạng hết cua cai mình co cho nhưng người nghẽo kho, thưc thi đức thanh bấn va đưc bấc ai, roi hết long song gan bo kết hiếp mạt thiết vời Chua, đến song luon ờ bẽn Chua, đi thẽo Chua suot đời. Nhạn Chua la phấn gia nghiẽp đời mình. Đo la ờn gọi song đời tu trì thanh thoat nhất, bình an nhất, trong sang nhất, hạnh phuc nhất. Chỉ co mình Chua la đoi tường duy nhất cua tình yẽu, cua long mến, cua say mẽ dấn than phuc vu Chua va tha nhấn trọn vẽn, suot đời. Đo la con đường nẽn hoan thiẽn cao ca nhất, mấ chỉ những ai đườc ờn Chua cho hiếu, mời hiếu đườc hết y nghĩa tuyết vời cua đời song thực thi ờn gọi tu trì ma thoi.
PHAN IV:
ĐỜI SONG MAI SAU
(Thăn học cánh chúng)
CÔN ngươi và cuôc sông mai sau
Huyên nhiêm sự chêt
ợ những trang đàu tiến cua cuon sàch, toi đà suy tữ vế huyện nhiệm sự song, y nghĩà đới song, và nhữ chung tà đà biết khong ài dàm tự hào là mình am hiếu hết đữớc huyện nhiệm sự song.
Thếo thong kế tữớng đoi ớ Việt Nam: 20
giày co mọt êm bê chào đới. Mọt ngày co
đứà trê sinh rạ. Mọt năm tầng thêm khoảng 1.500.000 ngưới.
Moi mọt con ngữới sinh rà ớ đới là mọt húyền nhiêm. Bàc sĩ Càrrếl khàng định: “Con người là mọt hữú thê húyên bí”. (L’hommê êst inconnú).
Song đà là mọt thữc tài là lung, con ngữới chữà ài hiếu hết đữớc. Chết là càng là mọt thực tài huyện nhiệm bào là hớn nữà. Khong ài co kinh nghiệm đữớc thế nào là sự chết. Khi toi con đàng song, thì chết chữà đến. Khi tữ vong
ạp đến, thì toi khong con song nưa đế kinh nghiẽm đườc: chết la gì?
Toi chỉ biết rang: Đa sinh ra kiếp lấm người thì chấc chấn sẽ co mọt ngấy: toi sẽ phai chết. Cai chết nấm trong qui luạt cua sư song. Khong ai đườc miẽn trư khoi chết. Đấ co sinh la co tư, co song la co chết.
Loai người khong thế chữa trị đườc bẽnh chết. Trai lại chỉ co sư chết lấm tiẽu tan đi hết bẽnh tạt.
Triết gia Hẽiddẽgẽr định nghĩa: “Con ngưới là mọt sinh vật biết mình phái chết”.
“Con ngưới là hữu thế đi tới cài chết”. (Sêin - zum - Todê)
Trẽn thế giời: 1 ngấy co 400.000 người chết. 1 giờ co 16.000 người chết. 1 phut co 2.700 người chết.
Thẽo bấc sĩ Suncano Hiđa: ngấy 06.08.1945, 1 trai bom nguyẽn tư no trẽn Hiroshima, co
người chết ngay va 380.000 bị nhiẽm xạ chết dấn chết mon.
Hàng nàm trên thế giới thiến tài đọng đất lu lut, đất truoi vui dàp trên 250.000 ngữới chết.
Tuoi thọ con ngữới chỉ cào làm cung trong vong 1 thế ky mà thoi.
Những:
“Trầm năm nào co gì đàú?
Bà vạn sàú ngàn ngày là mậy?
Cành phú dú trong thầy cúng nực cưới”.
Cuọc song con ngữới đữớc sành ví:
Như bong đên
Như mày noi
Như làn gio thoi
Như giấc chiêm bào
Như vầng trăng khúyết
Như bong hoạ sớm nớ chiêú tàn
Nới no mọc cúng khong con màng vết tích”. (Tv 102)
Cài chết là mọt thữc tài huyện nhiệm. Cài chết là mọt qui luàt nọi tài ngày trong đới song. Khong ài song mài trên coi đới này. Sữ song cua con ngữới nhữ cài von qui già đữớc Chua cho vay mữớn, mà đà vay, thế nào cung co
133
ngấy phai tra. Đo la nhưng nẽn bạc Chua gời. Ta phai biết khong ngoan vạn dung đời song ta, sao cho sinh lời cho Chua.
Tái sáo con ngửơi phái chet?
Cấu tra lời co trong Thanh Kinh: “Bớ mọt
ngưới mà tọi đầ nhập vào trần giàn và bới tọi mà co sư chết”. (Rm 5, 12)
Nhưng chết khong phai la hết. Chết la chết vẽ phấn xấc ma thoi, linh hon con người ta khong thế chết đườc. “Khi ngoi nhà ớ trần giàn này bị huy diêt tiêu tàn, thì Chúà lại cho tà đước cư ngu vĩnh viên trên trới”. (Kinh tiên tung Lê án táng).
“Chết là thế phách,
Con là tinh ánh”. (Nguyên Du)
So phận con ngửơi sáủ khi chet se rá sáo?
Sau khi chết, xấc con người trờ vẽ bui đất, con linh hon con người đến trườc toa Thiẽn Chua ma chịu phấn xẽt vẽ tất ca nhưng viẽc lanh dư khi song ta đa lấm.
à. Thiên Đàng:
Sau khi chết linh hon ngữới cong chính, khong vữớng màc tọi gì, thì đữớc lến thiến đàng hữớng kiến chiếm ngữớng vinh quang Thiến Chua. (Dê Fidê) (12; Tv 16, 15; Lc 23, 43).
Lúyên ngúc:
“Ngữới sệ chàng rà khoi nới đo cho đến khi trà xong đong xu cuoi cung” (Mt 5, 26).
Hoà ngúc:
Nới Chua dành sàn cho mà qui và những kế nghệ thếo no. Hình phạt đàu kho nhất: nới bị thiếu đot trong lữà khong hệ tàt, nới khoc loc nghiến ràng. linh hon đới đới kiếp kiếp phài xà rới hạnh phuc khong đữớc hữớng vinh quang với Chua. (Mt 25, 41-46)
TẬN THE và phàn XET chung
Tạn thê'
Thành Kinh cho tà biết chàc chàn sệ co ngày tàn thế. Những khong mọt ài co thế biết ro: Ngày nào, giớ nào? Vì Chua bào chung tà
là các con phải lúon tỉnh thức và sẵn sàng, vì
các con khong biết ngày giớ nạo Con Ngưới sê đến. (Mt 25, 13)
Ngấy tạn thế la ngấy Chua quang lấm: Con Người sẽ ngư đến trẽn mấy trời ma xẽt xư trấn gian. (Mt 24, 29-31). Ngấy tạn thế đoi vời nhưng người lanh, đo la ngấy hong phuc “Ngày đo các con hầy đứng dậy và ngảng đầu lên...”
“Chung ta mong đời niẽm hy vọng diẽm phuc va cuọc hiến hiẽn vinh quang cua Chua cao ca, Đấng Cưu đọ chung ta. Đưc Giẽsu Kito” (2 Tt 2, 19).
“Thế gian sẽ qua đi cung vời cấc duc vọng đam mẽ cua no. Nhưng kẽ lấm thẽo thanh y Chua sẽ đườc song đời đời”. (1Ga 2, 17)
Phán xet chủng
Quang canh ngấy phấn xẽt chung đườc thanh Matthẽu trình thuạt lại những Lời Chua Giẽsu đa phấn dạy: “Đến Ngày tận thế, xác mọi ngưới đêu đước song lại và co cuọc phàn xêt chung”. (Mt 25, 31-46)
Thiẽn Chua đa ấn định mọt ngấy đế xẽt xử toan thế vu tru cấch cong bình. (Cv 17, 31) Chua Cha đa ban quyẽn xẽt xử cho Chua Con. (Ga 22)
Sau cuọc chung thấm ấy, càc ngữới lành: cà xàc hon đếu đữớc hữớng sự song đới đới. Con càc kế dữ sệ bị nếm cà hon xàc xuong địà nguc. Ngày đo là ngày mớ rà “Mọt Trới mới Đật mới. Người tà sê vúi mừng đới đới vì tà't cà những gì Thiên Chúà đâ làm rạ”. (Is 65, 17). Ngày sàú hết, Thiên Chúà to rạ qúyền năng úy nghi cào cà cúà Người (1C 7, 31; 2P 3, 13). Đức Kito sê giải thoát vú trú khoi tọi và sư dư. Ngài sê trào lại cho thiên Chúà Chà vướng qúoc vú trú đầ đước hoàn toàn phục hoi.” (1C 16, 24).
Thành Gioàn Tong đo trong Sàch Khài Huyện (Kh 21, 1-5) đà diện tà hạnh phuc cua những ngữới đữớc song trong nữớc vinh quang Thiến Chua: “Toi thầy mọt thành đo thành, mọt Giêrúsàlêm mới, tư trới xúo'ng, tư nới Thiên Chúà. Thành đo này diêm lê như mọt tàn nướng tràng điếm trong ngày cưới”. Bấy giớ toi nghệ mọt tiếng phàt rà tữ trên ngài vàng: “Đày là nhà Thiên Chúà ớ với loài ngưới. Ngưới ớ giữà họ và họ sê là dân cúà Ngưới. Và Ngưới chính là Chúà họ. Ngưới sê làú kho mọi giọt lê nới màt họ. Sê khong con chết choc nữà, khong con khoc lo c, khong con đàú kho nữà. Vì thế giới cú
đầ quạ roi. Bầy giớ Đảng ngư trên ngài phán: Tà đằ làm nên vú tru mới”.
Vạy khi ta mong đời Ngai đến trong vinh quang, thì ta phai co thai đọ “vưng long yêu mê'n Chúà”. “Vì khong co gì co thế tách biêt toi rạ khoi long mến Đưc Giêsu Kito”(Rm 8, 38).
TONG KET
Thế la chung ta đa cung nhau suy tư tong quất vẽ:
Ý nghĩà đới song con ngưới
Nguon gốc con ngưới
Số phận tướng lài con ngưới
đế cung nhau tra lời cấu hoi
Mục đích đới song con ngưới sinh ra ờ đời nấy đế lấm gì? Va xấc định bon phạn chung ta phai lấm gì trong cuọc song?
Trong niẽm tin ton giao, chung ta lườt qua mọt so" ton giao lờn, va học hoi sờ lườc tong quất nguon goc Thanh Kinh, chung ta gạp gờ nhạn biết Ngai trong Thanh Kinh Cưu ườc va Tấn Ườc.
Chung ta con gạp gờ Ngai hiẽn diẽn ngay trong Đời song ta, nời nhưng người than yẽu nhất cua ta, nời vấn hoa dấn tọc ta, tư những quan niẽm vẽ Trời, Đạo Trời mờ hường nhìn
cho tà nhàn biết Ngài là Thiến Chua Chà toàn nàng, Đấng tào thành trới đất.
Quyến nàng Ngài vữớt trến hết mọi chữ thàn. Ngài xệt xử thữớng phạt rất cong minh. Và đế chung tà đữớc hiếu biết Ngài, đến thới viện màn, “Ngài đầ sài Con Mọt Ngài đến tràn giàn đế nhưng ái tin vào Con Ngài thì khong phải hư mật, nhưng đước song đới đới”.
Song Với Niệm Tin
Chung tà đon nhàn và tuyến xững Đữc Giếsu Kito: “Là Đữớng là Sữ Thàt và là Sữ Song”. (Gà 14, 5)
Đữớc song thếo Đữớng loi Ngài. Song trong Chàn Ly cua Ngài, chung tà nhàn đữớc sự song viện màn. “Tà đến đế cho họ song và đước song doi dào”. Hạnh phuc sau cung cua tà là đữớc song mài mài chiếm ngữớng vinh quang Thiến Chu à.
GIAO LY Dự TONG
Bai 1
H. Thế nào là mọt ngưới trướng thành?
T. Người trường thanh la người biết suy tư chín chấn, tìm hiếu, biết ro muc đích, y nghĩa đời song con người.
H. Tà song ớ đới này đế làm gì?
T. Ta song ờ đời nấy đế nhạn biết co Chua la Thiẽn Chua thạt, đế thờ phường Chua la Cha chung ta, va thường yẽu mọi người như anh ẽm, cung nhau cố gang nẽn hoan thiẽn đế đườc hường hạnh phuc vời Chua đời đời trẽn thiẽn đấng.
H. Đạo Thiên Chúà là Đạo nào?
T. Đo la Đạo Thiẽn Chua đa dạy cho loai người qua cấc to phu, tiẽn tri va đến nhưng ngấy sau cung, Ngai đa phấn dạy chung ta qua chính Con Mọt Ngai la Đưc Giẽsu Kito, cung uy thấc cho Họi thanh truyẽn lại cho ta. Đo la Đạo Cong Giao. (Cong: chung, giao: Đạo. Cong giao la đạo chung cua hết mọi người nhạn biết va thờ phường Đưc Chua Trời la Đấng tạo thanh trời đất).
Bai 2
H. Đạo Thiên Chúà co tư bào giớ?
T. Đào Thiến Chua co tữ khi co con ngữới. Thiến Chua đà tào dững nến con ngữới và muon loài muon vàt. Con ngữới nhàn biết Chua và ton thớ Chua là Đấng tào hoa, hay là Thữớng Đế, Đấng toi cào.
H. Các dần tọc song thêo đạo tư nhiên, co thế dúng ly trí đế nhận biết co Thiên Chúà khong?
T. Co. Thếo ly trí tự nhiến, con ngữới co thế tìm kiếm, và nhàn biết co Thiến Chua.
Bai 3
H. Thành Kinh là gì?
T. Thành Kinh là bọ sàch đữớc linh ững, ghi chếp lới mạc khài cua Thiến Chua quà càc to phu, càc tiến tri. Đàc biệt Thành Kinh Tàn Ước, càc thành sử ghi chếp lài tất cà những lới dạy và việc làm
cua Đưc Giẽsu Kito, Con Thiẽn Chua Cha sai đến trấn gian nấy, đế nhưng ai tin vao Con cua Người thì đườc ờn cưu roi.
H. Thành Kinh co mảy phần?
T. Thanh Kinh co hai phấn. Mọt la Cưu Ườc (46 cuon). Hai la Tấn Ườc (27 cuon).
H. Tà phái đọc Kinh Thánh thế nào?
T. Ta phai đọc Kinh thanh trong đưc tin va thẽo sự hường dấn cua Họi thanh, đong thời ta phai biết khiẽm ton lấm thẽo cấc điẽu Chua dạy.
H. Co mầy Thiên Chúà?
T. Chỉ co mọt Thiẽn Chua duy nhất ma thoi. Ngoai Chua ra, khong co Chua nao khấc.
H. Thiên Chúà co mảy ngoi?
T. Thiẽn Chua co ba Ngoi.
Ngoi thư nhất la Cha
Ngoi thư hai la Con Ngoi thư ba la Thanh Than.
H. Khi nào tà tuyên xưng màu nhiêm Chúà Bà Ngoi?
T. Khi ta lấm Dấu Thanh Gia.
Bai 4
H. Thiên Chúà ớ đâu?
T. Thiẽn Chua hiẽn diẽn ờ khấp mọi nời. Ngai ngư trong long ta, trong lường tấm ta. Khi ta lấm lanh hay lấm dư, ta đẽu nhạn biết la ta lấm đung thẽo y Ngai hay trai y Ngai. Ngai thong biết hết mọi sư, du mọt y nghĩ trong tấm trí ta, Ngai cung thấu suot.
H.Thiên Chúà ớ khập mọi nới sạo tà khong thảy? T. Vì Ngai la Đấng thiẽng liẽng, nẽn tấ khong thấy.
H. Nhưng quàn niêm cúà ngưới Viêt Nám tà vê Ông Trới, co dần tà đến đon nhận mạc khải vê Thiên Chúà khong?
T. Co. Đo la nhưng y niẽm tư nhiẽn, rất am hờp co thế dấn ta đến cho gạp gờ va đon nhạn Đạo Đưc Chua Trời mạc khai.
Bai 5: THIÊN CHUA SANG TAO
thiên than và lôài ngươi
H. Trong các loài Thiên Chúà đầ dựng nên, loài nào cào trọng hớn?
T. co hài loài cạo trọng hớn. Đo là loài thiến thàn và loài ngữới.
H. Thiên thần là loài nào?
T. Thiến thàn là loài thiếng liếng, Thiến Chua dững nến đế chàu chữc phung vu Chu à trên Thiến đàng và đế thi hành những điếu Chua truyện dạy. Thành kinh cho tà thấy thiến thàn nhiếu khi vàng lệnh Chua, đến loan tin hoàc trớ giup ngữới tà.
H. Mà qúi là loài nào?
T. Mà qui là những tà thàn hay nguy thàn, trữớc kià chung cung là những thiến thàn, những vì chung phạm tọi kiệu ngào, nến bị Chu à giàng phạt thành mà qui, phài chịu hình kho trong hoà nguc.
H. Mà qúi làm gì cho tà?
T. Mà qui chỉ làm hài tà mà thoi. No luon càm do thữ thàch tà, loi cuon tà nghệ thếo no mà
phấn nghịch cung Thiẽn Chua. Ma quỉ la cha sự phỉnh gạt, qui quyết, chung ta phai khon ngoan, khiẽm ton, tỉnh thức, siẽng nấng cấu nguyẽn đế chong tra lại chung.
H.Thiên thần co giúp đớ ngưới tà chăng?
T. Thiẽn Chua thường cho thiẽn than chấm soc, gìn giữ ta. Nhất la thiẽn than bấn mẽnh.
Bai 6
H. Loài ngưới là loài nào?
T. Loai người la loai co linh hon va xấc, Chua đa dưng nẽn giong hình anh Chua.
H. To tong loài ngưới là ái?
T. To tong loai người la Ông Adam va Ba Evấ.
H. Loài ngưới co luon vàng phuc Thiên Chúà khong?
T. Khong. Loai người đa nghẽ thẽo ma qui cấm do, phạm tọi bất tuấn lẽnh Thiẽn Chua đa truyẽn
dạy, nến chuoc lấy nhiếu đàu kho, tài họa cho mình và cho con chàu. Đo là tọi to tong.
H. Sàú khi to tong loài ngưới phạm tọi, Thiên Chúà co con thướng xot loài ngưới nữà khong?
T. Co. Thiến Chua đà tiến liệu sệ bàn ớn cữu chuọc, sau khi phạt tọi hài ong bà nguyện to.
Bai 7: CHUA GIÊSU, ĐANG CỨU THÊ
H. Trong bà Ngoi Ngoi nào rạ đới?
T. Ngoi Thữ Hài rà đới.
H. Rà đới nghĩà là gì?
T. Rà đới nghĩà là Chua màc lấy bàn tính loài ngữới trong long Đức trinh Nữ Màrià, sinh rà làm ngữới, co linh hon và xàc nhữ tà.
H. Ngoi Hài rạ đới co mậy bản tính?
T. Ngoi Hài rà đới co hài bàn tính. Mọt là bàn tính Thiến Chua, hài là bàn tính loài ngữới.
H. Ngoi Hài rạ đới đật tên là gì?
T. Ngoi Hai ra đời đạt tẽn la Giẽsu, nghĩa la Đấng Cưu Thế.
H. Chúà Giêsu sinh rạ ớ đàu?
T. Tại thanh BẽLẽm, hoang thanh Đavit, trong xư Giúđẽa.
H. Chúà Giêsu song ớ thế giàn này bào nhiêu nằm?
T. Chua Giẽsu song ờ thế gian nấy 33 nấm. Ngai song an dạt 30 nấm tại Nagiarẽt. 3 nấm cuoi đời, Ngai cong khai ra giang đạo, loan bao tin mưng vẽ Nườc Thiẽn Chua. Ngai đa lấm rất nhiẽu phẽp lạ: cho kẽ điếc đườc nghẽ, người bại liẽt vấc giường đi đườc, người mu đườc xẽm thấy, người phong cui đườc lanh sạch, cho kẽ chết đườc song lại, xua trư ma qui, khiến song gio bao tố phai im lạng. Tất ca cấc phẽp lạ Chua lấm chưng minh Ngai la Con Mọt Thiẽn Chua cha sai đến, cứu nhấn đọ thế. Sau cung, Ngai chịu nạn chịu chết trẽn thanh gia va đến ngấy thư ba, Ngai Phuc sinh, roi lẽn trời, ngư bẽn hưu Thiẽn Chua Cha quyẽn nấng.
H. Bây giớ Chúà Giêsú ớ đâú?
T. Xệt vế bàn tính Đữc Chua Trới, thì Ngài ớ khàp mọi nới. Xệt vế bàn tính loài ngữới, thì Chua Giếsu ớ trên trới và ớ trong Bí tích Thành thế.
H. Bào giớ thì Chúà Giêsú trớ lại tràn giàn?
T.Đến ngày tàn thế, Chua Giếsu sệ trớ lài đế phàn xệt chung, kế song và kế chết.
Bai 8: ĐỨC CHUA THANH THAN
4. H. Tà múấn đước song đới đới thì phải làm gì?
T. Tà phài sàm hoi và tin nhàn Phuc àm, phài lành ớn Bí tích Rửà tọi: Nhàn Dành Chua Chà, Chua Con và Chua thành Thàn.
5. H. Đức Chúà Thành Thần là Đấng nào?
T. Chua Thành Thàn là Ngoi Thữ Bà, Ngài bới Chua Chà, Chua Con mà rà, cung mọt bàn tính và quyến nàng nhữ hài ngoi cữc trọng ấy.
6. H. Đức Chúà Thành Thần co hiên rạ cho ngưới tà thảy chầng?
T. Chua Thanh Than lấy hình chim bo cấu ngự xuong trẽn Đức Chua Giẽsu trong ngấy chịu phẽp rửa ờ song Giođan, va lấy hình lười lửa ngự xuong trẽn cấc thanh tong đo ngấy lẽ Ngu tuấn.
7. H. Chúâ Thảnh Thần bàn ớn gì cho các thảnh tong đồ?
T. Chua Thanh than ban ờn soi sang trí khon, cấc ờn thanh sung, ban sưc mạnh can đấm cho cấc tong đo đế cấc ngai đi rao giang Tin Mưng, lấm chưng cho Chua Giẽsu Kito.
8. H. Đức Chúà Thành Thản làm gì cho Họi Thành?
T. Chua Thanh Than ban ờn Thanh hoa, gìn giữ, va hường dấn Họi Thanh.
9. H. Chúà Thánh Thần làm gì cho linh hon tà?
T. Chua Thanh Than lấm cho ta trờ nẽn con cai Thiẽn Chua trong bí tích Rửa tọi, va ban trấn đấy 7 ơn Chua Thanh Than cho ta trong Bí tích Thẽm Sưc: ơn Khon ngoạn, ớn Thong minh, ơn hiếu biết, ơn biết lo liêu, ớn sưc mạnh, ớn đạo đưc và ớn kính sớ Đưc Chú à Trới.
Bai 9: THIÊN CHUA BA NGOI
H. Mầú nhiêm Mọt Chúà Bà Ngoi dạy tà điề ú gì?
T. Màu nhiệm mọt Chua Bà Ngoi dạy tà biết: co Mọt Thiến Chua mà Ngữới co Bà Ngoi: Ngoi Thứ Nhất là Chà, Ngoi Thứ Hài là Con, Ngoi Thữ Bà là Thành Thàn.
H. Tà phải làm gì đo'i với Thiên Chúà Bà Ngoi?
T. Tà phài tin cày, kính mến, thớ lạy và biết ớn nhất là phài nàng tữớng nhớ Chua Bà Ngoi ngự trong tàm hon tà là đến thớ cua Ngữới.
Bai 10: GIAO hOi chua KITO
H. Sàú khi vê trới, ái tiếp túc cong trình cứú chúọc cúà Chúà Giêsú nới trần giàn?
T. Giào Họi do Chua Giếsu đà thành làp.
H. Chúà Giêsú lập Họi Thánh như thế nào?
T. Ngai tap họp kẽu gọi đích danh 12 tong đo, huấn luyến đao tao họ, sai họ đi loan bao Tin Mưng, xua trừ ma qui, ban cho họ đườc chưa lanh bẽnh tat. Ngai đạt Phẽro lấm thu trường tong đo đoan. Ngai ban cho cấc tong đo quyẽn giang dạy, thanh hoa va chấn dất đoan chiẽn Chua.
H. Thành phần Giáo Họi gom nhưng ái?
T. Giao Họi gom tất ca cấc giao dấn, tu sĩ nam nư, giao sĩ. Đưng đấu la Đức Giao Hoang, kế vị Thanh Phẽro.
H. Giáo Họi Chúà Kito co nhưng đặc tính nào?
T. Giao Họi co 4 đạc tính nấy: “Duy nhất, thành thiên, cong giáo, tong truyên".
Bai 11: GIAO HỘI CỬ HANH CAC BÍ TÍCH
H. Chúà Giêsu lập các bí tích đế làm gì?
T. Chua Giẽsu lạp cấc bí tích đế ban ờn cưu roi, thanh hoa cấc linh hon, lấm tang trường Giao họi.
H. Trong Giáo họi cư hành mậy bí tích?
T. Giào Họi cữ hành 7 bí tích:
Mọt là phêp Rửà tọi
Hài là phêp Thêm Sưc
Bà là phêp Mình Thành chúà
Bon là phêp Giải tọi
Năm là phêp Xưc Dầú Thánh
Sàú là phêp Trúyền Chưc Thánh
Bày là phêp Hon Phoi
H. Vì sào 3 bí tích: Rửà tọi, Thêm Sức, Trúyền chức thành chỉ được chịú co mọt lần mà thoi?
T. Vì bà bí tích này bàn ấn tín thiêng liêng vào linh hon tà, chàng hệ bào giớ mất đữớc.
H. Nhưng bí tích nào bàn ớn thành ho à tà?
T. co hài bí tích bàn ớn thà nh ho à. Đo là bí tích Rữà tọi và Bí tích Giài toi. Con 5 bí tích kià bàn ớn thành súng. Do đo, khi chịu Bí tích Thành Thế, Thêm Sưc, Xưc Dầú, Trúyền Chức Thánh, Hon Phoi, thì tà phài sạch tọi trọng trữớc đà.
BA BÍ TÍCH KHAI TẦM KITÔ GIẦùÔ:
RỬA TỘI, THÊM SỨC, THANH THE Bai 12: BÍ TÍCH RỬA TỘI
H. Bí tích Rưà Tọi là gì?
T. La Bí tích Chua Giẽsu đa lạp, cho ta đườc tha tọi nguyẽn to va cấc tọi riẽng, ta đa phạm trườc khi lanh nhạn bí tích ấy; đong thời, thong ban sư song siẽu nhiẽn cho ta đườc lấm con Chua va con Họi thanh.
H. Bí tích Rửà tọ i co cằn thiết khong?
T. Bí tích Rưa tọi rất cấn thiết như lời Chua phấn: “Khong ái co thế vào nước Thiên Chúà, nếu khong sinh rạ bới nước và Thánh Thần” (Ga 3, 5)
H. Ngưới lầnh nhận Bí tích Rưà tọi phải thê hưà điêu gì?
T. Họ phai thẽ hưa tư bo ma quy va tin thẽo Chua Kito.
A A A /.
Bai 13: BÍ TÍCH THÊM SỨC
H. Bí tích Thêm sưc là gì?
T. Là Bí tích Chua Giếsu đà làp cho tà lành nhàn doi dào ớn Chua Thành Thàn.
H. Bí tích Thêm sức bàn cho tà những ớn nào?
T. Bí tích Thếm sữc tàng cữớng đới song siếu nhiến, gàn bo tà màt thiết hớn với Họi thành và thuc giuc tà làm việc tong đo truyện giào.
Bai 14: BÍ TÍCH THANH THÊ
H. Bí tích Thánh Thế là gì?
T. Là Bí tích Chu à Giếsu đà làp đế biến Bành Rữớu nến Mình Màu Chua Kito, làm lữớng thữc nuoi song hon xàc tà.
H. Chúà Giêsú ngư trong Bí tích Thành Thê thê' nào?
T. Chua Giếsu ngữ thàt trong Bí Tích Thành Thế, nghĩà là trong moi hình bành, hình rữớu du nho bế cung co toàn vện Chua Giếsu.
H. Tà phải kính thớ Chúà Giêsu trong Thánh Thế thê'nào?
T. Ta phai nấng đến kính viếng, ton thờ, giữ sự nghiẽm trang đưng đấn trong nha thờ, nhất la siẽng nấng tham dự Thanh lẽ va hiếp lẽ sot sang.
Bai 15: THANH LÊ
H. Thánh lê là gì?
T. Thanh lẽ la Hy tế Chua Giẽsu nhờ tay linh muc hờp cung toan thế dấn Chua ma dang mình cho Đức Chua Cha như xưa Người đa dang mình trẽn Thanh gia.
H. Thánh lê co mày phần?
T. Thanh lẽ co hai phấn: Phung vu lời Chua va phung vu Thanh thế.
H. Phải thám dư Thánh lê thế nào?
T. Phai hờp long hờp y vời chu tế va cọng đoan đế dang lẽ, tham dư cấch y thưc, thanh kính va linh đọng, nhất la dọn long hiếp lẽ.
H. Đức trinh nư Màrià co địà vị nào trong màú nhiêm Đức Kito và màú nhiêm Giáo họi?
T. Trong màu nhiệm Đức Kito, Đữc trinh nữ Màrià đữớc Thiến Chu à chọn làm Mệ sinh rà Ngoi Lới nhàp thế đế cữu chuọc nhàn loài. Con trong màu nhiệm Giào Họi, Đữc Trinh Nữ Màrià là Mệ Giào Họi, vì Mệ đà sinh rà Đữc Giếsu Kito là đàu cua nhiệm thế Họi thành, Mệ cung là Mệ càc chi thế cua Họi thành. Hớn nữà, Đữc trinh nữ con là màu gữớng thành thiện tuyệt với cua Giào họi vế: đức tin, đữc cày, đữc mến và hết thày càc nhàn đữc khàc. (Hc. GH. Số 52).
H. Tà co bon phận nào đo'i với Đức Mê?
T
m _ _ 1_ ? ề i Ạ 1 s 1 __Ạ _ Ạ7 _ __Ạ 1 V, ệ ệ
. Tà phài ton kính, yếu mến, vàng lới, noi
gữớng Đữc trinh nữ, luon biết ớn và chạy đến
càu xin Đữc Mệ bàu cữ cho tà những ớn lành
phàn hon phàn xàc. Nhất là tà phài siếng nàng
đọc Kinh Màn coi, suy gàm cuọc đới Chu à
Giếsu và Đữc Mệ. Vì kinh Màn coi nhữ mọt
cuon Phuc àm tom lữớc lài.
Bai 17: CAC THANH CUNG THONG CONG
H. Các thành là ái?
T.Cấc thanh la nhưng Kito hữu đa song cuọc đời trấn gian rất gường mấu thanh thiẽn, va sau muon vấn thư thấch, hy sinh đau kho. Bấy giờ cấc ngai đườc hường vinh phuc trẽn thiẽn đấng.
H. Màu nhiêm các thành cúng thong cong nghĩà là gì?
T. Cấc tín hưu đang song trong Giao họi lư hanh trấn gian, cấc Thanh trẽn thiẽn đấng va cấc linh hon con đang phai thanh luyến nời lưa luyến hình, cung hiếp thong liẽn kết vời nhau, cấu nguyẽn, hy sinh giup đờ nhau. Đo la mấu nhiẽm cấc thanh cung thong cong.
H. Trong thành lê, tà song màu nhiêm thong cong này như thế nào?
T. Trong thanh lẽ, cọng đoan cung hiếp thong cấu nguyẽn cho cấc người đang song, cho cấc linh hon trong chon luyến nguc va ton vinh kính nhờ cấc thanh trẽn trời. Xin cấc thanh cấu bấu cho tất ca chung ta cung đườc hường phuc thanh nhấn như cấc ngai trẽn thiẽn quoc. Vì chúng tà là nhưng ngưới đong hướng với các thành, là ngưới nhà cúà Thiên Chúà.
10. H. Đức Giêsu và Đức Trinh Nư Màrià đằ vàng phuc thánh y Chúà Chà như thế nào?
T. Chua Giẽsu đa than thưa cung Chua Cha:
“Này Con xin đến đê tuân hành thành y Chà”.
Đưc Trinh Nư Maria đa thưa: Này toi là toi tà Chúà, to i xin vàng như lới thiên thằn Chúà truyên dạy”.
11. H. Ai yêu mến Chúà thì phái làm gì?
T. Phai tuấn giữ cấc giời ran Chua truyẽn dạy: “Ai yêu mến Tà, kê ảy tuân giưLời Tà” (Ga 14, 21)
12. H. Đạo Thiẽn Chua co mấy Điẽu Ran?
T. Đạo Đức Chua Trời co 10 Điẽu ran.
13. H. Trong Đạo Thiẽn Chua điẽu ran nao trọng nhất?
T. Đo la điẽu ran men Chứa va yêu người.
Bai 19: ĐỜI SONG TU TRÌ
H. Đới song tu trì là gì?
T. Đo la đời song cua nhưng người đườc ờn Chua kẽu gọi, dấn than song đời thanh hiến, thưc thi đưc ai trọn hao thẽo những lời khuyẽn Phuc Âm.
H. Các tu sĩ tuyên khấn nhưng điêu gì?
T. Cấc tu sĩ khấn tuấn giư: đức khiết tịnh, vâng phuc va thành bần thưc thi trọn vẽn tinh than Tàm moi phúc thật, thẽo sất gường mấu cua Chua Giẽsu đa truyẽn dạy, hấu xay dựng nhiẽm thế Chua Kito, mờ mang Nườc Chua.
Bai 20: ĐỜI SONG MAI SAU
(Thần học cành chung)
H. Con ngưới co biết mình phải chết khong?
T. Con người la mọt sinh vạt duy nhất biết mình phai chết va chỉ chết mọt lấn ma thoi.
H. Khi xác chết roi, linh hon con ngưới co chê't khong?
T. Linh hon con người thiẽng liẽng khong chết đườc.
H. Vậy sàú khi chết, linh hon con ngưới đi đầú?
T. Linh hon đến trữớc toà Chua Giếsu mà chịu phàn xệt vế càc việc lành, việc dữ tà đà nghĩ, đà noi, đà làm. Đày là phàn xệt riếng.
H. Sàú khi phàn xêt roi, linh hon kê lành đi đàú?
T. Linh hon kế lành, song trong ớn nghĩà Chua, đữớc vào thiện đàng hữớng phàn già nghiệp nữớc trới.
H. Nhưng linh hon nào phải sạ hoà ngúc?
T. Đo là những linh hon kế dữ phài xà lìà Thiến Chua, bị tong giam vào hoa nguc ớ với mà qui trong lữà khong hệ tàt.
H. Lúyên Ngục dành cho nhưng linh hon nào?
T. Luyện Nguc dành cho những linh hon đàng màc tọi nhệ, chữà đến tọi cho đu, phài ớ nới đo cho đến khi trà xong đong xu cuoi cung.
H. Sàú này xác loài ngưới co song lại khong?
T. Đến ngày tàn thế, xàc loài ngữới sệ song lài mà chịu phàn xêt chúng. Kế lành cà xàc hon sệ đữớc lến thiến đàng hữớng phuc đới đới. Con kế dữ, xàc hon sệ phài tràm luàn vĩnh viện nới hoa nguc.
H. Kinh nào tom tàt lại mọi điề ú phái tin?
T. Đo là kinh Tin Kính.
CAC kinh can thuOc
Dấu Thánh Giá: Nhấn danh Cha + va Con + va Thanh Than +. Âmẽn
Kinh Đưc Chúà Thành Thần.
Chung con lạy ờn Đức Chua thanh Than thiẽng liẽng sang lang vo cung. Chung con xin Đưc Chua Thanh Than xuong đấy long chung con la kẽ tin cạy Đưc Chua Trời. va đot lưa kính mến Đức Chua Trời trong long chung con. Chung con xin Đức Chua Trời cho Đức Chua Thanh Than xuong. Sửà lại mọi sư trong ngoài chúng con.
Chung con cấu cung Đức Chuc Trời, xưa đa cho Đưc Chua Thanh Than xuong, soi long dạy do cấc Thanh Tong đo, thì ray cung xin Đức Chua Trời cho Đưc Chua Thanh Than lại xuong, yẽn ui, dạy do chung con lấm nhưng viẽc lanh. Vì cong nghiẽp vo cung Đức Chua Giẽsu Kito la Chua chung con. Amẽn.
Kinh Lạy Chà.
Lạy Cha chung con ờ trẽn trời. Chung con nguyẽn danh Cha ca sang. Nườc Cha trị đến. Y Cha thế hiẽn dười đất cung như trẽn trời.
Xin Chà cho chung con hom nay lữớng thữc hàng ngày. Và thà nớ chung con, nhữ chung con cung thà kế co nớ chung con. Xin chớ đế chung con sà chữớc càm do. Những cữu chung con cho khoi sữ dữ. Amến.
Kinh Kính Mưng
Kính mững Màrià đày ớn phuc. Đữc Chu à trới ớ cung Bà, Bà co phuc là hớn mọi phu nữ và Giếsu con long Bà gom phuc là.
Thành Màrià Đữc Mệ Chua Trới. Càu cho chung con là kế co tọi khi nay và trong giớ làm tữ. Amến.
Kinh sáng Dành
Sàng dành Đữc Chua Chà và Đữc Chua Con và Đữc Chua Thành Thàn. Nhữ đà co trữớc vo cung và bày giớ và hàng co và đới đới chàng cung. Amến.
Kinh Tin
Lạy Chua, con tin thàt co mọt Đức Chua Trới là Đấng thữớng phạt vo cung. Con lài tin thàt Đức Chua Trới co Bà Ngoi. Và Ngoi Thữ Hài đà xuong thế làm ngữới, chịu nạn chịu chết mà
chuọc tọi cho thiẽn hạ. Bấy nhiẽu điẽu ấy, cung cấc điẽu Họi thanh dạy, thì con tin vững vang. Vì Chua la Đấng thong minh va chấn thạt vo cung, đa phấn truyẽn cho Họi thanh. Âmẽn.
Kinh Cậy
Lạy Chua, con trong cạy vưng vang, vì cong nghiẽp Đưc Chua Giẽsu, thì Chua sẽ ban ờn cho con giư đạo nẽn ờ đời nấy, cho ngấy sau đườc lẽn thiẽn đấng, xẽm thấy mạt Đưc Chua Trời, hường phuc đời đời. Vì Chua la Đấng phẽp tấc va long lanh vo cung, đa phấn hưa sư ấy, chang co lẽ nao sai đườc. Âmẽn.
Kinh Mên
Lạy Chua, con kính mến Chua hết long hết sưc trẽn hết mọi sự. Vì Chua la Đấng trọn tot, trọn lanh vo cung. Lại vì Chua, thì con thường yẽu người ta như mình con vạy. Amẽn.
Kinh An Nần Tọi
Lạy Chua con, Chua la Đấng trọn tot trọn lanh vo cung. Chua đa dưng nẽn con. Va cho Con Chua ra đời. Chịu nạn chịu chết vì con. Ma con đa ca long phấn nghịch loi nghĩa cung Chua, thì con lo buon đau đờn, cung chẽ ghẽt mọi tọi
con trên hết mọi sữ. Con doc long chừà cài và nhớ ớn Chua, thì con sệ lành xà dịp toi. Cung làm việc đến tọi cho xững. Amến.
Kinh Tin Kính
Toi tin kính Đức Chua Trới là Chà phếp tàc vo cung dững nến trới đất.
Toi tin kính Đữc Chua Giếsu Kito là Con Mọt Đữc Chua Chà. Cung là Chua chung con. Bới phếp Đữc Chua Thành Thàn mà Ngữới xuong thài, sinh bới Bà Màrià Đong Trinh. Chịu nạn đới quan Phongxio Philàto. Chịu đong đinh trến cày thành già, chết và tàng xàc, xuong nguc to tong. Ngày thữ bà bới trong kế chết mà song lài, lến trới, ngữ bến hữu Đữc Chua Chà phếp tàc vo cung. Ngày sau bới trới lài xuong phàn xệt kế song và kế chết. Toi tin kính Đức Chua Thành Than. Toi tin co Họi Thành hàng co ớ khàp thế này. Càc thành thong cong. Toi tin phếp thà toi. Toi tin xàc loài ngữới ngày sau song lài. Toi tin hàng song vày. Amến.
Kinh cào mình
Toi thu nhàn cung Thiến Chua toàn nàng và cung anh chị ếm. Toi đà phạm tọi nhiếu trong
tư tường, lời noi, viẽc lấm va nhưng điẽu thiếu sot: Loi tại toi, loi tại toi, loi tại toi mọi đấng.
Vì vạy toi xin Đưc ba Maria trọn đời đong Trinh, cấc thiẽn than, cấc thanh va anh chị ẽm, khan cấu cho toi trườc toa Thiẽn Chua, Chua chung ta.
Kinh mưới điêu rằn
Đạo Đưc Chua Trời co 10 điẽu ran.
Thứ nhất, thờ phường mọt Đưc Chua Trời va kính mến Người trẽn hết mọi sư.
Thư hai, chờ kẽu tẽn Đưc Chua Trời vo cờ.
Thư ba, giư ngấy Chua Nhạt.
Thư bon, thao kính cha mẽ,
Thứ nấm, chờ giết người.
Thứ sấu, chờ lấm sư dấm duc.
Thứ bấy, chờ lấy cua người.
Thứ tấm, chờ lấm chứng doi
Thư chín, chờ muon vờ chong người.
Thứ mười, chờ tham cua người.
Mười điẽu ran ấy tom vẽ hai điẽu nấy ma nhờ: trườc kính mến mọt Đức Chua Trời trẽn hết mọi sự. Sau la yẽu người như mình ta vạy. Amẽn.
Kinh sáu điêu rằn
Họi thanh co sấu điẽu ran:
Thứ nhất, dang lẽ ngấy Chua nhạt cung cấc ngấy lẽ buọc.
Thứ hai, chờ lấm viẽc xấc ngấy Chua nhạt cung cấc ngấy lẽ buọc.
Thư ba, xưng tọi trong mọt nấm ít la mọt lấn.
Thư bon, chịu Mình Thanh Đưc Chua Giẽsu trong mua Phuc sinh.
Thư nấm, giư chay nhưng ngấy Họi thanh buọc
Thư sấu, kiẽng thịt ngấy thư sấu cung cấc ngấy khấc Họi thanh dạy.
Kinh cải tọi bày moi Cai tọi bấy moi co 7 đưc:
Thứ nhất, khiẽm nhường chờ kiẽu ngạo
Thứ hai, rọng rai chờ ha tiẽn
Thư ba, giữ mình sạch sẽ chờ mẽ dấm duc
Thứ bon, hay nhịn, chờ hờn giạn
Thư nấm, kiẽng bờt chờ mẽ ấn uong
Thư sấu, yẽu người chờ ghẽn ghẽt
Thứ bấy, siẽng nang viẽc Đưc Chua Trời chớ lấm biẽng.
Kinh tám moi phúc thật Phuc thàt tàm moi:
Thứ nhất, ài co long kho khàn ấy là phuc thàt. Vì chững Nữớc Đữc Chua Trới là cua mình vày.
Thữ hài, ài hiến lành ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc đất Đữc Chua Trới là cua mình vày.
Thứ bà, ài khoc loc ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc an ui vày.
Thứ bon, ài khao khàt nhàn đữc trọn lành ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc no đu vày.
Thứ nàm, ài thữớng xot ngữới ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc thữớng xot vày.
Thứ sàu, ài giữ long sạch sệ ấy là phuc thàt.Vì chững sệ đữớc thấy màt Đữc Chuà Trới vày.
Thữ bày, ài làm cho ngữới hoà thuàn ấy là phuc thàt. Vì chững sệ đữớc gọi là con Đữc Chua Trới vày.
Thữ tàm, ài chịu khon nạn vì đào ngày ấy là phuc thàt. Vì chững Nữớc Đữc Chua Trới là cua mình vày. Amến.
Kinh cám ơn
Con cấm ờn Đức Chua Trời la Chua long lanh vo cung. Chang bo con. Chang đế con khong đời đời. Ma lại sinh ra con, cho con đườc lấm người. Cung hang gìn giư con, hang chẽ chờ con, lại cho Ngoi Hai xuong thế lấm người, chịu nạn chịu chết trẽn cấy thanh gia vì con. Lại cho con đườc đạo thanh Đức Chua Trời, cung chịu nhiẽu ờn nhiẽu phẽp Họi thanh nữa. va đa cho phấn xấc con hom nay (đêm nạy) đườc mọi sự lanh. Lại cưu lấy con, kẽo phai chết tười ấn nấn tọi chang kịp. Vạy cấc thanh ờ trẽn nườc thiẽn đấng cấm ờn Đức Chua Trời thế nao, thì con cung hiếp cung cấc thanh ma dang cho Chua con, cung cấm ờn như vạy. Amẽn.
Kinh trong cậy
Chung con trong cạy rất thanh Đưc Mẽ Chua Trời. Xin chờ chẽ, chờ bo lời chung con nguyẽn, trong cờn gian nan thiếu thon. Đưc Nư Đong Trinh hiến vinh sang lang. Hang chưa chung con cho khoi mọi sư dữ. Amẽn.
Bà câu lạy
Lạy rất thanh Trai Tim Đức Chua Giẽsu-
Thương xot chúng con.
Lạy trài tim cực thành cữc tịnh Đức Bà Màrià -
Cầú cho chúng con.
Lạy ong thành Giusế là Bạn thành sạch Đức Bà Màrià trọn đới đong trinh - Cầú cho chúng con.
NỘI DUNG
PHAN MỞ ĐAU CON NGƯỜI TÌM HIỀU
THẾ NAO LA NGƯỞI TRƯỞNG THANH? 9
ĐI TÌM Ý NGHĨA ĐỞI SONG CON NGƯỞI.
Toi la ai? 28
Con người bời đấu ma co 32
So” phạn tường lai con người 36
Con người song ờ đời đế lấm gì? 39
PHAN I NIỀM TIN TON GIAỘ
TON GIAO NỞI CÂC DAN TỘC CO sở 45
TOI đi tìm ngai trong CAC ton giao Lởn
Ân giao 49
Phạt giao 55
Trung hoa giao 59
Hoi giao 64
TOI ĐÂ GÂP ngai trong kinh thanh Cưu ƯỞC
Nguon goc Kinh Thanh 68
Nọi dung Kinh Thành 70
Cữu ước và Tàn ước 72
Toi đà gàp Ngài trong Kinh Thành 73
TÔI ĐA gặp ngai trong Đời sống
Ngài hiện diện ớ trong toi 75
Ngài hiện diện ớ xung quành toi 76
PHAN II ĐỨC TIN KITO I. TÔI ĐA Gặp ngai trông tan ườc
Tàn ước là gì? 89
Toi đà gàp Ngài trong Thành Kinh Tàn ước 89
Sữ điệp Thành Kinh Tàn ước 90
Những chững tà Tin mững 92
Đon nhàn Phuc Am Chua Giệsụ Kito 95
TÔI ĐA Gặp ngai trông giao hôi
Giào họi là cong trình ky diệu cua Chua 96
Song trong àn sung Chua, song trong Họi thành 98
TÔI ĐA lanh nhặn cAc ờN qua cAc bí tích cư
HANH TRÔNG GIÁO HÔI
Chua Giệsụ Kito thiết làp càc Bí tích 99
Ý nghĩà càc cữ hành phung vu Bí tích 100
Giào họi cữ hành càc Bí tích 102
172
PHÂN III CON ĐƯỜNG NỀN HỘAN THIỀN
ĐƯC TRINH NƯ MARIA - MÂU GƯỞNG CUA ĐỞI SONG hoan thiến
Địa vị Đưc trinh nữ Maria - Mẽ Thiẽn Chua trong mấu
nhiẽm Chua Kito vấ mấu nhiẽm Giao họi 107
Đưc Trinh nữ Maria - Mấu gường thanh thiẽn 108
Bon phạn chung ta noi gường Đưc Mẽ 110
MÂU GƯỞNG ĐỞI SONG THÂNH THIẾN CUA CÂC THÂNH
Cấc Thanh la ai? 111
Lời mời gọi nẽn Thanh 112
Nhưng tấm gường điẽn hình cua cấc Thanh 113
HIẾP THONG VỞI CÂC THÂNH
Toi song hiếp thong vời cấc tín hưu 115
Hiếp thong vời cấc Thanh nam nữ 115
Hiếp thong vời cấc linh hon trong luyến ngục 116
Bon phạn hiếp thong 117
ĐƯỞNG NẾN HOAN THIẾN
Song vang phuc thanh y Chua 119
Song tuấn giữ cấc giời ran Chua 120
Song thưc hanh cấc nhấn đưc 121
Chong trà sữc mạnh tọi loi 122
Chiến đấu chong lài tọi loi và sự dữ 123
Song càu nguyện và hi sinh 124
Song đới tu trì 125
PHÁN IV ĐỜI SONG MAI SAU I. CÔN người vá cuốc sông mai sau
Huyện nhiệm sự chết 127
Tại sạo con ngữới phài chết 130
So” phàn con ngữới sau khi chết 130
TÁN THẾ VÁ PHÁN XÉT CHUNG
Tàn thế 131
Phàn xệt chung 132
TONG KET.
GIÁO LÝ Dư TÔNG 137
CÁC KINH CÁN THUÔC 127